THÁNG 10 CƠM MỚI

Trông trời cho đến tháng mười
Bà già, con nít ngồi cười nống cơm

—o—

Bao giờ cho đến tháng mười
Thổi nồi cơm nếp vừa cười vừa ăn

—0—

Bao giờ cho đến tháng mười
Bát cơm thì trắng bát rươi thì đầy

—o—

Cá rô Bàu Nón kho với nước tương Nam Đàn
Gạo tháng mười cơm mới, đánh tràn không biết no

—0—

THÁNG 10 MÙA GẶT

Chẳng thà mắc võng ru con
Tội gì mà cấy mạ non tháng mười

—o—

Muốn ăn lúa tháng mười,
Trông trăng mùng tám tháng tư.

—o—

Quan viên tháng giêng
Tuần phiên tháng mười

—o—

Tháng sáu gọi cấy rào rào
Tháng mười lúa chín mõ rao cấm đồng

Tháng 6 nhà giàu thuê nhà nghèo cấy, tháng 10 nhà giầu cấm nhà nghèo ra đồng mót lúa. Vụ mùa đi từ tháng 6 đến tháng 10.

—o—

Lúa nhe dùng để cúng lễ mùa mới

Tôm rằn lột vỏ bỏ đuôi
Lúa nhe giã trắng mà nuôi mẹ già

—o—

Nhà em không hiếm chi hoa
Chanh chua, chuối chát, cải cà nhiều hung
Cây lê, cây lựu, cây tùng
Ba bốn cây đứng đó tứ tung một vườn
Sau hè có đám hành hương
Trong nhà có mấy cái rương đựng đồ
Đựng thời chén sứ, dĩa, tô
Gạo lúa nhe giã trắng nấu nồi đồng mắt cua
Bữa ăn chả lụa, nem chua
Đũa mun bịt bạc, có thua chỗ nào?

—o—

Ruộng rộc mà cấy lúa nhe
Ai dè thầy tớ mà ve chủ nhà
Ruộng rộc mà cấy áo già
Ấy tại chủ nhà chẳng phải tại tui!

—O—

Chim quyên ăn hột lúa nhe
Sao sao cũng đợi chiếc ghe anh về

LÚA MÙA TRUYỀN THỐNG – LÚA RÉ

Ré thừa cấy nỏ
Chiêm thừa bỏ đi

—o—

Được mùa kén những tám xoan
Đến lúc cơ hàn ré cũng như chiêm

—o—

Hư hư chựng chựng
Chựng vững cho lâu
Một con trâu nằm
Một trăm bánh dày
Một bầy heo lang
Một sàng bánh ú
Một hũ rượu ngon
Một con cá thiều
Một niêu cơm nếp
Một nẹp bánh chưng
Một nừng lúa ré
Một ché rượu lạt
Bục bạc con tao
Hư hư, chựng chựng.

—o—

Tháng giêng lúa mới chia vè
Tháng tư lúa đã đỏ hoe đầy đồng
Chị em đi sắp gánh gồng
Đòn càn tay hái ta cùng ra đi
Khó nghèo cấy mướn gặt thuê
Lấy công đổi của chớ hề lụy ai
Tháng hai cho chí tháng mười
Năm mười hai tháng em ngồi em suy
Vụ chiêm em cấy lúa đi
Vụ mùa lúa ré, sớm thì ba giăng
Thú quê rau cá đã từng
Gạo thơm cơm trắng chi bằng tám xoan
Việc nhà em liệu lo toan
Khuyên chàng học tập cho ngoan kẻo mà
Tháng sáu em cấy anh bừa
Tháng mười em gặt anh đưa cơm chiều

LÚA CHIÊM – LÚA MÙA

Chiêm Nam, mùa Bắc

—o—

Chiêm thối cỏ
Mùa nỏ đất

—o—

Ré thừa cấy nỏ
Chiêm thừa bỏ đi

—o—

Chiêm cấy to tẽ
Mùa cấy nhẻ con

—o—

Mùa nứt nanh
Chiêm xanh đầu

—o—

Mùa đứt trối
Chiêm bối rễ

—o—

Lúa chiêm thì cấy cho sâu
Lúa mùa thì gẩy cành dâu mới vừa

—0—

Gió đông là chồng lúa chiêm
Gió bắc là duyên lúa mùa

—O—

Muốn ăn cơm chăm
Ném mạ rằm tháng chín
Lúa cấy tháng chạp
Đạp gốc mà gặt

—O—

Chiêm hoa ngâu, bỏ đi đâu không gặt

—o—

Lúa đồng chiêm lấy liềm mà cắt
Hàng tôi bán đắt ai ngặt thì mua

—o—

Lúa chiêm là lúa vô nghì
Cấy trước trổ trước không kì đợi ai

—o—

Lúa chiêm là lúa chiêm bao
Một đêm đến sáng thì nào thấy chiêm

—o—

Chiêm chấp chới, mùa đợi nhau

—o—

Mẹ đần lại đẻ con đần
Gạo chiêm dù giã mấy lần cũng chiêm

—o—

Mạ chiêm không có bèo dâu
Khác nào như thể ăn trầu không vôi

—o—

Lúa chiêm mà thả kín bèo,
Như con nhà nghèo trời để của cho

—O—

Lúa chiêm lấp ló đầu bờ
Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên

—o—

Tỏ trăng mười bốn được tằm
Tỏ trăng hôm rằm thì được lúa chiêm.

