Sau chuyến đi du xuân Quỹ Mão, tôi được bảo là
- phải hiểu “phong thuỷ”, “phong tục” thì mới là du xuân, rồi vừa phải “thuần phong” vừa phải “phong lưu” thì mới là thấy hoa cỏ mùa xuân
- lại phải có “phong trào”, rồi “xung phong” cùng “phong phú” cho mùa xuân đâm chồi nảy lộc
- thêm “phong cách” và “phong quang” thì đúng là thanh xuân phơi phới
- nhưng xe cộ đừng như “phong bì”, “niêm phong” và “phong toả” khiến người ở trong xe bị “bế phong”
- nhưng đừng “phong thấp”, “phong hàn” dù có thể “phong sương” và “phong trần”
- cũng đừng “thanh phong” rồi “phong thanh”
Tôi nghe xong thấy đúng quá, nhưng đầu quay quay như bị “phong vũ”, hơn nữa cần chuẩn bị cho lớp Thanh âm Việt sáng nay mà học về chữ “Thanh”, nên tôi bỏ qua. Kết thúc lớp Thanh âm Việt, tôi quyết định tìm hiểu chữ “Phong” kỹ hơn thì nhận ra chữ “Phong” liên quan đến chữ “Thanh” mà lớp Thanh âm sáng nay vừa học. Hình dung “thanh” là nét sổ dọc, thì phong là các nét ngang hoặc chéo cắt nét dọc ấy. Trong giải phẫu học, phương của phong gọi là phương trái phải (coronal) vuông góc với phương dọc chính (sagittal).
Các dạng cấu trúc và vận hành phong
- Phong vũ
- Phong là một loại khí có cấu trúc và vận hành tự do, chủ yếu là đi ngang, nhưng có thể đi các chiều khác. Phong rất mạnh về vận hành linh hoạt, về tương tác đa dạng, song phương, đa phương, muôn phương, hoàn phương, vô phương và hư phương.
- Vũ là loại khí vân hành với cấu trúc trục và tâm rất mạnh mà các ví dụ là các dạng lốc xoáy, mà ở bên ngoài là cực động còn bên trọng lại cực tĩnh. Vì tính cấu trúc mạnh nên có có thể dự đoán được chiều đi của vũ.
- Vũ là khí mạnh về cả cấu trúc và lực, luống khí có sức tàn phá, lôi cuốn và kiểm soát. Ngược lại, phong là khí đóng mở, linh hoạt, khí song hành, khí tương tác tuỳ hoàn cảnh, phong có thể hơi vô kỷ luật, vô tổ chức, khó đoán định, nhưng có khả năng hoà nhập, tích hợp và thích nghi rất cao. Phong mạnh mộc hơn vũ và không có sức mạnh kỷ luật và sức tàn phá của vũ, mà mang nhiều tính dưỡng nuôi và nghệ thuật
- “Phong điền”
- “Phong cách” là cách thức vận hành kiểu “phong”, mà phong vũ phân tích ở trên là một ví dụ
- “Phong tục” .
- Phong tục là một dạng lề cho hành vi ứng xử trong các sự kiện có tính truyền thống như lễ tết, được nhiều người chấp nhận nên tự nó có tính lan truyền
- Phong tục không có tính kế tục và tính bắt buộc cao như “tục lệ”, dễ dàng có sự cải biến và thích nghi.
- :Thuần phong” đối xứng với “hủ tục”. Tục lệ cũng có thể thành hủ tục, khi trở nên lạc hậu và không còn phù hơp. “Thuần phong” trong “thuần phong mỹ tục” là những tục lệ đẹp mà vận hành dù linh hoạt nhưng vẫn giữ được sự tự nhiên, thuận theo hoàn cảnh và sự thuần khiết, không bị pha tạp hay xô bồ.
- “Phong vị”
- “Phong thanh” (trong “nghe phong thanh”) là thanh điệu gió.
- Nghe phong thanh là nghe thanh mà không rõ âm và nghĩa. Nếu thanh có phương dọc thì phong có phương ngang, cắt phương dọc, cho nên nghe phong thanh là nghe xen ngang, nghe đồn, nghe lỏm, chứ không nghe tân gốc, nghe trực tiếp, nghe từ đầu đến cuối.
- “Thanh phong” trong “thanh phong minh nguyệt” thường được hiểu là gió mát trăng trong. “Thanh phong” cũng ám chỉ các quan hệ xã hội thiên về tinh thần không liên quan đến vật chất hay dòng máu, như bạn thơ.
- “Phong trào” nghĩa là gió đẩy theo các đợt sóng, với các đỉnh sóng cao có sức lôi cuốn các đối tượng vận hành theo nhịp điệu và xu hướng nó tạo ra.
- “Phong thuỷ” là một từ khó.
