Ca dao tục ngữ về các hiện tượng tự nhiên & xúc cảm đi theo chu kỳ thời gian

Loading

Các chu kỳ thời gian gồm 

  • khắc,
  • canh,
  • giờ,
  • ban,
  • tuần,
  • tiết khí,
  • tháng,
  • mùa
  • năm thiên can
  • năm địa chi
  • năm can chi

Ca dao tục ngữ 

Trăng

Mồng một lưỡi trai
Mồng hai lá lúa
Mồng ba câu liêm
Mồng bốn lưỡi liềm
Mồng năm liềm giật
Mồng sáu thật trăng
Mười rằm trăng náu
Mười sáu trăng treo
Mười bảy sảy giường chiếu
Mười tám rám trấu
Mười chín đụn dịn
Hăm mươi giấc tốt
Hăm mốt nửa đêm
Hăm hai hạ huyền
Hăm ba gà gáy
Hăm bốn ở đâu
Hăm nhăm ở đấy
Hăm sáu đã vậy
Hăm bẩy làm sao
Hăm tám thế nào
Hăm chín thế ấy
Ba mươi chẳng thấy
Mặt mày trăng đâu
===
Mồng một cho tới mồng năm
Giăng còn thơ ấu, tối tăm biết gì
Mồng sáu, mồng bảy trở đi
Đến ngày mồng tám giăng thì lên cao
Mồng chín giăng ánh vườn đào
Mồng mười giăng mọc đã cao hơn đầu
Mười một sáng cả vườn dâu
Mười hai giăng ở địa cầu trung thiên
Mười ba giăng gió giữ duyên
Đến ngày mười bốn giăng lên giữa trời
Gặp giăng em hỏi em chơi
Liệu giăng sáng cả trần đời được chăng?
Đến rằm giăng đã lên cao
Tới ngày mười sáu giăng treo tỏ tường
Mười bảy giăng sẩy chiếu giường
Mười tám dọn dẹp cương thường anh đi
Mười chín em định em ngồi
Hai mươi giấc tết, em thì ra trông
Kể từ hăm mốt nửa đêm
Giăng già thì cũng có phen bạc đầu
Cuối tháng giăng xuống biển sâu
Ba mươi mồng một ai cầu được giăng
===
Trăng kia chớ ỷ mình tròn
Ba mươi mùng một trăng luồn dưới mây
===
Khi nào trâu đực sinh con
Gà trống đẻ trứng, trăng tròn ba mươi
===
Cày ruộng tháng năm,
Xem trăng rằm tháng tám
===
Cày ruộng tháng mười,
Xem trăng mồng mười tháng tư
===
Muốn ăn lúa tháng mười,
Trông trăng mùng tám tháng tư.
===
Nhớ ngày mồng tám tháng tư
Chín rồng lấy nước, gió mưa âm thầm
===
Cả năm một rằm tháng Bảy
Cả thảy một rằm tháng Giêng
===
Qua giêng hết năm
Qua rằm hết tháng

===

Tối trăng còn hơn sáng sao
Phơn phớt lòng đào hơn thắm màu vang
===
Tối trăng còn hơn sáng sao
Dẫu rằng núi lở còn cao hơn đồi
===
Trăng bao nhiêu tuổi trăng già
Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non
===
Trăng bao nhiêu tuổi trăng tròn
Núi bao nhiêu tuổi núi còn trơ trơ
===
Ai lên cho tới cung trăng,
Nhắn con vịt nước đừng ăn cá trời
Hỡi con vịt nước kia ơi
Sao mày vùng vẫy ở nơi sông Hà
===
Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa
===
Trăng mờ tốt lúa nỏ,
Trăng tỏ tốt lúa sâu
===
Thằng Cuội đứng giữa cung trăng
Cầm rìu cầm rựa đốn săng, kiền kiền
===

Đố ai lượm đá quăng trời
Đem gàu tát biển, ghẹo người trong trăng

===

Đố ai lượm đá ném trời
Đan gàu tát bể, ghẹo người cung trăng

===

Chờ em nửa tháng ni rồi
Ôm đờn bán nguyệt, dựa ngồi cung trăng

===

Đố ai ngồi võng không đưa
Ru con không hát ầu ơ đôi lời
Đố ai đội đá vá trời
Đan gầu tát bể, ghẹo người cung trăng

