CÁ BỐNG TRONG CA DAO, TỤC NGỮ

Ca dao tục ngữ mô tả các sự kết hợp cực kỳ phong phú đa dạng của cá bống

Có lúc cá bống đi đôi

– Cá bống – Bang

– Cá bống – Tôm

– Cá bống – Cá hiên

– Cá bống – Cá thiều

– Cá bống – Cá bớp

– Cá bống cát – Chim thằng chài

– Cá bống – Tiêu

– Cá bống – Gừng

– Cá bống – Tập tàng

– Cá bống – Cỏ hôi

– Cá bống – Lúa can

– Cá bống – Nước chè

Có lúc cá bống đi ba

– Cá bống – Tôm – Cá thu

– Cá bống – Tôm – Cá thu

– Cá bống – Cá thu – Cá lóc

Có lúc cá bống đi bộ tứ

– Cá bống – Tiêu – Cá thiều – Đường

– Cá bống – Tiêu – Cá thiều – Nghệ

– Cá bống – Cá vược – Cá rô – Cá hanh

Có lúc cá bống đi theo cả quân đoàn đủ loại thành phần đa dạng

Mỗi sự kết hợp của cá bống tạo ra một vận hành tương ứng.

Trong truyện, Tấm Cám thì nó đi với con Bang và cô Tấm, thì sống mà nó đi với riêng với Cám thì chết

Bống bống bang bang

Lên ăn cơm vàng, cơm bạc nhà ta

Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – TÔM

Tôm nấu sống

Bống để ươn

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – CÁ THU

Ai làm cá bóng đi tu,

Ai làm nước mắt cá thu buồn rầu.

Phải chi ngoài biển có cầu,

Em ra em vớt đoạn sầu cho anh.

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – CÁ HIÊN

Muốn ăn cá bống, cá hiên

Chạy về bảo mẹ đóng thuyền mà đi

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – CÁ THIỀU

Chúa ăn cá bống, cá thiều

Phận tôi hạt muối để chiều khô khan

Chúa mặc áo lát áo đan

Thân tôi miếng giẻ vá ngang vá chằng

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – CÁ BỚP

Bống có gan bống,

Bớp có gan bớp

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – TIÊU

Kho tiêu cá bống thêm giòn

Trã đất sợ bể, nồi đồng sợ kêu

Tay bưng cá bống kho tiêu

Bao nhiêu cay đó, bấy nhiêu ân tình

Anh đi anh nhớ quê nhà

Nhớ con cá bống sông Trà kho tiêu

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – GỪNG

Muốn ăn cá bống kho gừng

Thì về kẻ Mỹ đánh thừng với anh

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – TẬP TÀNG

Con bống còn ở trong hang

Cái rau tập tàng còn ở ruộng dâu

Ta về ta sắm cần câu

Câu lấy con bống, nấu rau tập tàng

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – LÚA CAN

Thứ nhất gạo lúa can

Thứ nhì gan cá bống

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG CÁT – CHIM THẰNG CHÀI

Con cá bống cát nằm trên bãi cát

Con chim thằng chài đậu chiếc thuyền chài

Anh với em nỏ thành gia thất vì ai?

Xưa kia trúc đã làm bạn với mai một cành

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – THỊT

Bậu chê ta, bậu lấy ông câu

Bậu ăn cá bống chặt đầu kho tiêu

Kho tiêu, kho ớt, kho hành

Kho ba lạng thịt để dành mà ăn

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – BÊ THUI

Bê thui Cầu Mống,

Cá bống Hội An

BỘ ĐÔI : CÁ BỐNG – NƯỚC CHÈ

Phải đâu chàng nói mà xiêu

Tại con cá bống tại niêu nước chè

BỘ BA : CÁ BỐNG – TÔM – CÁ THU

Ví dầu cá bóng xích đu

Tôm càng hát bội, cá thu cầm chầu

BỘ BA : CÁ BỐNG – TÔM – CÁ TRÊ

Ví dầu cá bống hai mang

Cá trê hai ngạnh, tôm càng sáu râu

Anh về bên ấy đã lâu

Để em vò võ canh thâu một mình

Ví dầu cá bống hai mang,

Cá trê hai ngạnh, tôm càng sáu râu

Sáu râu lột vỏ bỏ đuôi

Giã gạo cho trắng đặng nuôi mẹ già

Ví dầu cá bống hai mang

Cá trê hai ngạnh, tôm càng hai râu

Anh về miệt dưới ở lâu

Có người tới bỏ trầu cau trên này.