- Trước kia tôi đã từng thắc mắc, tại sao phong thuỷ là các kỹ thuật và công việc liên quan nhiều đến đất đai và nhà cửa mà không goi là “thổ” hay “địa” mà lại có tên là “phong thuỷ”. Thuỷ là năng lượng mạnh nhất về vân hành, vận hành của thuỷ sẽ quyết định cấu trúc của thuỷ, còn khí là ở trạng thái vận hành linh hoạt nhất là phong. Tôi cũng thắc mắc vì sao kỹ thuật phong thuỷ liên quan đến tất cả các dạng năng lượng gồm kim mộc thuỷ hoả thổ khí mà chỉ có “thuỷ” được nêu tên và “khí” được gián tiếp nhắc đến qua “phong”. Sau này tôi hiểu là mục đích của phong thuỷ không phải là cấu trúc, cấu trúc là cái có sẵn mà chúng ta cần hiểu, vận hành năng lượng mới là mục đích.
- Nguyên âm và âm thuỷ tính nữ là trạng thái nguyên thuỷ của Trái đất mà chúng ta goi là mẹ Trái đất. Phong đi với âm thuỷ tạo nên các phương và các sắc thái vận hành.
- Sắc phong
- Bình phong
- “Phong bì” hay “phong bao” là cái bao, cái bì để chứa “phong”, là một vận hành dạng khí, như thông tin, thư tín hay tiền bạc.
- “Phong lệ”
- “Phong kiến”
Các bệnh phong
- Phong hay phong cùi
- “Phong hàn” là bệnh nhiễm lạnh, đến từ khí vận hành theo các mùa và các tiết. Bệnh thường gặp vào mùa đông và mùa xuân, khi trời lạnh. Phong hàn cũng có thể bị gây ra do nhiễm khí lạnh nhân tạo, như khí lạnh của điều hoà.
- “Phong thấp” là bệnh xương khớp của các chi bị đau nhức, sưng tấy và cứng lại, khiến việc cử động gặp khó khăn. Phong liên quan đến vận hành phương trái phải, là phương của các chi. Phong muốn vận hành tốt thì không được quá thấp, sẽ gặp nhiều vật cản, làm cho vận hành bị giới hạn.
Các hành động với phong
- “Phong toả” là bao vây một khu vực, nhằm cắt đứt vận hành và liên lạc của khu vực đó với bên ngoài và bên ngoài với khu vực đó. Vân hành toả ra thông thường có phương ngang ly tâm từ một điểm và phương chéo đi ra từ một trục, trong khi đó năng lượng phong lại vận hành môt chiều theo phương trái phải, có trục mà không có tâm. Hai dạng vận hành này khoá lẫn nhau.
- “Niêm phong” là định vị phong, cố định phong trong không gian, trong khi “phong” là dạng năng lượng vận hành và di chuyển, cho nên niêm cũng khoá phong lại.
- “Phong thần” trong nghĩa “phong thần diễn nghĩa”
- Phong chức, phong tước
Các trạng thái của phong
- “Phong phú” là phong dồi dào và đa dạng.
- “Phong lưu” là từ cực kỳ khó, vì lưu vừa có nghĩa là lưu chuyển, vưà có nghĩa là lưu giữ, vừa có nghĩa là luân lưu, về cả tiền bac và tình cảm. Có câu ca dao “Rủ nhau đi cấy đi cày. Bây giờ khó nhọc có ngày phong lưu” và câu “Dù cho nợ kéo nợ đòi. Phong lưu vẫn giữ cái nòi phong lưu”. Về mặt tiền bạc, phong lưu là chi tiêu thoải mái. Về mặt tình cảm, phong lưu cũng là phong tình. Ghép cả hai khía cạnh này lại, phong lưu có quan hệ xã hội cùng quan hệ tình cảm rộng khắp và phóng khoáng, và trong các quan hệ này là người sẵn sàng chi tiền, chi nhiều tiền và chi thoải mái. Vì lưu cũng là lưu giữ, nên phong lưu (tính từ) cũng là ấn tượng mà cách sống này tạo ra cho những người xung quanh và cho các mối quan hệ mà những người này tham gia vào.
- “Phong quang” vừa có sự phóng khoáng, cởi mở và linh hoạt của phong và vừa có sự quang minh, điềm tĩnh và sáng sủa của quang.
- “Phong trần” có nghĩa là gió bụi, người phong trần là người đi lại nhiều, tiếp xúc nhiều, trải nghiệm nhiều cuộc sống với các khía cạnh thực tế và vật chất của nó.
- “Phong sương” là gió sương, là gió sáng sớm và đêm khuya, thường là lạnh, tính từ phong sương nghĩa là vận hành vật vả sáng sớm, đêm khuya, vất vả trong quãng thời gian có gió lanh, mà những người khác ở trong nhà ngủ.
- “Phong tình” là tình cảm đa phương, nhiều chiều, dễ đến, dễ đi, không có nhiều gắn bó sâu sắc.
- “Nguyên phong”
- “Liên phong”
- “Trạng phong”
Phong – Tên riêng
- Vịnh Nghing Phong