CÂY NÊU NGÀY TẾT

Loading

CÂY NÊU
Trong cuốn Hội hè lễ tết của người Việt, Nguyễn Văn Huyên mô tả cây nêu ngày tết khá chi tiết : Đấy là một cây tre dài năm sáu mét, được tước hết các cành, nhưng có để lại ở ngọn những cụm lá hoặc buộc vào đó một túm lông gà trống, một mớ lá đa hay lá cây vạn niên thanh. Gần đỉnh treo một cái vòng tre, có buộc những con cá nhỏ, những chiếc chuông con và khánh bằng đất sét nung phát ra một âm thanh nhẹ và êm khi gió thổi. Dưới cái vòng này có buộc một cái mũ thần, những thoi vàng bằng giấy, những miếng trầu, lá dứa hoặc cành xương rồng gai. Ở đỉnh còn treo một cái đèn thắp ban đêm. Cây nêu được làm như vậy để chỉ đúng đường cho tổ tiên trở về ăn tết.
Dựng nêu là phong tục đón Tết của nhiều dân tộc cả đồng bằng và miền núi. Một số nơi của đồng bào dân tộc miền núi phía Bắc, miền Trung và Tây Nguyên còn giữ được lễ dựng nêu. Một số điểm thờ cúng dòng họ và cộng đồng của người Kinh ở một số tỉnh Nghệ An, Quảng Ngãi, Long An, Vĩnh Long, Bến Tre … vẫn giữ truyền thống dựng nêu ngày Tết.
Nêu trước kia được dựng rộng khắp từ trong cung điện vua chúa, trước các điểm thờ cúng như đình, đền … và trước nhà dân vào dịp Tết. Nếu chịu khó quan sát, chúng ta vẫn có thể tìm thấy cây nêu vào dịp Tết ở trước một số điểm thờ cúng mà có không gian thoáng phía trước và trước cửa một số hộ dân có không gian sân vườn rộng thoáng.
Lễ dựng nêu là một lễ thực hiện trước Giao thừa, báo hiệu việc mở đầu Tết, cho đến khi cây nêu được hạ xuống trong Lễ hạ nêu thì là kết thúc Tết.
LỄ DỰNG NÊU
Lễ dựng nêu công được gọi là lễ Thướng Tiêu, với nghĩa chữ tiêu cũng là sáo hay lễ Treo ấn vì ấn được treo lên cây nêu, báo hiệu ngừng công việc, để chuyển sang ăn Tết.
Cây nêu được dựng lên nghĩa là chính thức đón Tết, đón rước thần linh vào nhà, đón ông bà, tổ tiên về ăn Tết với con cháu, đón rước họ hàng, khách đến chơi Tết.
Lễ Thướng Tiêu là một trong các lễ mà được đích thân vua nhà Nguyễn làm gồm
– Năm lễ hưởng gồm Xuân hưởng, Hạ hưởng, Thu hưởng, Đông hưởng và Hợp hưởng.
– Tết Thượng Tiêu, Nguyên Đán & Đoan Dương
Huế đã khôi phục lễ này và làm rất long trọng ở trong đại nội. Ở Cô đô Huế hiện nay, lễ Dựng nêu tổ chức vào ngày 23 tháng Chạp tại Thế Miếu (từ 9h sáng) và điện Long An (từ 10h sáng) do Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế tái hiện lần đầu tiên từ năm 2013 và đã trở thành một truyền thống không thể thiếu ở khu di sản Huế khi bắt đầu một cái Tết cổ truyền.
Hoàng thành Thăng Long và phố cổ Hà Nội cũng đã khôi phục lễ này.
LỄ HẠ NÊU
Lễ Hạ nêu còn được gọi là Lễ khai hạ, lễ cúng hạ nêu, lễ tạ năm mới, lễ hóa vàng, lễ khai ấn. Đây là lúc tiễn gia tiên về trời sau những ngày ăn Tết cùng con cháu. Cây nêu hạ xuống là coi như kết thúc Tết, mọi người quay trở lại công việc làm ăn buôn bán hằng ngày.
Lễ cúng diễn ra vào mùng 7 âm lịch theo phong tục cổ.
Lễ hạ nêu là nguồn gốc câu “Ba ngày Tết bảy ngày xuân”
CHU KỲ TẾT
Có thể nói rằng Tết Nguyên đán chính thức bắt đầu bằng lễ dựng nêu và chính thức kết thúc bằng lễ hạ nêu.
– Nếu dựng nêu ngày 23 tháng chạp và hạ nêu ngày 7 tháng giêng thì Tết kéo dài hai tuần và ở giữa là Giao thừa
– Nếu dựng nêu vào ngày 30 Tết ngày cuối cùng có thể dựng nêu thì Tết chính thức vào 30 Tết. Đây là một trong những lý do mà dân gian có câu “30 chưa phải là Tết, vì 30 Tết mọi người còn phải kết thúc nhiều việc và kết thúc xong xuôi mới có thể dựng cây nêu và lúc này Tết mới bắt đầu.
—o—o—o—
Nguồn gốc, ý nghĩa và nghi thức dựng cây Nêu trong ngày têt
Dựng nêu báo hiệu Tết về
Ý nghĩa Phong Tục Dựng Cây Nêu ngày Tết | Tết cổ truyền Việt Nam
Cây nêu ngày Tết
Chia sẻ:
Scroll to Top