Còn trời còn nước còn non
Còn cô Chức Nữ hãy còn chàng Ngưu
Thất Tịch là Tết tình yêu mà biểu tượng là Ngưu Lang và Chức Nữ gặp nhau trên cầu Ô Thước.
Đêm khuya lác đác sao thưa
Sâm, Thương ngán nỗi còn chưa chữ tòng
– Từ ngày thước bắc cầu ngân
Chức, Ngưu còn độ tới gần lo chi
Đêm khuya lác đác sao thưa/Sâm, Thương ngán nỗi còn chưa chữ tòng : Sâm, Thương là hai ngôi sao chẳng bao giờ gặp được nhau, chẳng bao giờ theo được nhau vì trên bầu trời có sao này thì mất sao kia, giống như sao Hôm và sao Mai.
Từ ngày thước bắc cầu ngân/Chức, Ngưu còn độ tới gần lo chi : Thất Tịch có cầu Ô Thước bắc qua sông Ngân để chàng Ngưu Lang và nàng Chức Nữ gặp được nhau.
Tháng một là tiết mưa xuân
Tháng hai mưa bụi dần dần mưa ra
Đàn bà như hạt mưa sa
Mưa đâu mát đấy biết là đâu hơn
Tháng năm tháng sáu trong trận mưa cơn
Bước sang tháng bảy rợp rờn mưa ngâu
Thương thay cho vợ chồng Ngâu
Cả năm chỉ mới gặp nhau một lần
Nữa là ta ở dưới trần
Cũng mong kết nghĩa Tấn Tần cùng nhau
Nữa là mưa nắng dãi dầu
Cũng mong cho vợ chồng Ngâu hợp hòa
Gặp nhau từ ngày mồng ba
Đến ngày mồng bảy là ra bơ phờ
Đã đành kết tóc xe tơ
Đã buồn cả ruột lại dơ cả đời
Mưa thì em đã họa rồi
Nắng đâu anh họa một bài cùng nghe
Thất Tịch là Tết cho những người yêu nhau gội đầu cho nhau, chải tóc cho nhau và cùng nhau làm lễ xe tơ kết tóc.
Ai làm Ngưu Chức đôi đàng
Để cho quân tử đa mang nặng tình
Thuyền quyên lấp ló dạng hình
Em đành chẳng chịu gởi mình cho anh
Trách ai nỡ phụ lòng thành
Đêm nằm thổn thức tam canh ưu sầu
Ai làm ra cuộc biển dâu
Gối luông chẳng đặng giao đầu từ đây
Tình yêu có muôn ngàn cung bậc và trạng thái, không phải cặp đôi nào cũng bên nhau hạnh phúc mãi mãi, kể cả cặp đôi Ngưu Lang – Chức Nữ.
Vì gương là biểu tượng của tình yêu và hôn nhân trải qua thử thách lớn lao, như Ngưu Lang và Chức Nữ bị chia cắt bởi sông Ngân, nên Thất Tịch cũng là tết gương, gương vỡ lại lành. Thời khắc Ngưu Lang và Chức Nữ bị xa nhau là gương vỡ, thời khắc cả hai bước lên cầu Ô Thước gặp nhau là gương lại lành.
Cầu Tràng Kênh dầu có phân đôi ngả
Sông Lệ Thủy dầu có cách phá trở ghềnh
Vì em ăn ở có nghĩa có nhơn nên gương vỡ lại lành
Để đôi lứa ta đúc kết trọn chỉ mành nên duyên
Chỉ mảnh nên duyên chính là chỉ xe tơ kết tóc nên duyên vợ chồng, mà cũng là chỉ của ông Tơ (bà Nguyệt), chỉ của Chức Nữ (Ngưu Lang) dệt vải. Khi gương vỡ thì các mảnh vỡ này sẽ cắt đứt tóc thề, cắt đứt duyên nợ đôi lứa, trước đó đã được nối trong lễ xe tơ kết tóc.
Thiếp gặp chàng như Ngưu lang gặp hội
Chàng gặp thiếp như hạc đỗ lưng quy
Cứ lời anh dặn em ri
Giàu sang mặc họ, khó khăn chi cũng vợ chồng
Thất Tịch là Tết cho những người yêu nhau mà phải xa cách về thân thể, về tinh thần, thậm chí yêu nhau xuyên đời mà chẳng gặp được nhau hoặc đi lấy nhầm người khác được “gương vỡ lại lành”.
Cầu Ô Thước trăm năm giữ vẹn
Sông Ngân Hà mãi mãi không phai
Sợ em ham chốn tiền tài
Dứt đường nhân nghĩa lâu dài bỏ anh
Thất Tịch là Tết cho những người yêu nhau soi chiếu chính mình trong gương, để biết mình cần làm gì để giữ gìn tình yêu
Vô duyên mua phải gương mờ
Bao giờ gương vỡ mà mua gương lành
Vô duyên mua phải gương mờ : Gương là vật dụng cá nhân của người nữ mà cũng là biểu tượng cho tình yêu hôn nhân. Người con gái vô duyên mua phải gương mờ, là gặp phải trắc trở tình duyên, hôn nhân có nhiều biến cố.
Bao giờ gương vỡ mà mua gương lành : Gương vỡ là quan hệ tình yêu hay hôn nhân kết thúc, mua gương lành là bắt đầu một quan hệ tình yêu hôn nhân khác tốt đẹp và hoà hợp hơn.
Ai ơi gương vỡ khó hàn
Chỉ đứt khó nối người ngoan khó tìm
Ai ơi gương vỡ khó hàn : “Gương vỡ khó hàn” là gương đồng. Chỉ đứt khó nối người ngoan khó tìm : Chỉ này là chỉ tơ kết nối hai người yêu nhau, hai vợ chồng.
Thất Tịch cho những tình yêu xa cách va đổ vỡ được đi từ bờ Tử của cầu Nại Hà sang bờ sinh, tình yêu được tái sinh.
Hát cho sấm động mưa ra
Hát cho gương vỡ làm ba lại liền
Hát cho bể lọt vào ao
Một trăm trái núi lọt vào trôn kim
Hát cho bong bóng thì chìm
Đá xanh thì nổi, gỗ lim lập lờ
Em là con gái nạ dòng
Cơm cha áo mẹ dốc lòng đi chơi
Chơi cho sấm động mưa rơi
Chơi cho gương vỡ làm đôi lại liền
Chơi cho nguyệt náo trung thiên
Chơi cho lá rụng về đền vua Ngô
Chơi cho nước Tấn sang Hồ
Cho Tần sang Sở, cho Ngô sang Lào
Chơi cho bể lọt vào ao
Chơi cho trái núi lọt vào trôn kim
Chơi cho bong bóng thì chìm
Đá hoa thì nổi, gỗ lim lập lờ.
“Gương vỡ lại lành” là một thành ngữ quen thuộc với người Việt, nói về việc chữa lành quan hệ tình yêu và hôn nhân, mà trước đó đã bị đổ vỡ. Người Việt nghe câu ấy đã thành quen nên không cảm thấy nó quá ngược.
Kho tàng ca dao Việt có vài bài ca dao ngược, trong đó có sự kiện ngược là “gương vỡ lại lành”. Một bài nói rằng : Hát cho gương vỡ làm ba lại liền. Một bài nói rằng : Chơi cho gương vỡ làm đôi lại liền.
