Nhân Tết Đoan Ngọ là Tết Vườn Đồng Rừng, chúng ta cùng tìm hiểu về hệ thống khu bảo tồn
Khu bảo tồn (protected areas) bao gồm
– các khu dự trữ thiên nhiên (nature reserves),
– các khu bảo vệ hoang dã (wildeness areas),
– các vườn quốc gia (national parks),
– các khu bảo tồn loài và sinh cảnh (habitat and species management areas),
– các khu bảo tồn cảnh quan đất liền hoặc biển (protected landscapes or seascapes),
– các khu bảo tồn thắng cảnh tự nhiên (national landmarks),
– các khu dự trữ sinh quyển (biosphere reserves),
– các khu di sản thiên nhiên (natural heritage sites)
Các hạng mục quản lý khu bảo tồn của IUCN:
– Loại Ia – Khu bảo tồn thiên nhiên nghiêm ngặt
– Loại Ib – Khu vực hoang dã
– Hạng II – Vườn quốc gia
– Loại III – Di tích hoặc Di tích Tự nhiên (Natural monument)
– Hạng IV – Môi trường sống /Khu vực quản lý loài (ví dụ: Khu bảo tồn động vật
– Hạng mục V – Cảnh quan/Cảnh quan biển được bảo vệ
– Loại VI – Khu bảo tồn sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên (ví dụ tương tự là rừng đặc dụng)
VƯỜN QUỐC GIA
Nhà dân có vườn liền kề gọi là nhà vườn. Nhà nước có vườn quốc gia.
Nhà dân nối với vườn bởi sân và lối đi, thì nhà công của nhà nước nối với rừng bởi đường.
Nhà dân có người sống trong nhà, người nhà thường là người trong gia đình, chủ nhà thường là chủ gia đình. Nhà nước có nhân dân sống trên đất nước. Nhân dân của một đất nước phân thành các dân tộc khác nhau sống trên các vùng miền, các xứ sở khác nhau của đất nước. Chủ nước là Chính phủ và Đảng. Khi nhà có chuyện lớn cần giải quyết thì hoặc chủ nhà quyết hoặc cần họp gia đình, họp người nhà. Khi nhà nước có chuyện lớn thì cũng cần họp Chính phủ, họp Đảng và họp Quốc hội. Quốc hội là đại diện của nhân dân các vùng miền, đồng quản lý đất nước với Đảng và chính phủ.
Tỉnh nào không có vườn quốc gia là nhà không có vườn, tỉnh nào có hai vườn quốc gia là nhà có hai vườn như là vườn trước vườn sau.
Người dân sống trong nhà phải tuân thủ các cơ quan đại diện cho nhà nước ở địa phương, còn sinh vật của vườn phải nằm trong hệ sinh thái rừng địa phương, hay vườn quốc gia.
Nước ta hiện có 34 vườn quốc gia
– Ba Bể (Bắc Kạn)
– Phia Oắc – Phia Đén (Cao Bằng)
– Tam Đảo (Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Tuyên Quang)
– Xuân Sơn (Phú Thọ)
– Hoàng Liên (Lai Châu, Lào Cai)
– Du Già (Hà Giang)
– Cát Bà (Hải Phòng)
– Xuân Thủy (Nam Định)
– Ba Vì (Hà Nội)
– Cúc Phương (Ninh Bình, Thanh Hóa, Hòa Bình)
– Bến En (Thanh Hóa)
– Xuân Liên (Thanh Hóa)
– Pù Mát (Nghệ An)
– Vũ Quang (Hà Tĩnh)
– Phong Nha – Kẻ Bàng (Quảng Bình)
– Bạch Mã (Thừa Thiên Huế)
– Sông Thanh (Quảng Nam)
– Núi Chúa (Ninh Thuận)
– Phước Bình (Ninh Thuận)
– Chư Mom Ray (Kon Tum)
– Kon Ka Kinh (Gia Lai)
– Yok Đôn (Đắk Lắk)
– Chư Yang Sin (Đắk Lắk)
– Bidoup Núi Bà (Lâm Đồng)
– Tà Đùng (Đắk Nông)
– Cát Tiên (Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước)
– Bù Gia Mập (Bình Phước)
– Lò Gò – Xa Mát (Tây Ninh)
– Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu)
– Tràm Chim (Đồng Tháp)
– Mũi Cà Mau (Cà Mau)
– U Minh Hạ (Cà Mau)
– U Minh Thượng (Kiên Giang)
– Phú Quốc (Kiên Giang)
Vườn quốc gia đầu tiên mà mỗi người cần ưu tiên tìm hiểu, kết nối trên hành trình trở về nguồn cội chính là vườn quốc gia nơi mình sinh sống, gồm nơi sinh ra, lớn lên và sinh sống hiện tại
Mỗi người đều có chồng/vợ, con cái, cha mẹ, nên sẽ có thêm
– vườn quốc gia quê nội
– vườn quốc gia quê ngoại
– vườn quốc gia bên vợ/chồng
– vườn quốc gia nơi sinh của con
Ví dụ
– mình sinh ra và lớn lên ở Hà Nội thì có vườn quốc gia Ba Vì,
– quê nội Hải Phòng có vườn quốc gia Cát Bà,
– quê ngoại liên quan đến rừng đặc dụng vùng núi Hương Sơn (giữa Hà Nội và Hoà Bình).
