BA BÀ ĐI BÁN LỢN CON LÀ GÌ ?

Đồng dao có bài “Ba bà đi bán lợn con” nổi tiếng

Ba bà đi bán lợn con

Bán đi chẳng được lon ton chạy về

Ba bà đi bán lợn xề

Bán đi chẳng được chạy về lon ton

Ba thằng cu tý chạy theo

Lấy cây chọc lợn cho kêu rồi cười

Ba thằng cu tý học lười

Trốn đi cùng mẹ chọc hoài đàn heo

Ba bà đi bán lợn là ba hoá thân của bà Thị trong bộ đầu nhau, mà cùng ông Công và ông Táo là nguyên thuỷ của dòng máu.

– “Bà bà đi bán lợn con” là bà Thị trên cây dòng họ chuẩn bị cho em bé ra đời, mà em bé lúc đó chỉ ăn và ngủ như lợn con.

– “Ba bà đi bán lợn xề” là bà Thị trên cây dòng họ chuẩn bị cho các bà mẹ đang mang thai, sắp sinh con hoặc đã sinh con, còn nuôi con nhỏ, hoặc các phụ nữ đang trong độ tuổi sinh đẻ sẽ/đang/đã lấy chồng và đã/đang/sẽ sinh con và nuôi con.

Thị gốc mang ba thanh âm là

– Tiếng lòng

– Tiếng vang

– Tiếng vọng

Trong đạo Mẫu ba bà chính là tam toà Thánh Mẫu, mà đều là hoá thân của Phật Quán Âm, đó là

– Mẫu thượng thiên là Tiếng vang, liên quan đến tiếng tim âm

– Mẫu thượng ngàn là Tiếng vọng, liên quan đến vận hành mạc khí

– Mẫu thoải là Tiếng lòng, liên quan đến vận hành máu dịch

Trong hệ Trái đất, bà Thị là chị Hằng Nga về tinh thần và hệ Trái đất về thân thể, hay hệ Lòng Vang Vọng về thanh âm.

Bà Thị sinh ra

– Mặt Trăng là Tiếng vang từ Tiếng lòng rồi thành Tiếng vọng trở về, là Đàn bà đi chợ. Mặt trăng là đàn bà làm vợ, đàn bà làm mẹ. Mặt trăng là đàn bà thân thể, đàn bà tình dục, đàn bà sinh dưỡng.

– Sao Kim là Tiếng vang từ Tiếng lòng và là Tiếng vọng đi chơi, là Đàn bà đi chơi. Sao Kim là đàn bà của tình yêu, tình dục, công việc và trí tuệ.

– Trái Đất là Tiếng vang từ Tiếng lòng, trở về thành Tiếng vọng và ở lại cùng với Tiếng lòng thành Đồng lòng nhưng vẫn là Tiếng vọng, nên trở thành Đồng vọng, và vẫn là tiếng vang, nên trở thành Vọng vang hay vang vọng. Trái đất là đàn bà sinh con từ lòng dạ của mình, là mẹ Trái đất.

Hình tượng ba bà này cũng có trong các văn hoa dân gian của các dân tộc ở các châu lục khác.

ĐÀN BÀ BÁN LỢN

Lợn & biểu tượng người phụ nữ của gia đình trong ca dao, tục ngữ

Đàn ông bán nhà
Đàn bà bán lợn

(Đàn bà bán lợn là cảnh âm về người đàn bà sịnh con và nuôi con, đối xứng với cảnh dương là đàn ông xây nhà, tạo nên tính âm dương của công việc gia đình mà phụ nữ và đàn ông đảm nhiệm)

Đàn ông leo núi đốn cây,
Đàn bà bán chợ nuôi bầy con thơ

(Đàn bà bán chợ nuôi bầy con thơ là cảnh âm của bà mẹ đi làm, sịnh con và nuôi con ở nhà, đối xứng với cảnh dương là đàn ông đi làm công việc nặng nhọc bên ngoài ngôi nhà)

Yêu nhau chẳng lấy được nhau,
Con lợn bỏ đói, buồng cau bỏ già
Bao giờ sum họp một nhà
Con lợn lại béo, cau già lại non.

(Con lợn là biểu tượng của người phụ nữ, cây cau là biểu tượng của người đàn ông, buồng cau là buồng ngủ của người đàn ông).

Mẹ em tham lợn béo mùi
Để anh chểnh mảng như nồi cơm rau
Vắt tay mà nghĩ trước sau
Thịt lợn chóng chán, canh rau mát lòng.