===
Ông trẳng, ông trăng
Xuống chơi với Bụt
Ông Bụt cho chùa
Chơi với ông vua
Ông vua cho lính
Xuống chơi ông chánh
Ông chánh cho mõ
Xuống chơi nồi chõ
Nồi chõ cho vung
Xuống chơi cây sung
Cây sung cho nhựa
Xuống chơi con ngựa
Con ngựa cho gan
Xuống chơi bà quan
Bà quan cho bạc
Xuống chơi thợ giác
Thợ giác cho bầu
Xuống chơi cần câu
Cần câu cho lưỡi
Xuống chơi cây bưởi
Cây bưởi cho hoa
Xuống chơi vườn cà
Vườn cà cho trái
Xuống chơi con gái
Con gái cho chồng
Xuống chơi đàn ông
Đàn ông cho vợ
Xuống chơi kẻ chợ
Kẻ chợ cho voi
Xuống chơi cây sòi
Cây sòi cho lá
Xuống chơi con cá
Con cá cho vây
Xuống chơi ông thầy
Ông thầy cho sách
Xuống chơi thợ ngạch
Thợ ngạch cho dao
Xuống chơi thợ rào
Thợ rào cho búa
Trả búa thợ rào
Trả dao thợ ngạch
Trả sách ông thầy
Trả vây con cá
Trả lá cây sòi
Trả voi kẻ chợ
Trả vợ đàn ông
Trả chồng cô gái
Trả trái cây cà
Trả hoa cây bưởi
Trả lưỡi cần câu
Trả bầu thợ giác
Trả bạc bà quan
Trả gan con ngựa
Trả nhựa cây sung
Trả vung nồi chõ
Trả mõ ông chánh
Trả lính ông vua
Trả chùa ông bụt
Đâm thụt lên trời.
===
Ông giẳng ông giăng
Ông giằng búi tóc,
Ông khóc ông cười,
Mười ông một cỗ,
Đánh nhau lỗ đầu,
Đi cầu nhà huyện,
Đi kiện nhà quan,
Đi bàn nhà phủ,
Một lũ ông già,
Mười ba ông điếc,
Con hiệc hai chân,
Đưa giăng về giời
Ai lên cho tới cung trăng,
===
Vườn hồng có khách cung trăng,
Em con nhà thi lễ nói năng dịu dàng
===
Nàng về giã gạo ba trăng
Để anh gánh nước Cao Bằng về ngâm
Nước Cao Bằng ngâm thì trắng gạo
Anh biết em liệu có được chăng
Trần trần như Cuội cung trăng
Biết rằng cha mẹ có bằng lòng không?
Để anh chờ đợi luống công
Trước sau anh vẫn một lòng yêu em
===
Bởi thương nên ốm nên gầy
Cơm ăn chẳng đặng gần đầy ba trăng
Ngó lên sao mọc như giăng
Thương em anh nghĩ mấy trăng cũng chờ
===
Đã rằng là nghĩa vợ chồng
Dẫu cho nghiêng núi cạn sông chẳng rời
Thương ai đám cỏ cũng ngồi
Đám tranh cũng lội, rừng chồi cũng băng
Một niềm vàng đá khăng khăng
Ba thu cũng đợi, mười trăng cũng chờ
===
Trọc đầu mang tiếng bất lương
Kìa như có tóc cũng phường gió trăng
===
Bình dân học vụ mở rồi
Sao không đi học để ngồi chịu ngu
Anh về học lại chữ u
Chín trăng em cũng đợi, mười thu em cũng chờ
===
Hôm qua anh đi chợ trời
Thấy ông Nguyệt Lão đang ngồi ở trên
Tay thì cầm bút cầm nghiên
Tay cầm tờ giấy đang biên rành rành
Biên ta rồi lại biên mình
Biên đây lấy đấy, biên mình lấy ta
Chẳng tin lên hỏi trăng già
Trăng già cũng bảo rằng ta lấy mình
Chẳng tin lên hỏi thiên đình
Thiên đình cũng bảo rằng mình lấy ta
Quyết liều một trận phong ba
Để cho thiên hạ người ta trông vào
Quyết liều một trận mưa rào
Để cho thiên hạ trông vào đôi ta
===
Người thanh tiếng nói cũng thanh
Thấy em lịch sự lòng anh cũng mừng
Đêm trăng sáng chỉ có chừng
Đôi ta đã gặp thì đừng xa nhau

