GẦY NHƯ CÒ HƯƠNG
Mình tên là Hương và trước kia mình vừa cao vừa gầy, nên được gọi là cò hương. Cò hương là một giống cò có màu lông đen, nhưng mà mình đã từng tưởng rằng cò hương như các loại cò khác đều có màu trắng.
Sau này mình mới biết là có cò trắng, cò nâu, cò vàng, cò đen, lưng đen bụng trắng, có xám, xám đốm trắng, thậm chí cò còn có thể đổi màu lông theo từng vùng cơ thể như cổ, lưng, bụng, cánh, sang các màu như xanh hoặc đỏ tuỳ theo mùa sinh sản.
Ví dụ
– Cò bợ, còn gọi là cò ma, cò cói. Lông nền của cò bợ vẫn là màu trắng, lưng khi trưởng thành có màu nâu và màu lông sẽ nhạt dần khi trời sang đông. Lông cò chuyển sang màu đỏ, xanh và trắng vào mùa sinh sản. Vào thời gian còn lại lông cò màu nâu xám pha đốm trắng.
– Cò hương có màu đen đồng nhất với hai bên cổ màu vàng, phía dưới hơi trắng.
– Cò lửa có bộ lông màu nâu đỏ, nâu đậm và vàng
– Cò nâu
– Cò trắng có lông màu trắng toàn thân
– Cò xanh có lông lưng màu xanh nước biển đậm, với cái bụng màu trắng
– Cò xám có màu lông đen, trắng và xám
– Cò quăm cổ vàng sẫm
Màu cơ bản của cò được xác theo màu của lông vũ trên lưng mà ổn định vào lứa tuổi trưởng thành.
Màu lông nền của cò cơ bản vẫn là trắng, lông bụng của cò thường nhạt màu hơn nhiều so với lông lưng và thường là màu trắng, cho nên bảo cò là giống chim màu trắng vẫn không sai.
Ca dao, tục ngữ chỉ đưa ra ba màu của cò là cò xanh, cò vàng và cò trắng.
CON CÒ XANH
Con cò xanh nhảy quanh hòn đá,
Chờ nước cạn kiếm cá kiếm tôm.
—o—
Làm thơ giấy trắng, em gắn con cò xanh
Gởi về thăm bạn có tên anh trong này
—o—
Cò xanh sống trong xứ thổ khí, đại diện bởi đá và nước cạn. Loại cánh cò bay giữa trời là “cánh cò đi đón cơn mưa”, và “cánh cò bay lả rập rờn” không phải là cò xanh. Loại cò dầm mưa và lội nước cũng không phải là cò xanh.
Cò xanh là cò lý trí, dùng lý trí kiểm soát tình cảm và quan hệ cuộc sống. Cò xanh dù làm thơ nhưng mà câu từ viết xuống rõ ràng mạch lạc, dù là gửi thư cho anh nhưng mà lại rào trước là gửi thư cho bạn.
Nếu bạn thấy nhớ một người mới quen nhưng không biết mình đã yêu chưa, lại càng chả biết người ấy có yêu mình không, rồi phải đọc 300 cuốn sách các dấu hiệu yêu và suy nghĩ về việc phải làm gì với anh này thì bạn là cò xanh. Cò xanh yêu 2 giây trong thực tại và 200 giây trong suy luận và kết luận, mà chủ yếu đi từ sách và đầu mình ra.
Cò xanh đi học thiền cũng y như vây. Cò xanh vào thiền được 2 giây, chưa kịp có trải nghiệm thiền nào đáng kể, thì cò xanh bắt đầu suy nghĩ và kết luân về buổi thiền và việc mình phải làm trong thiền. Kết quả là cò xanh ra khỏi thiền và càng dùng đủ mọi biện pháp cò xanh càng không thể trở lại với thiền.
Nếu chia tay anh yêu mà bạn phải suy nghĩ nhiều ngày, nhiều tháng, nhiều năm, viết thư cho xanh yêu, rồi nói chuyện nghiêm tục với anh yêu thì bạn là cò xanh. Sau khi tất cả những biện pháp này vô tác dụng, một ngày bỗng yêu một anh khác, bạn khóc nức nở rồi gói đồ đạc, thả mình vào dòng đời trôi nổi, mặc kệ tương lai chỉ cần được giải phóng cảm xúc, lúc này cò xanh bay màu.