(Người mẹ muốn con được gả vào nhà giàu có để con gái có da có thịt, cuộc sống no đủ, không muốn gả con gái cho con rể nghèo để gia đình thành nồi cơm rau).

Mèo tha thịt mỡ thì la
Kễnh tha con lợn cả nhà im hơi

(Cảnh gả con gái cho người chồng là con hổ, biểu tượng người đàn ông của vật chất, quyền lực, công việc và sự gia trưởng)

Đàn lợn mẹ con là biểu tượng của đàn bà và con cái trong gia đình.

Trông mặt mà bắt hình dong
Con lợn có béo cỗ lòng mới ngon

(Cảnh gia đình sung túc : lợn béo vợ con no đủ)

Bây giờ túng lắm em ơi
Bán hết cái nồi cho chí cái vung
Còn mười thước ruộng ngoài đồng
Cửa nhà sạch hết trông mong nỗi gì
Còn được cái ổ lợn con
Nuôi chi ngoắt nghéo gầy mòn khốn thân
Ăn thì chả có mà ăn
Bán đi trả nợ cho xong, mẹ mày
Kẻo mà nó kẹp đêm nay
Đôi chân kẹp phản, đôi tay kẹp giường
Giá nhà tôi đáng một nghìn
Cầm bằng mấy chục cho liền đêm nay
Bảy chục chẳng đủ nợ này
Hai chân kẹp phản, hai tay kẹp giường
Lạy ông tha kẹp cho tôi chạy tiền
Tôi về tôi bán vợ tôi
Lấy ba chục nữa cho đầy một trăm

(cảnh gia đình túng thiếu : đàn ông bán vợ đợ con)

Con gái mà lấy cha dòng
Như nước mắm cốt chấm lòng lợn toi
Đêm nằm gió mát hiu hiu
Cắn răng nuốt bụng chín chiều ruột đau
Rờ chồng chẳng thấy chồng đâu
Quàng tay chạm phải bộ râu ba chòm

(cảnh gia đình không cân bằng : đàn bà trẻ lấy chồng già)

Con lợn con là biểu tượng của cơ thể đang trong giai đoạn ăn ngủ từ bào thai, qua sơ sinh đến độ tuổi thiếu niên nhi đồng.

Lợn bột thì thịt ăn ngon
Lợn nái nuôi đẻ lợn con cũng lời

Nác lợn nậy hơn cấy lợn con

Con lợn sề là biểu tượng của phụ nữ mang thai, sinh đẻ và nuôi con.

– Trót đa mang nên mới phải đèo bòng
Đã trót ăn cám phải ngủ cùng lợn con

(cảnh đàn bà lợn xề : đa mang là mang thai nhiều lần, đèo bòng là nuôi con nhỏ, ăn cám là ăn đồ của đàn ông)

– Ngán thay cái kiếp lợn xề
Ăn bèo với cám, nằm lê trong chuồng

(cảnh đàn bà lợn xề : đàn bà mang thai và sinh đẻ thì hay phải dành nhiều thời gian nằm trên giường và trong nhà)

– Bồ dục đâu đến bàn thứ tám
Cám nhỏ đâu đến lần lợn xề

(cảnh đàn bà lợn xề : trong việc xếp thứ bậc ăn uống các dịp Lễ Tết luôn bị xếp sau, ra rìa hoặc không đến lượt)

Lợn âm dương là biểu tượng Tết no ấm và cân bằng âm dương. Tranh Đông Hồ về đàn lợn âm dương mô tả lợn xề với các vòng âm dương và đàn lợn con, chính là một bức tranh mô tả cảnh người đàn bà được chồng hỗ trợ yêu thương như âm với dương hoà hợp và đàn con cái trong gia đình.

Lợn béo là biểu tượng gia đình vợ con đủ, mà no đủ là tinh thần của Tết, nên cảnh Tết bắt đầu bằng thịt mỡ

Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ

Cây nêu, tràng pháo, bánh trưng xanh

Thịt lợn là thành phần chính của các đồ ăn Tết tiêu biểu là bánh chưng, nem, canh chân giò, canh mọc và giò chả.

Đàn bà bán lợn là đàn bà mang thai và sinh con.

Đi cầu đi quán
Đi bán lợn con
Đi mua cái xoong
Đem về đun nấu
Mua quả dưa hấu
Về biếu ông bà
Mua một đàn gà
Về cho ăn thóc
Mua lược chải tóc
Mua cặp gài đầu
Đi mau về mau
Kẻo trời sắp tối

Đàn bà mang thai và sinh con là đàn bà có Tiếng vang, đàn bà Tiếng vang, với đứa con chính là tiếng vang của đàn bà.