Sao

Trên trời ba bảy ông sao
Ông bổng tít lói, ông cao tít mù
===
Sao Rua chín cái, sao Bánh Lái nằm ngang
Thương em từ thuở má mang trong lòng
Sao Rua chín cái nằm chồng
Thương em từ thuở má bồng trên tay

===

Sao Rua chín cái nằm ngang
Anh thương em hồi thuở mẹ mang trong lòng
Sao Rua chín cái nằm chồng
Anh thương em từ thuở còn bồng trên tay

===

Sao vua chín cái nằm kề
Thương em từ thuở mẹ về với cha
Sao vua chín cái nằm ngang
Thương em từ thuở mẹ mang trong lòng
Sao vua chín cái nằm chồng
Thương em từ thuở mẹ bồng trên tay
Sao vua chín cái nằm ngay
Thương em từ thuở biết đi biết bò.

===

Tua rua mấy chiếc nằm kề
Thương em từ thuở mẹ về với cha
===

Sao vua chín cái nằm kề
Thương em từ thuở má về với ba

===

Tháng mười coi cái sao Tua
Khi nằm, khi dậy làm mùa mới nên

===

Tháng mười có cái sao Tua
Khi nằm, khi dậy làm mùa mới nên

===

Đi cày mà muốn được mùa
Thì con phải lấy sao Tua làm chừng

===

Đố ai biết đá mấy hòn
Tua Rua mấy chiếc, trăng tròn mấy đêm

===

Tua rua bằng mặt cất bát cơm chăm,
Tua rua đi nằm, cơm chăm đã cạn

===

Đom đóm bay ra, trồng cà tra đỗ
Tua rua bằng mặt, cất bát cơm chăm.

===
Tua rua một tháng mười ngày,
Cấy trốc luống cày cũng được lúa xôi
===
Tua rua mọc, vàng cây héo lá
Tua rua lặn, chết cá chết tôm
===
Làm ruộng thì trông tua rua
Chớ trông hoa quả mà thua bạn điền
===
Tua rua thì mặc Tua rua

Mạ già, ruộng ngấu, không thua bạn điền

===

Tua rua một tháng mười ngày,
Cấy trốc luống cày cũng được lúa xôi

===

Tua rua đi rắc mạ mùa
Tiểu thử đi bừa, cày ruộng rất sâu
Hàn lộ lúa trổ bằng đầu
Lập đông ta quyết về mau gặt mùa.

===

Trên trời có sao tua rua
Ở dưới Hà Nội có vua đúc tiền
Ruộng tư điền không ai cày cấy
Hỏi cô mình ở vậy được chăng?
===

Trên trời có ông sao tua
Ở làng Minh Giám có vua Ba Vành
Phương đông quật lũ hung tinh
Làm cho bảy viện tan tành ra tro

===
Trên trời có ông sao tua
Ở dưới hạ giới có vua Ba Vành===Trên trời có ông sao tua
Ba làng Trà Lũ có vua Ba Vành===Trên trời có ông sao Tua
Ở dưới hạ giới có vua trị vì
Nghe rằng thất đức thất uy
Cho nên giặc nổi như ri ngoài đồng
Giặc nổi tỉnh Bắc tỉnh Đông
Còn các tỉnh nhỏ cũng không yên rồi
Đồn rằng mấy tỉnh Đường Ngoài
Nó bắt theo đạo rụng rời chân tay
===
Anh là quân tử tài cao
Xin anh hãy họa bài “sao trên trời”
Nửa đêm thức dậy trông trời
Thấy sao bên bắc anh ngồi bên đông
Ai ơi thức dậy mà trông
Kìa ông sao Vượt với Sông Ngân Hà
Sao Rua trên bốn dưới ba
Nhị Thập Bát Tú cùng là Thất Tinh
Sao Hôm đứng có một mình
Sao Mai đủng đỉnh ra tình chơ ai!
===
Trèo lên cây khế nửa ngày
Ai làm chua xót lòng này khế ơi
Mặt trăng sánh với mặt trời
Sao Hôm sánh với sao Mai chằng chằng
===
Mình đi có nhớ ta chăng?
Ta như sao Vược chờ trăng giữa trời
===
Hôm mà chẳng có Mai
Kìa ông Sao Vượt chờ ai giữa trờI
Nam Tào Bắc Đẩu đôi nơi
Hai ông đứng đó, coi trời trị dân
Vậy nên thiên địa xoay vần
Chưa đến chập tối đã dần mọc ra
Mọc ra sa số hằng hà
Nghìn vạn ức triệu biết là bao nhiêu
Tối trời trong rõ càng nhiều
Trời sáng trăng tỏ ra điều sao thưa
===
Vắng sao Hôm, có sao Mai
Kìa ông sao Vược đón ai giữa trời
Đêm khuya cưởi xuống dần dần
Sao Hôm xích lại cho gần sao Mai
===
Trên trời có ông sao Thần
Bốn mùa chỉ lối cho dân ăn làm.
Sang xuân Thần cúi lom khom
Là mùa trồng đậu, dân làng biết chăng?
Bước sang tháng chín rõ trăng
Lưng thần hơi đứng là đang gặt mùa.
===