CON CÒ VÀNG
Cò vàng ẩn bụi lá xanh
Cò đương chờ cá, như anh chờ nàng
—o—
Cái cò là cái cò vàng
Mẹ đi bán hàng, nhà lại vắng cha
Vắng cha thì ở với bà
Không ở với chú, chú là đàn ông.
—o—
Cái cò là cái cò vàng
Mẹ đi đắp đàng, con ở với ai.
Con ở với bà, bà không có vú.
Con ở với chú, chú là đàn ông.
Thôi con chết quách cho xong.
—o—
Con cò là con cò vàng
Muốn đi hát đúm sợ làng cười chê
Ai cười lời kẻ thôn quê
Mà cò ngần ngại đứng lề đường quan
Hay cò vui câu xẩm xoan
Thì cò bay đến hân hoan cùng người
—o—
Cò vàng sống trong xứ thổ mộc, đại diện bởi cây, âm nhạc và các quan hệ cuộc sống. Nếu không có cây, không có âm nhạc và không có các quan hệ cuộc sống phù hợp thì cò vàng sống như đã chết, thà chết quách đi cho xong.
Cò vàng rất cảm xúc, rất trực tiếp, rất cụ thể và rất thân thể trong quan hệ tình cảm. Cò vàng thực sự ngược với cò xanh. Cảm xúc của cò vàng sẽ đánh bay lý trí của cò vàng.
Cò xanh có vẻ thông minh nhưng cò vàng mới thực sự là người có trí tuệ tình cảm, không phân tích mà chạm vào được và gắn bó sâu sắc được với những người xung quanh mình.
CON CÒ TRẮNG
—o—
Đất chỉ vàng, làng cò trắng
Đồng xanh điểm trắng cánh cò
Thương em vì bởi câu hò có duyên
Cò trắng thích sống ở cánh đồng.
Nhìn đàn cò trắng bay qua
Thấy đồng lúa ở quê nhà héo hon
Xung quanh đồng lúa những đồn
Lúa héo bao ngọn căm hờn bấy nhiêu
Đêm nay sóng lúa rào rào
Hạ đồn, lúa dậy vẫy chào đoàn quân
Cò trắng sống trong xứ sở của đất nước. Cánh đồng là môi trường đất nước và mộc.
—o—
Đầu trọc lông lốc
Là cái bình vôi
Cái miệng loe môi
Là cái thìa ốc
Đôi chân xám mốc
Là con diệc trời
Ngủ đứng ngủ ngồi
Là con cò trắng
Hay bay hay tắm
Là con le le …
“Ngủ đứng ngủ ngồi” là con cò trắng. Nếu bạn rất dễ ngủ, có thể ngủ trong moi tư thế, mọi hoàn cảnh, bạn chính là cò trắng. Nếu bạn là siêu cò trắng, bạn đừng làm giáo viên, vì bạn vừa cất giọng là học sinh của bạn đi ngủ hết, thậm chí ban ngày bọn chúng không nghe bạn giảng nhưng ban đêm toàn mơ thấy bạn. Nghe cứ như câu chuyện cò ma.
Cò trắng dễ ngủ vì đất nước là xứ sở của giấc ngủ.
—o—
Con cò trắng tợ như vôi
Tình tôi với bậu xứng đôi quá chừng
Một đàn cò trắng bay chung
Bên nam bên nữ ta cùng cất lên
Cất lên một tiếng linh đình
Cho loan sánh phượng, cho mình sánh ta
Một đàn cò trắng bay quanh
Cho loan nhớ phượng cho mình nhớ ta
Mình nhớ ta như cà nhớ muối
Ta nhớ mình như Cuội nhớ trăng
Mình về, mình nhớ ta chăng?
Ta về ta nhớ hàm răng mình cười.
Một đàn cò trắng bay qua
Biết mặt mà chẳng biết nhà làm quen
Nhà chàng được mấy anh em
Cho tôi biết tuổi biết tên tôi chào
Mẹ thầy là người làm sao
Tôi trông thấy mặt tôi chào cho mau
Miệng thời chào mẹ đi đâu
Tay thời mở túi đưa trầu mẹ ăn
Tôi ra Tấn mới gặp Tần
Đôi ta hồ dễ mấy lần gặp nhau
Đâu người đón trước ngăn sau
Thì ta cũng nói với nhau một lời
Cò trắng là biểu tượng của tình yêu nam nữ và của người yêu song hành với ta, nhưng không bao giờ kiểm soát ta. Cò vàng sẽ vì cha mẹ mà bỏ tình riêng còn cò trắng sẽ vì tình riêng mà bỏ cha mẹ.