BỘ BA : CÁ BỐNG – CÁ THU – CÁ LÓC

Cá bóng đi tu,

Cá thu nó khóc,

Cá lóc nó sầu,

Phải chi ngoài biển có cầu,

Anh ra đến đó giải sầu cho vui.

Cá bóng đi tu,

Cá thu nó khóc,

Cá lóc nó rầu,

Cành đào lá liễu phất phơ,

Lấy ai thì lấy, đợi chờ uổng công.

Cá bóng đi tu,

Cá thu nó khóc,

Cá lóc nó rầu,

Phải chi anh có phép màu,

Hóa ra con cá trắng lội hầu bên em.

Cá bóng đi tu,

Cá thu nó khóc

Cá lóc nó rầu,

Lụy rơi hột hột, cơ cầu lắm em

BỘ TỨ : CÁ BỐNG – RAU TÂP TÀNG – CÁ TRÊ – MẮM GỪNG

Cá trê nướng, nước mắm gừng

Canh rau tập tàng, cá bống kho tiêu

Cơm khuya, cơm sáng, cơm chiều

Cơm bao nhiêu hạt, bấy nhiêu nồng nàn

Bộ đôi cá bống – rau tập tàng, kết hợp với bộ đôi cá trê nướng – nước mắm gừng, thành tứ tượng.

BỘ TỨ : CÁ BỐNG – TIÊU – CÁ THIỀU – ĐƯỜNG/NGHỆ

Cá bống kho tiêu

Cá thiều nấu ngọt

Cá bống kho tiêu,

Cá thiều kho nghệ

BỘ TỨ : CÁ BỐNG – CÁ RÔ – CÁ VƯỢC – CÁ HANH

Cá bống kho khô,

Cá rô kho nước,

Cá vược nấu canh,

Cá hanh nấu cháo

BỘ TỨ : CÁ BỐNG – CHIM MÍA – KẸO GƯƠNG – MẠCH NHA

Chim mía Xuân Phổ

Cá bống sông Trà

Kẹo gương Thu Xà

Mạch nha Mộ Đức

CÁ BỐNG TRONG QUÂN ĐOÀN ĐÔNG NGHIT

Cá bống Bích La

Tôm đồng Mai Lĩnh

trong bài

Nem chợ Sãi,

Vải La Vang

Khoai Quán Ngang,

Dầu tràm Đại Nại

Mai phường Trúc

Nước độc Kim Giao

Gạo Phước Điền

Chiêng Sắc Tứ

Khoai từ Trà Bát

Quạt chợ Sòng

Cá bống Bích La

Gà Trà Lộc

Môn độn An Đôn

Tôm đồng Mai Lĩnh

Bánh ít Đạo Đầu

Trầu nguồn Khe Gió

Cỗ Trung Đơn

Thơm Bồ Bản

Nghệ vàng An Lộng

Xôi thống Hải Thành

Gạch Trí Bưu

Lựu Triệu Phước

…

Tối ăn khoai

Mai ăn sắn

Nắng Đông Hà

Đàn bà Hội Yên

Con tôi buồn ngủ buồn nghê

Buồn ăn cơm nếp cháo kê thịt gà

Nhà còn có một quả cà

Làm sao đủ miếng cơm và cho con

Con tôi khóc héo, khóc hon

Khóc đòi quả thị méo trôn đầu mùa

Con thèm phẩm oản trên chùa

Con thèm chuối ngự tiến vua của làng

Con thèm gạo cốm làng Ngang

Con thèm ăn quả dưa gang làng Quài

Con thèm cá mát canh khoai

Con thèm xơ mít, thèm tai quả hồng

Con thèm đuôi cá vây bông

Thèm râu tôm rảo, thèm lòng bí đao