Đố ai biết núi mấy hòn,
Sao vua mấy cái, trăng tròn mấy nơi?

===

Trên trời có ông sao dài
Ở dưới hạ giới có cai tổng Vàng

Mặt trời

Một mẹ sinh được ngàn con
Đến mai trời sáng chỉ còn một cha
Mặt mẹ xinh đẹp như hoa
Mặt cha nhăn nhó chẳng ma nào nhìn

===

Một mẹ sinh đặng ngàn con
Trai có gái có, tài khôn rõ ràng
Mặt trời đã xế vàng vàng
Con xa ngái mẹ lại càng thương thay
Cách nhau đã bốn năm ngày
Con lại gặp mẹ mừng thay là mừng

===

Tháng năm, tháng sáu, mặt trời đi chệch
Tháng bảy, tháng tám, mặt trời đi xiên
Em là phận gái thuyền quyên
Đừng cho sóng dợn, đò nghiêng nước vào
Đò nghiêng sóng dợn ba đào
Trong dễ thấy đục, đục nào thấy trong

===

Ban đêm oi bức mặt trời
Ban ngày mát mẻ trăng cười trên cao
Ban đêm nắng đỏ hồng hào
Ban ngày nhấp nháy ông sao đầy trời

===

Mặt trời đứng bóng thì trưa
Còn em đứng bóng lại chưa có chồng

===

Mặt trời gõ tối cái keng
Mặt trời còn, em khóc thút thít, mặt trời chen em khóc oà.

===

Trăng lặn đã có mặt trời
Em không thương anh nữa, có người khác thương

===

Mặt trời trực chỉ chân mây
Có hai con mắt ngủ ngày một con

===

Thấy anh như thấy mặt trời
Chói chang khó ngó, trao lời khó trao

===

Hỡi cô cấy lúa khum lưng,
Mặt trời xế bóng sao chưn chưa về?

===

Rủ nhau đi gánh nước thuyền,
Đứt quang vỡ sải nước liền ra sông,
Nhất chờ, nhị đợi, tam mong,
Tứ thương, ngũ nhớ, lục mong, thất bát cửu chờ!
Mặt trời đã xế về nam,
Trách ông Tơ hồng, cùng bà Nguyệt lão đa đoan nửa chừng!
Cây muốn lặng, gió chẳng muốn đừng.

===

Trèo lên cây khế nửa ngày
Ai làm chua xót lòng này khế ơi
Mặt trăng sánh với mặt trời
Sao Hôm sánh với sao Mai chằng chằng
Mình đi có nhớ ta chăng?
Ta như sao Vược chờ trăng giữa trời

===

Hú ma trơi
Mặt trời chửa lặn
Con rắn bò ra
Con ma thập thò

===

Mặt trời tang tảng rạng đông
Chàng ơi trở dậy ra đồng kẻo trưa
Phận hèn bao quản nắng mưa
Cày sâu bừa kỹ được mùa có khi

===

Mặt trời nửa buổi xiên xiên
Kẻ buôn người bán chợ phiên rộn ràng
Gá tiếng kêu quân tử bên đàng
Mai giờ có thấy bạn vàng tôi không?