—o—
Cái cò trắng bạch như vôi
Có lấy làm lẽ chú tôi thì về
Chú tôi chẳng mắng chẳng chê
Thím tôi móc mắt mổ mề xem gan
Cái cò trắng bạc như vôi
U ơi u lấy vợ hai cho thầy
Có lấy thì lấy vợ gầy
Đừng lấy vợ béo, mà nó đánh cả thầy lẫn u
Cò trắng thích có nhiều trải nghiệm mới, bước vào nhiều quan hệ mới, do đó đôi khi nông cạn, hời hợt, thậm chí là bạc bẽo. Cò trắng có thể lao bỏ quan hệ cũ để vào những quan hệ mới không phù hợp. Cò trắng không như cò vàng lựa chọn đối tượng quan hệ đâu ra đấy, không như cò xanh lựa chọn vị trí, nơi chốn đâu ra đấy và gắn bó rất lâu dài.
—o—
Con cò bay lả bay la
Bay từ cửa tổ bay ra cánh đồng
Suốt mình trắng nõn như bông
Gió xuân thỉnh thoảng bợp lông trên đầu
Hỏi cò vội vã đi đâu
Xung quanh mặt nước một màu bao la
Cò tôi bay lả bay la
Bay từ cửa tổ bay ra cánh đồng
Cha sinh mẹ đẻ tay không
Cho nên bay khắp tây đông kiếm mồi …
Môi trường sống của cò trắng rộng hơn cò xanh và cò vàng. Cò trắng không cần quanh quẩn với đất như cò xanh. Cò trắng không cần dính chặt với bầy đàn và các quan hê thân thiết như cò vàng. Cò trắng độc lập và linh hoạt hơn cò xanh và cò vàng, vì cò trắng có thể bay đi khắp nơi, tự thành lập đàn nhóm hoặc kiếm ăn một mình.
—o—
Em bắt lươn, lươn bò vô cỏ
Em bắt cò, cò bỏ cò bay
Quen biết nhau chưa được mấy trăm ngày
Duyên xa nợ cách, đắng cay trong lòng
Có câu “lẩn như trạch”, nghĩa là trạch không muốn đối mặt, không muốn cam kết, không muốn chịu trách nhiệm, không muốn gắn bó lâu dài trong một mối quan hệ. Lươn cũng như trạch, và cò cũng tương tự.
Bắt lươn, lươn bò xuống cỏ
Bắt cò, cò bỏ cò bay
Ôi thôi hỏng cả đôi tay
Lươn bò xuống cỏ, cò bay lên trời
Cò trắng có cánh bay từ chỗ này sang chỗ khác, nay đây mai đó, đi nhiều mà không hiểu được nhiều và không gắn bó với bất kỳ nơi nào. Có trắng làm nhiều việc, thích gì làm nấy, bay từ việc này sang việc khác, không làm cái gì đến nơi đến chốn, cứ liên tục làm việc mới rồi lại bỏ dở.
Đôi tay là để kết nối. Cánh cò bay được mà không chạm được, không sờ được, không nắm được, nên là “hỏng cả đôi tay”.
—o—
QUẠ & CÒ
Quạ được so sánh với cò, một con tiêu biểu cho chim trắng và một con tiêu biểu cho chim đen. Cần hiểu gốc của màu trắng là màu nước, và khi trộn nhiều màu vào nhau trên nền nước sẽ ra màu trắng. Cho nên các con cò màu sắc khác nhưng cơ bản đều mang màu nhạt, đều sống trong môi trường nước, nên đều là cò trắng. Ngược lại, gốc của màu đen là lửa, quạ đen thực ra cũng có đủ loại màu đen như đen nhung, đen xanh, đen xám … nhưng các màu sắc cá thể của quạ đều bị chìm trong màu đen.
—o—
Đen đen là con quạ, bạc bạc là con cò
Đi lò dò là con ông lão
—o—
Quạ mà quạ biết quạ đen
Có đâu quạ dám mon men với cò
—o—
Cú mà biết phận cú hôi,
Cú đâu lại dám đến ngồi cùng tiên.