ĐÀN BÀ ĐI CHỢ

Đàn bà đi chợ là vợ đàn ông

Đi chợ là vận hành của đàn bà mang thai, cần chuyển hoá thức ăn từ bên ngoài vào cơ thể nuôi dưỡng thai nhi. Đi chợ là vận hành của đàn bà, mang thức phẩm về, chế biến đồ ăn, để nuôi dưỡng gia đình mà có chồng và bầy con thơ.

Đàn bà đi chợ là đàn bà đi ra khỏi nhà rồi lại trở về nhà như một tiếng vọng. Đàn bà đi chợ là đàn bà Tiếng vọng.

BÀ GIÀ ĐI CHỢ GÁNH VÁC

– Bà Còng đi chợ trời mưa
Cái Tôm cái Tép đi đưa bà còng
Đưa bà qua quãng đường đông
Đưa bà về tận ngõ trong nhà bà
Tiền bà trong túi rơi ra
Tép Tôm nhặt được trả bà mua rau

Bà Còng là bà già còng lưng gánh quá nhiều trách nhiệm của dòng họ và gia tiên bên nội, bên ngoại, bên vợ, bên chồng. Bà còng cũng là bà gia và bà cong, kết hợp lại thành bà còng. Bà gia là người đàn bà của gia đình bao gồm người con gái, người vợ, người mẹ, người bà và người mẹ chồng, người được gọi là mụ gia. Bà cong là bà tương tác và kết nối.

BA BÀ ĐI CHỢ BUÔN CHUYỆN

– Ba bà chín chuyện

– Cơm nhà ăn ngon, con nhà dễ khiến

Ba bà bốn truyện kháo chuyện nàng dâu

– Ba bà đi chợ với nhau

Một bà đi trước kể chuyện nàng dâu

Một bà đi sau tu tu lên khóc

Nhà bà có phúc cưới được dâu hiền

Nhà tôi vô duyên cưới cô dâu dại

Việc làm thì rái, chỉ tưởng những ăn

Hễ bảo quét sân đánh chết ba gà

Bảo đi quét nhà, đánh chết ba chó

Có mâm giỗ họ miếng ra miếng vào

Rửa bát cầu ao liếm dĩa quèn quẹt …

BA BÀ ĐI CHỢ DÂY DƯA

– Ba bà đi chợ mua bốn quả dưa

Chia đi chia lại đã trưa mất rồi

May sao lại gặp một người

Ba bà ba quả phần tôi quả này

Bốn quả dưa không chia được cho ba bà, nhưng quả dưa cũng có nghĩa là dây dưa, không phân tách rõ ràng được và cũng không kết thúc dứt khoát được, nên cần có một người đàn ông xuất hiện.

BA BÀ ĐI CHỢ CẦU NÔM

Ba bà đi chợ Cầu Nôm

Bà đi sau rốt luôn mồm “Nhanh lên!”
Bà đi trước thì thiếu hàm trên,
Bà đi giữa thì thiếu hàm dưới,
Chỉ bà đi cuối là đủ hai hàm!

Là gì?

Con trâu (đi trước), cái bừa (đi giữa), và người đi bừa (đi sau)

BA BÀ ĐI CHƠI

– Ba bà dung dẻ đi chơi

Trẻ em lọm khọm lo người đấm lưng

BA BÀ & TÌNH DỤC, SINH SẢN

– Bà ba đi chợ đường quai
Vừa đi vừa tỉa lá khoai bưng lồn
Bà ba đi chợ đường cồn
Vừa đi vừa tỉa lông lồn bán trăm

– Ba con đi chợ long nhong
Một con đi giữa bị ong đốt lồn
Một con đi chợ mua cồn
Một con ở lại xoa lồn con kia

– Ba bà mà dạng chân ra
Một ông đứng giữa mà tra cặc vào

Là cái gì?

– Ba cô đi cấy thong dong
Một cô đi giữa lồn cong mũi cày

– Mu khóc móc khu
Ruồi bu kiến cắn
Đau lắm mẹ ôi
Cho con vắt xôi
Con vào chuồng lợn
Con chấm con ăn.

Chia sẻ:

BA BÀ ĐI BÁN LỢN CON LÀ GÌ ?

ĐÀN BÀ BÁN LỢN

ĐÀN BÀ ĐI CHỢ

BA BÀ ĐI CHƠI

BA BÀ & TÌNH DỤC, SINH SẢN

Bài viết liên quan