===

Mặt trời vừa lặn, mặt trăng vừa ló
Thấy em đứng đó, lại đây anh than vãn đôi lời
Trước có cô, sau có bác
Rồi mới có vợ chồng mình đó em ơi

===

Tới giờ còn ngủ chì ì
Mặt trời đã mọc, chưa đi ra cày

===

Ban ngày thì mải đi chơi,
Tối lặn mặt trời đổ thóc vào xay

===
Ngày thì đem thóc ra phơi
Tối lặn mặt trời đổ thóc vào xay.
===
Cả ngày ham nhởi ham chơi
Khi tắt mặt trời đổ ló ra quây
===
Làm thân con gái chẳng lo
Ngủ trưa đứng buổi dậy đo mặt trời
Quần áo thì rách tả tơi
Lấy rơm mà túm mỗi nơi mỗi đùm
===
Núi cao chi lắm núi ơi,
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương
===

Thương em chẳng dám tới nhà
Đi qua đi lại hỏi gà bán chơi
Thấy em như thấy mặt trời
Thấy thời thấy vậy, trao lời khó trao

===

Vô rừng bứt một sợi mây
Đem về thắt gióng cho mày đi buôn
Đi buôn không lỗ thì lời
Đi ra cho thấy mặt trời, mặt trăng

===

Chiều chiều én liệng cò bay
Ông voi bẻ mía chạy ngay vô rừng
Vô rừng bứt sợi mây vàng
Đem về thắt gióng cho nàng đi buôn
Đi buôn không lỗ thì lời
Đi ra cho biết mặt trời mặt trăng

===

Ta đương mê ngủ mơ màng
Tai nghe cha mắng hò khoan sự gì?
Giờ còn ngủ nướng li bì,
Mặt trời đã mọc chưa đi ra cày.

===
Trách chàng ăn ở chấp chênh
Em như thuyền thúng lênh đênh giữa dòng
May ra trời lặng nước trong
Chẳng may bão táp cực lòng thiếp thay
Công thiếp vò võ đêm ngày
Mà chàng ăn ở thế này chàng ôi
Thiếp như hoa đã nở rồi
Xin chàng che lấy mặt trời cho tươi
===
Con gái nhà ai hay ho,
Ngủ nướng thẳng giấc, dậy ra đo mặt trời

SẤM

Sấm kêu, rêu mọc
===
Thế gian chẳng biết thì nhầm
Trời sấm ầm ầm là trời chửa mưa
===
Tháng mười sấm rạp
Tháng chạp sấm động
===
Sấm tháng mười cày cươi mà cấy
===
Tháng mười có sấm, cấy trên nấm cũng được ăn
===
Sấm trước cơm sấm no
Sấm sau cơm sấm đói
===
Cây khô nghe sấm nứt chồi
===
Hát cho sấm động mưa ra
Hát cho gương vỡ làm ba lại liền
Hát cho bể lọt vào ao
Một trăm trái núi lọt vào trôn kim
Hát cho bong bóng thì chìm
Đá xanh thì nổi, gỗ lim lập lờ

===

Sấm tháng Mười cày cươi mà cấy.
Cửu nguyệt lôi thanh tứ nguyệt hàn.
(Tháng Chín âm lịch có sấm chớp thì tháng Tư âm lịch năm sau trời vẫn còn rét)

Nắng

Tháng giêng là nắng hơi hơi
Tháng hai là nắng giữa trời nắng ra
Thứ nhất là nắng tháng ba
Tháng tư có nắng nhưng mà nắng non
Tháng năm nắng đẹp nắng giòn
Tháng sáu có nắng bóng tròn về trưa
Tháng bảy là nắng vừa vừa
Tháng tám là nắng tờ ơ thế này
Tháng chín nắng gắt nắng gay
Tháng mười có nắng, nhưng ngày nắng không
Tháng một là nắng mùa đông
Tháng chạp có nắng nhưng không có gì

===

Tháng giêng thì nắng hơi hơi
Tháng hai thì nắng tuyết giời nắng ra
Tháng ba được trận nắng già
Tháng tư có nắng nhưng mà nắng non
Tháng năm nắng đẹp nắng ròn
Tháng sáu có nắng bóng tròn về trưa
Tháng bảy vừa nắng vừa mưa
Tháng tám còn nắng nhưng chưa ngắn ngày
Tháng chín nắng ớt, nắng cay
Tháng mười có nắng nhưng ngày ngắn hơn

===
Nắng tháng ba, chó già thè lưỡi

Mưa

 

Mưa từ trong Quảng mưa ra
Mưa khắp Hà Nội mưa qua Hải Phòng
Hạt mưa trong thực là trong
Mưa xuống sông Hồng mưa cả mọi nơi
Hạt mưa vẫn ở trên trời
Mưa xuống hạ giới cho người làm ăn
Tháng Giêng là tiết mưa xuân
Đẹp người thục nữ thanh tân má hồng
Muốn cho đây đấy vợ chồng
Hay còn quyết chí một lòng chờ ai?
Tháng Giêng bước sang tháng Hai
Mưa xuân lác đác hoa nhài nở ra
Tháng Hai bước sang tháng Ba
Mưa rào mát mẻ nở hoa đầy cành