Quạ mà biết phận quạ đen,
Quạ đâu lại đám mon men cùng cò
—o—
Con quạ đen con cò trắng
Con ếch ngắn, con rắn dài
Em trông anh trông mãi, trông hoài
Trông cho thấy mặt thấy mày mới yên
—o—
Ác ăn dưa bắt cò chịu tội
Rửa oan tình cò lội nước măng
—o—
Con quạ ăn dưa, con cò phơi nắng
Nghĩ chuyện đời, con cò trắng con quạ đen
Con quạ mà biết mình đen
Nó đâu có dám mon men tới cò
Ác là tên của một loại quạ, ác thích ăn dưa, là quả vỏ dầy, mọng nước, sống trên bãi bôì khô nắng, còn cò thì không thích dưa, không ăn dưa.
—o—
CÒ TRẮNG, QUẠ ĐEN & CHÀI XANH (BÓI CÁ)
Ví dầu lịch vắn, lươn dài
Quạ đen, cò trắng, thằng chài xanh lông
Thằng chài lặn hụp dưới sông
Gánh gạo đưa chồng nước mắt như mưa
Quạ đen, cò trắng, chài thì xanh, quạ sống trên cạn, cò ưa dầm nước bắt tôm, tép, cá, còn chài thì từ trên cành cây lao xuống nước bắt cá.
Chài và cò trắng, đều rơi vào tình cảnh luỵ tình, muốn hy sinh vì tình và vì dứt tình mà đau khổ,
Thằng chài lặn hụp dưới sông
Gánh gạo đưa chồng nước mắt như mưa
Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non
bởi vì quạ thì độc lập, cò vàng thì gắn với cả bầy đàn tập thể, còn cò xanh thì gắn với nơi chốn sống, chỉ có cò trắng và chài xanh là gắn mình với anh yêu.
CÒ BỢ NHIỀU MÀU
Cò bợ là loại có nhiều màu sắc nhất trong các giống cò, nhưng các màu này phân tách nhau ra chứ không thống nhất và hoà hợp trong sắc trắng như là cò trắng.
Màu cơ bản của cò bợ chính là vàng, và cò bợ cũng có lông màu đỏ, màu xanh, màu xám và màu trắng, phân bổ ở các vùng cụ thể trên thân.
Trai phải hơi vợ như cò bợ gặp mưa
Cò bợ mang tính kim hoả thổ, vì thiếu mộc thuỷ khí, nên cò bợ rất thích dầm mưa. Trai chưa vợ, mới có vợ, là dương thiếu âm, hơi vợ là âm khí thuỷ, như cò bợ hoả kim thiếu mộc thuỷ vậy.
Bản chất là thân cò bợ chắc hơn nhiều so với thân cò trắng và cò bợ có sức lực hơn cò trắng. Tuy nhiên, vì dùng ngoại lực cò trắng bay như chơi mà rất bền sức. Vì có khí chất nên nhìn cò trắng, cảm giác bay bổng, trong khi có bợ có thổ chất, nên thường có dáng đi trĩu xuống, ủ rũ, và người ta có câu “mệt lử như cò bợ”.
Sáo sậu là cậu sáo đen
Sáo đen là em sáo đá
Sáo đá là má bồ nông
Bồ nông là ông ác là
Ác là là bà tu hú
Tu hú là chú chim ri
Chim ri là dì chim xanh
Chim xanh là anh cò bợ
Cò bợ là vợ thằng Ngô
Thằng Ngô là cô sáo sậu
Sáo sậu là cậu sáo đen
Dòng máu người Trung quốc có tính hoả kim thổ, như dòng máu cò bợ, nên cò bợ là vợ thằng Ngô.
CÒ TRẮNG NHIỀU MÀU
Trong trường hợp bạn vừa gắn bó với nơi chốn quê hương đất nước như cò xanh, vừa gắn bó bầy đàn, xã hội như cò vàng, vừa yêu đương lứa đôi nhưng cũng thích bay nhảy như cò trắng, thì bạn là cái con cò gì ?
Vẫn là cò trắng thôi, vì màu trắng là màu có tất cả các màu trong đó. Có trắng có màu xanh và màu vàng là cò trắng chín chắn
– Biết ai là người yêu mình và biết yêu sâu sắc
– Trải nghiệm rộng nhưng không dính mắc, biết cái gì quan trọng và cái gì nên bỏ qua
– Biết đâu nhà ngôi nhà, đâu là quê hương, biết yêu ngôi nhà và quê hương
– Biết đâu là gia đình, biết đâu là dòng họ, biết yêu gia đình và dòng họ
Cò bợ là phụ nữ tính kim hoả, trong khi cò trắng là tính mộc thuỷ.
Trắng cũng có muôn sắc thái, và muôn cấp độ của trắng, từ trắng non nớt đến trắng tinh mà vẫn đủ màu.