—O—

Tua rua bằng mặt cất bát cơm chăm,
Tua rua đi nằm, cơm chăm đã cạn

—O—

Được mùa lúa, úa mùa cau
Được mùa cau, đau mùa lúa

—o—

Lập thu mới cấy lúa mùa
Khác nào hương khói lên chùa cầu con

—o—

Nhất cao là núi Đan Nê
Nhất đông chợ Bản, nhất vui chợ Chùa
Vải chợ Chùa năm quan một tấm
Em mua về dãi phẩm cho tươi
Một năm được mấy tháng vui
Tháng sáu là một, tháng mười là hai

Tháng sau gặt lúa chiêm, tháng mười gặt lúa mùa

—o—

Tháng giêng lúa mới chia vè
Tháng tư lúa đã đỏ hoe đầy đồng
Chị em đi sắp gánh gồng
Đòn càn tay hái ta cùng ra đi
Khó nghèo cấy mướn gặt thuê
Lấy công đổi của chớ hề lụy ai
Tháng hai cho chí tháng mười
Năm mười hai tháng em ngồi em suy
Vụ chiêm em cấy lúa đi
Vụ mùa lúa ré, sớm thì ba giăng
Thú quê rau cá đã từng
Gạo thơm cơm trắng chi bằng tám xoan
Việc nhà em liệu lo toan
Khuyên chàng học tập cho ngoan kẻo mà
Tháng sáu em cấy anh bừa
Tháng mười em gặt anh đưa cơm chiều

LÚA NẾP – LÚA TẺ

LÚA NẾP

Nếp dẻo, nỏ hết láng giềng đổi,
Gạo trổi, nỏ hết láng giềng đong,
Hoa thơm, nỏ hết bướm ong dập dìu

—0—

Thân em như lúa nếp tơ,
Xanh cây tốt rễ, phởn phơ phơi màu

—0—

Cưới em chín quả cau vàng
Cưới em chín chục họ hàng ăn chơi
Vòng vàng kéo lấy mười đôi
Lụa là chín tấm, tiền rời nghìn quan
Gọi là có hỏi có han
Mười chum rượu nếp cheo làng là xong.

LÚA NẾP MƯỜNG QUẾ SƠN

Tiếng đồn mì Quảng Phú Chiêm
Cao lầu Phố Hội, mắm nêm Cẩm Hà
Tam Kỳ có món cơm gà
Nam Ô nước mắm đậm đà thơm ngon
Đại Lộc nhiều trái bòn bon
Khoai lang Trà Đóa, Quế Sơn nếp mường
Cẩm Sa có giống lúa vàng
Gạo ngon thơm phức, trăng tròn mùa thu
Bàn Lãnh có gốc mù u
Cá trôi mùa lũ, sông Thu chảy về
Vĩnh Điện chả lụa khỏi chê
Xu xoa Khúc Lũy, thịt bê Chợ Cầu
Quán Rường , Chợ Được Câu Lâu
Bánh tráng cá hấp ở đâu ngon bằng? … 

LÚA THEO ĐỊA PHƯƠNG

LÚA CAN (QUẢNG NAM)

Thứ nhất gạo lúa can
Thứ nhì gan cá bống

—o—

LÚA CÀ ĐUM (MIỀN TRUNG & TÂY NAM BỘ)

Ruộng sâu cấy lúa cà đum
Chỗ nào nhân đạo chỉ giùm cho em
– Ruộng sâu biết nhẽ đất mềm
Nhà anh nhân đạo em xem có vừa?

—o—

LÚA NANH CHỒN

Cô kia cấy lúa Nanh chồn
Chổng mông cô để cái lồn cô lên

—o—

LÚA VÀNG CẨM SA

Tiếng đồn mì Quảng Phú Chiêm
Cao lầu Phố Hội, mắm nêm Cẩm Hà
Tam Kỳ có món cơm gà
Nam Ô nước mắm đậm đà thơm ngon
Đại Lộc nhiều trái bòn bon
Khoai lang Trà Đóa, Quế Sơn nếp mường
Cẩm Sa có giống lúa vàng
Gạo ngon thơm phức, trăng tròn mùa thu
Bàn Lãnh có gốc mù u
Cá trôi mùa lũ, sông Thu chảy về
Vĩnh Điện chả lụa khỏi chê
Xu xoa Khúc Lũy, thịt bê Chợ Cầu
Quán Rường , Chợ Được Câu Lâu
Bánh tráng cá hấp ở đâu ngon bằng? …

LÚA LÀNG NGÂU (THANH TRÌ, HÀ NỘI)

Lúa làng Ngâu, trâu Yên Mỹ

GAO TRI TRI (QUẢNG NGÃI)

Gái Tú Sơn đầu trơn như mỡ,
Gạo Trì Trì nứt nở như ươi.