===

Bất kỳ sớm tối chiều trưa
Mưa khắp Hà Nội mưa ra Hải Phòng
Hạt mưa vừa mát vừa trong
Mưa xuống sông Hồng, mưa khắp mọi nơi
Hạt mưa chính ở trên trời
Mưa xuống Hà Nội là nơi cõi trần
Giêng hai lác đác mưa xuân
Hây hẩy mưa bụi, dần dần mưa sa
Hạt mưa vào giếng Ngọc Hà
Hạt thì vào nhị bông hoa mới trồi
Tháng năm, tháng sáu mưa mòi
Bước sang tháng bẩy sụt sùi mưa Ngâu … ===
Hạt mưa trong thực là trong
Mưa xuống sông Hồng mưa cả mọi nơi
Hạt mưa vẫn ở trên trời
Mưa xuống hạ giới cho người làm ăn
===
Tháng Giêng là tiết mưa xuân
Đẹp người thục nữ thanh tân má hồng
Muốn cho đây đấy vợ chồng
Hay còn quyết chí một lòng chờ ai?
Tháng Giêng bước sang tháng Hai
Mưa xuân lác đác hoa nhài nở ra
Tháng Hai bước sang tháng Ba
Mưa rào mát mẻ nở hoa đầy cành
Tháng Tư mưa thật là nhanh
Liệu mưa có ướt thư tình đưa ai
Tháng Năm, tháng Sáu mưa mòi
Bước sang tháng Bảy tiết trời mưa ngâu
Nhớ ai như vợ chồng Ngâu
Một năm mới gặp mặt nhau một lần
Tháng Tám mưa khắp xa gần
Bước sang tháng Chín đúng tuần mưa rơi
Tháng Mười mưa ít đi rồi
Nắng hanh, trời biếc cho tươi má hồng
Một, Chạp là tiết mùa đông
Mưa phùn đêm vắng trong lòng lạnh thay
Bài mưa anh đã học đây
Mối tình rào rạt đêm chầy như mưa
===
Mưa tháng tư, hư đất
Mưa tháng ba, hoa đất
===
Tháng ba mưa đám
Tháng tám mưa cơn
Tháng chín mưa rươi
Tháng mười mưa cữ

Rét, hàn

Tháng giêng rét đài,
Tháng hai rét lộc,
Tháng ba rét nàng Bân
===
Nàng Bân may áo cho chồng
May ba tháng ròng chưa được xỏ tay
Lạy trời cho cả gió may
Cấy xong, may nốt đêm nay cho chồng
===
Rét tháng ba bà già chết cóng

Nóng, nực

Ở nhà nồng nực lắm thay
Ra đi bán quạt, đụng ngày gió xuân

==

Răng đen nhoẻn miệng em cười
Dẫu trời nóng nực cũng nguôi cơn nồng
===

Xích ra, anh đứng một bên
Mồ hôi anh có vợ bay lên nực nồng

MỐNG (cầu vồng, quầng mây)

Vẩy mại thì mưa
Bối bừa thì nắng
===
Mống chiều mưa sáng
Ráng chiều mưa hôm
===
Mống dài trời lụt
Mống cụt trời mưa
===
Mống vàng thì nắng
Mống trắng thì mưa
===
Mống cao gió táp
Mống áp mưa rào
===
Mống bên đông, vồng bên tây
Chẳng mưa dây thì bão giật
===
Trời mưa tránh trắng
Trời nắng tránh đen.
===
Mưa chẳng qua Ngọ,
Gió chẳng qua Mùi.
===
Mưa tháng bảy gãy cành trám
Nắng tháng tám rám cành bưởi
===
Nắng chóng trưa
Mưa chóng tối
===
Đông sao thì nắng
Vắng sao thì mưa
===
Vàng mây thì gió, đỏ mây thì mưa.
===
Ráng mỡ gà có nhà thì giữ.
===
Giông bể Đông bắc nồi rang thóc,
Giông bể Tây đổ thóc ra phơi.
===
Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa.
===
Mồng chín tháng chín không mưa,
Cha con bán cày, bán bừa mà ăn
===
Mồng tám tháng tư không mưa
Bỏ cả cày bừa mà lấp lúa đi
===
Mồng tám tháng tư có mưa
Mẹ con sắm sửa cày bừa làm ăn
===
Mống Đông vồng Tây, chẳng mưa dây cũng bão giật.
===
Cơn đằng Đông vừa trông vừa trông vừa chạy,
Cơn đằng Nam vừa làm vừa chơi.
Cơn đằng Bắc, đổ thóc ra phơi,
Cơn đằng Tây, mưa ngu bão ngáo.
===
Tháng sáu heo may, chẳng mưa thì bão
===
Nắng sớm thì đi trồng cà,
Mưa sớm ở nhà phơi thóc.
===
Nắng tháng ba, hoa chẳng héo
Trống tháng bảy, chẳng hội thì chay

