Ngày xưa nhà nào đất rộng luôn có cả ao và vườn, mà tạo thành cặp âm dương
– vườn dành cho sinh vật trên cạn như cây cối, mèo, chó, lợn, gà … giun, dế …
– ao dành cho sinh thủy sinh như bèo, tảo, rong … và các loại cá, tôm …
Vườn ao là cặp âm dương hỗ trợ cho nhau
– Ao cung cấp nước uống cho các sinh vật trên cạn và độ ẩm trong đất và trong không khí cho cây.
– Vườn cung cấp thức ăn cho cá, tôm …
Ngoài ra, khi có cả ao và vườn, các sinh vật lưỡng cư và sinh vật bờ ao có điều kiện phát triển như
– ếch, nhái,
– muỗi, chuồn chuồn …
– vịt, ngan, ngỗng …
– rắn nước
– rau muống
– cây thân gỗ, cây bụi và cây cỏ bờ ao
– chim ăn cá tôm như chim bói cá, cò, vạc …
Vườn dại là một khu vực đặc biệt nội bất xuất ngoại bất nhập dành cho thần linh, đặc biệt là thần Nông (thần Pan) và tinh linh của đất gốc và xứ sở gốc.
Ao dại là một khu vực đặc biệt nội bất xuất ngoại bất nhập mà người không lai vãng đến dành cho ao gốc
Một số nhà lấp ao xây nhà và làm vườn, thì đất gốc là ao và sinh vật gốc trên đất là thủy sinh. Để mở được tầng gốc này, cần đào ao, đào mương hoặc để một khu vực trũng dễ ngập nước trong vườn, đóng vai trò là cái ao dại để nối khu vườn với xứ sở gốc.
Một số nhà đào đất làm ao thì sinh vật gốc trên đất là sinh vật trên cạn. Giữa vườn có gốc ao nên có cái ao dại thì giữa ao gốc vườn cũng có thể có mô đất. Tháp Rùa ở giữa hồ Gươm chính là một cái vườn dại, linh thiêng bất khả xâm phạm, giữa cái ao.
Ao và vườn chung một gốc là đất nước
– vườn nào cũng cần có nước cung cấp bởi ao, mương, giếng thì vườn mới nối đươc về xứ sở gốc có đầy đủ cả đất và nước
– ao nào cũng có bờ đất, thậm chí có ao có mô đất nổi lên ở giữa
Trong các cấu trúc tổng hợp của ao và vườn có
– vườn dại trong vườn trồng
– vườn trồng trong vườn dại
– ao dại trong ao nuôi
– ao nuôi trong ao dại
– vườn dại trong ao nuôi
– ao nuôi trong vườn dại
– ao dại trong vườn trồng
– vườn trồng trong ao dai
Tháp Rùa, Ngọc Sơn và đền Bà Kiệu của hồ Gươm là các câu trúc phản ánh quan hệ vườn trong ao và ao trong vườn này.