KHU DỰ TRỮ THIÊN NHIÊN
Khu dự trữ thiên nhiên, đôi khi được gọi là khu bảo tồn thiên nhiên, là vùng đất hay vùng biển đặc biệt được dành để bảo vệ và duy trì tính đa dạng sinh học, các nguồn tài nguyên thiên nhiên, kết hợp với việc bảo vệ các tài nguyên văn hoá và được quản lý bằng pháp luật hoặc các phương thức hữu hiệu khác.
Ở thành phố có các loại ngân hàng, quỹ dự trữ liên quan đến sinh tồn của người sống trong thành phố như
– Dữ trữ quốc gia của ngân hàng nhà nước : vàng và tiền
– Dự trữ quốc gia lương thực như lúa gạo
– Ngân hàng máu, tinh trùng, trứng, gen
Khu dự trữ thiên nhiên dự trữ những thứ liên quan đến sinh tồn của sinh giới
– Nước : sông, suối, hồ, thác …
– Núi : khối núi, dãy núi, hang động …
– Hệ sinh thái Rừng : Động vật & Thực vật
Con người là một phần của hệ sinh thái, khu dự trữ mà cạn kiệt thì giống như bếp hết củi, hết gạo, hết muối, nhà hết nước … người sống trong nhà kiên cố như lâu đài cũng chỉ có chết.
Vườn quốc gia thường có quần thể sinh vật với tính đa dạng cao, khu dự trữ có tính đặc trưng cao.
Số lượng khu dự trữ thiên nhiên trên cả nước ta lớn hơn số lượng vườn quốc gia, nhưng lai ít được biết đến hơn, bị xâm hại nhiều hơn và một số nhầm lẫn là vườn quốc gia
– Đồng Sơn-Kỳ Thượng (Quảng Ninh)
– Tây Yên Tử (Bắc Giang)
– Hữu Liên (Lạng Sơn)
– Kim Hỷ (Bắc Kạn)
– Thần Sa-Phượng Hoàng (Thái Nguyên)
– Chạm Chu (Tuyên Quang)
– Na Hang (Tuyên Quang)
– Bắc Mê (Hà Giang)
– Bát Đại Sơn (Hà Giang)
– Phong Quang (Hà Giang)
– Tây Côn Lĩnh (Hà Giang)
– Văn Bàn (Lào Cai)
– Mường Tè (Lai Châu)
– Mường Nhé (Điện Biên)
– Copia (Sơn La)
– Sốp Cộp (Sơn La)
– Mường La (Sơn La)
– Tà Xùa (Sơn La)
– Xuân Nha (Sơn La)
– Nà Hẩu (Yên Bái)
– Hang Kia-Pà Cò (Hoà Bình)
– Ngọc Sơn-Ngổ Luông (Hoà Bình)
– Phu Canh (Hoà Bình)
– Thượng Tiến (Hoà Bình)
– Tiền Hải (Thái Bình)
– Vân Long (Ninh Bình)
– Pù Hu (Thanh Hóa)
– Pù Luông (Thanh Hóa)
– Xuân Liên (Thanh Hóa)
– Pù Hoạt (Nghệ An)
– Pù Huống (Nghệ An)
– Kẻ Gỗ (Hà Tĩnh)
– Bắc Hướng Hóa (Quảng Trị)
– Đakrông (Quảng Trị)
– Phong Điền (Thừa Thiên Huế)
– Sơn Trà (Đà Nẵng)
– Bà Nà-Núi Chúa (Đà Nẵng và Quảng Nam)
– Ngọc Linh (Quảng Nam)
– An Toàn (Bình Định)
– Hòn Bà (Khánh Hòa)
– Hòn Mun (Khánh Hòa)
– Rạn Trào (Khánh Hòa)
– Krông Trai (Phú Yên)
– Núi Ông (Bình Thuận)
– Tà Kóu (Bình Thuận)
– Ngọc Linh (Kon Tum)
– Kon Chư Răng (Gia Lai)
– Ea Sô (Đắk Lắk)
– Nam Kar (Đắk Lắk)
– Nam Nung (Đắk Nông)
– Bình Châu-Phước Bửu (Bà Rịa – Vũng Tàu)
– Vĩnh Cửu (Đồng Nai)
– Láng Sen (Long An)
– Thạnh Phú (Bến Tre)
– Ấp Canh Điền (Bạc Liêu)
– Hòn Chông (Kiên Giang)
Một số khu dự trữ nổi tiếng là
– Vân Long (Ninh Bình) : hệ sinh thái đầm
– Ngọc Linh (Kon Tum, Quảng Nam) : hệ sinh thái núi
– Hòn Bà (Khánh Hoà) : hệ sinh thái đảo
– Bình Châu Phước Bửu (Bà Rịa Vũng Tàu) : hệ sinh thái ngập mặn ven biển
Vậy chúng ta cần tìm hiểu ở nơi mình sống, mình sinh, quê cha, quê mẹ thì có các khu dự trữ nào và đặc trưng của nó là gì nhé