GIÓ

 

Gió nam, gió chướng, gió nào cũng thơm
===
Gió mùa hè nó đè có chửa
Suốt canh chầy thổi lửa cháy râu.
===
Gió thổi đổi trời
===
Tháng giêng là gió hây hây
Tháng hai gió mát, trăng bay vào đền
Tháng ba gió đưa nước lên
Tháng tư gió đánh cho mềm ngọn cây
Tháng năm là tiết gió tây
Tháng sáu gió mát cấy cày tính sao
Tháng bảy gió lọt song đào
Tháng tám là tháng tạt vào hôm mai
Tháng chín là tháng gió ngoài
Tháng mười là tháng heo may rải đồng
Tháng một gió về mùa đông
Tháng chạp gió lạnh gió lùng, chàng ơi
Mười hai tháng gió tôi đã họa rồi
Mưa đâu, chàng họa một bài cùng nghe!
===
Gió thổi là đổi trời.
Thuyền ngược ta khấn gió nồm
Thuyền xuôi ta khấn mưa nguồn gió may
Sáng gió may, tối quay gió nồm
===
Đầu năm sương muối
Cuối năm gió nồm
===
Gió khan phải cạn ruộng đồng
Ham chi bóng sắc nửa hồng nửa đen
===
Gió đông là chồng lúa chiêm,
Gió bấc là duyên lúa mùa.
===
Mùa nực gió đông thì đồng đầy nước
Gió bấc hiu hiu sếu kêu thì rét
===

Mùng bốn cá đi ăn thề
Mồng tám cá về cá vượt vũ môn

Lúa

 

Tháng giêng lúa mới chia vè
Tháng tư lúa đã đỏ hoe đầy đồng
Chị em đi sắp gánh gồng
Đòn càn tay hái ta cùng ra đi
Khó nghèo cấy mướn gặt thuê
Lấy công đổi của chớ hề lụy ai
Tháng hai cho chí tháng mười
Năm mười hai tháng em ngồi em suy
Vụ chiêm em cấy lúa đi
Vụ mùa lúa ré, sớm thì ba giăng
Thú quê rau cá đã từng
Gạo thơm cơm trắng chi bằng tám xoan
Việc nhà em liệu lo toan
Khuyên chàng học tập cho ngoan kẻo mà
Tháng sáu em cấy anh bừa
Tháng mười em gặt anh đưa cơm chiều

 

HOA

 

Hoa nhài thoang thoảng bay xa
Mùi thơm khác hẳn, thật là có hương
Hoa cúc không sợ thu sương
Để màu ẩn dật, mùi hương đậm đà
Hoa sen mùa hạ nở ra
Ở bùn mà lại không pha sắc bùn
Hoa mai chót vót đỉnh non
Trắng như bông tuyết hãy còn kém xa
===
Mẫu đơn phú quý gọi là
Hải đường sắc đẹp nhưng mà không hương
===
Hoa quỳ nhất ý hướng dương
Hoa liễu trong trắng, trông thường như bông
===
Phù dung mọc ở bên sông
Hoa đào gặp được gió đông mới cười

Buồn

 

Buồn về một nỗi tháng Giêng
Con chim, cái cú nằm nghiêng thở dài
Buồn về một nỗi tháng Hai
Ðêm ngắn, ngày dài thua thiệt người ta
Buồn về một nỗi tháng Ba
Mưa rầu, nắng lửa người ta lừ đừ
Buồn về một nỗi tháng Tư
Con mắt lừ đừ cơm chẳng muốn ăn
Buồn về một nỗi tháng Năm
Chửa đặt mình nằm gà gáy, chim kêu.
Bước sang tháng Sáu lại đều
Thiên hạ cày cấy râm riu ngoài đồng.