—o—

Đừng ham gạo trắng thơm tho
Lúa Trì cùng với lúa Co chắc lòng

—0—

Cơm gạo Trì ăn với cá rô chiên
Đã no tức bụng cũng còn thèm ăn

LÚA CO (QUẢNG NAM, QUẢNG NGÃI)

Đừng ham gạo trắng thơm tho
Lúa Trì cùng với lúa Co chắc lòng

LÚC NÀNG CO (BÀ RỊA VŨNG TÀU)

Cám ơn hạt lúa Nàng Co
Nợ nần trả hết, lại no tấm lòng

—o—

Ruộng gò cấy lúa Nàng Co
Thương anh thì thương đại, đừng để anh gò mất công

LÚC TRỜI (ĐỒNG THÁP)

Ai ơi về miệt Tháp Mười
Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn.

—o—

Sen Tháp Mười hương thơm ngào ngạt
Lúa Tháp Mười trĩu hạt oằn bông

GẠO BA THẮC (ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG)

Gạo Ba Thắc trắng như bông bưởi,
Nước phông tên tiền rưỡi một đôi.
Sài Gòn vui lắm em ơi,
Lấy chồng về đó, một đời sướng thân.

GẠO THƠM NÀNG QUỐC

Tôm rằn bóc vỏ bỏ đuôi
Gạo thơm Nàng Quốc em nuôi mẹ già

LÚA BA LÁ (GẶT THÁNG NĂM)

Lúa ba lá, cá thèn râu
Ăn rồi nằm chổng mầu câu lên trời

LÚA MA

Dân nghèo đi gặt lúa ma
Đi đào củ chuối sống qua tháng ngày

—o—

LÚA ÁO GIÀ

Ruộng rộc mà cấy lúa nhe
Ai dè thầy tớ mà ve chủ nhà
Ruộng rộc mà cấy áo già
Ấy tại chủ nhà chẳng phải tại tui!

—0—

CÔNG VIỆC NHÀ NÔNG

GIỐNG LÚA

Tốt giống, tốt má, tốt mạ, tốt lúa

GIEO LÚA

Thôi thôi đừng nói nữa nà
Trâu băng ruộng sạ dấu mà còn đây

LÀM MẠ & GIEO MẠ

Ngó lên đám mạ ba rò
Kêu anh cũng ngặt, kêu trò khó kêu.

—o—

Mạ úa cấy lúa chóng xanh
Nạ dòng chóng đẻ, sao anh hững hờ?

—o—

Mạ chiêm không có bèo dâu
Khác nào như thể ăn trầu không vôi

—0—

Thương em chẳng dám trao trầu
Ðể trên bó mạ, gió Nam lầu thổi qua

—o—

Bao giờ cho mạ lên non
Một trăm mẫu đất có con trâu cày

—O—

Khoai ruộng lạ, mạ ruộng quen

—O—

Tung ta tung tẩy
Quẩy mạ ra đồng
Gặp phải khúc sông
Xắn quần mà lội
Gặp khi trời tối
Thì chạy về nhà
Gặp khi mưa sa
Mang tơi khỏi ướt

—O—

Trâu ai ăn mạ
Lấy rạ mà thui
Cho tớ một đùi
Tớ khỏi bảo ai

CẤY LÚA

—o–

Cấy bằng mặt, gặt bằng đầu
—o—

Nhặt hàng sông, đông hàng con

—o—

PHƠI LÚA

Chiều chiều đổ lúa ra quây
Hiu hiu gió mát, ông trời rày biểu tuông

—O—

Lúc nắng thì lại đi chơi
Đến khi tối trời đổ lúa vô rang

GIÃ, CHÀ, SÁT, XAY LÚA

DỰ TRỮ LÚA GẠO

Chẳng tham vựa lúa anh đầy
Tham năm ba chữ cho tày thế gian

—o—

Cót đầy chớ có đổ tràn
Hạt rơi, hạt vãi xin chàng nhặt lên
Lúa hư, lúa mốc ai đền
Luôn luôn xem xét, chớ nên hững hờ

—o—

Một thăng gạo ơn hơn đấu gạo thù

BÁN, MUA, CHO, XIN LÚA GẠO