===

Buồn về một tiết tháng giêng
May áo cổ kiềng người mặc cho ai
Buồn về một tiết tháng hai
Bông chửa ra đài người đã hái hoa
Buồn về một tiết tháng ba
Con mắt la đà trong dạ tương tư
Buồn về một tiết tháng tư
Con mắt lừ đừ cơm chả buồn ăn
Buồn về một tiết tháng năm
Chưa đặt mình nằm gà gáy chim kêu
Buồn về tiết tháng sáu này
Chồng cày vợ cấy chân chim đầy đồng
Bấy giờ công lại hoàn công

Sầu

 

Buôn bấc rồi lại buôn dầu
Buôn nhiễu đội đầu, buôn nhẫn lồng tay
Sầu về một tiết tháng giêng
May áo cổ kiềng người mặc cho ai
Sầu về một tiết tháng hai
Bông chửa ra đài người đã hái hoa
Sầu về một tiết tháng ba
Mưa héo ruộng cà nắng cháy ruộng dưa
Sầu về một tiết tháng tư
Con mắt lừ đừ cơm chẳng buồn ăn
Sầu về một tiết tháng năm
Chưa đặt mình nằm gà gáy sang canh

Nhớ

 

Tháng giêng xuân tuyết mau mưa
Nhớ chàng những lúc sớm trưa vui cười
Tháng hai hoa đã nở rồi
Nhớ chàng em phải đứng ngồi thở than
Tháng ba nắng lửa mưa dầu
Nhớ chàng em những âu sầu chả tươi
Tháng tư sấm giục mưa rơi
Nhớ chàng thơ thẩn ra chơi vườn cà
Tháng năm gặt hái rồi rà
Nhớ chàng như thể nhớ hoa trên cành

Yêu

 

Mình rằng mình quyết lấy ta
Ðể ta hẹn cưới hăm ba tháng này
Hăm ba nay đã đến ngày
Ta hẹn mình rày cho đến tháng giêng
Tháng giêng năm mới chưa nên
Ta hẹn mình liền cho đến tháng hai
Tháng hai có đỗ có khoai
Ta lại vật nài cho đến tháng tư
Tháng tư ngày chẵn tháng dư
Ta lại chần chừ cho đến tháng năm
Tháng năm là tháng trâu đầm
Ta hẹn mình rằng tháng sáu mình lên
Tháng sáu lo chửa kịp tiền
Bước sang tháng bảy lại liền mưa ngâu
Tháng bảy là tháng mưa ngâu
Bước sang tháng tám lại đầu trăng thu
Tháng tám là tháng trăng thu
Bước sang tháng chín mù mù mưa rươi
Tháng chín là tháng mưa rươi
Bước sang tháng mười đã đãi mưa đông
Quanh đi quẩn lại em đã có chồng
Như chim trong lồng, như cá cắn câu
===
Ta yêu mình lắm ta thắm mình phai
Xin đừng ăn ở ra hai tấm lòng
Mặc người bẻ lá ngăn sông
Đôi ta cứ giữ tấm lòng chớ phaị
Xin nàng chớ có nghe ai
Chả trong tháng chạp thì ngoài tháng giêng
Đôi ta chẳng mốt thì mai
Chẳng trong tháng chạp thì ngoài tháng giêng.

Vay nợ

Tháng Giêng, tháng Hai, tháng Ba, tháng Bốn, tháng khốn, tháng nạn
Đi vay đi dạm được một quan tiền
Ra chợ Kẻ Diên mua con gà mái về nuôi, hắn đẻ ra mười trứng
Một trứng: ung
Hai trứng: ung
Ba trứng: ung
Bốn trứng: ung
Năm trứng: ung
Sáu trứng: ung
Bảy trứng: ung
Còn ba trứng nở ra ba con
Con diều tha
Con quạ bắt
Con cắt xơi
Chớ than phận khó ai ơi
Còn da lông mọc, còn chồi nảy cây
===
Tháng Giêng, tháng Hai, tháng Ba, tháng Bốn, tháng khốn, tháng nạn
Đi vay đi dạm được một quan tiền
Ra chợ Kẻ Diên
Mua một vác tre
Về che cái quán
Ai thù ai oán
Đốt quán tôi đi
Tôi thương cái cột
Tôi nhớ cái kèo
Tôi thương cái cửa
Bạn nghèo gặp nhau…
Chia sẻ:
Scroll to Top