CÂY NÊU & TINH THẦN LÀM CHỦ

Loading

CÂY NÊU & TINH THẦN LÀM CHỦ
Dựng nêu là hành động xác lập vị thế của chủ thể dựng nêu trong các quan hệ lâu dài mà cần phân biệt rõ trật tư cao thấp, bạn thù, ân oán, cũng như cần có giới hạn rõ ràng trên các khía cạnh.
Ba năm quân tử trồng tre
Mười năm uốn gậy, đánh què tiểu nhân
Dưng nêu/trồng tre để chống lại kẻ thù và các dạng xâm hại là một hành động có chủ đích và tính toán lâu dài, dù chúng ta nghĩ rằng nêu chỉ dựng vào mấy ngày Tết, nhưng cái gốc là tre lại cả bụi tre và cả một xứ sở tre mà gắn bó lâu dài về đất đai và con người sống trên đất.
Con ơi, con ngủ cho mùi
Để mẹ ngồi vót cho rồi bó chông.
Chông này gìn giữ non sông,
Chông này góp sức diệt quân bạo tàn.
Chông này xóa sạch tóc tang,
Chông này đem lại tiếng đàn lời ca
Cho con gần mẹ gần cha,
Cho nước độc lập, cho nhà yên vui.
Con ơi con ngủ cho mùi,
Để mẹ ngồi vót cho rồi bó chông.
Ngay khi dựng nêu chúng ta phải xác định nêu cũng là tre và là chông, vừa có khả năng làm hàng rào vừa có khả năng sát thương thậm chí giết chết kẻ thù xâm hại.
Dựng nêu là hành động xác lập các không gian thời gian liên quan đến dòng máu, dòng họ của chủ thể dựng nêu.
Ba năm thẻ cắm, nêu trồng
Nếu anh có vợ, đền chồng cho em
“Cắm nêu” là hành động khẳng chủ quyền lâu dài về thân thể và dòng máu của đàn ông với người phụ nữ thông qua quan hệ tình dục. “Nhà người nữ đã được cắm nêu” y như khái niệm “mảnh đất cắm dùi”. Người phụ nữ chấp nhận cho người đàn ông “ba năm thẻ cắm nêu trồng”, nghĩa là hai người đã có quan hệ vợ chồng thực trong ba năm, cho nên nếu sau này “nếu anh có vợ, đền chồng cho em”.
Dựng nêu là hành động xác lập trạng thái cho các mối quan hệ lâu dài và cơ bản.
Đánh ghen gái góa
Cắm nêu ruộng chùa
Đánh ghen được so sánh với cắm nêu ruộng chùa là hành vi xác lập chủ quyền. Gái goá được so sánh ruộng chùa ở đặc điểm là “không thuộc về ai cả”. Đánh đàn bà có chồng mà ngoại tình thì đánh ghen là để họ về đúng vị trí của mình, nhưng đánh ghen gái goá thì gái goá vẫn là người tự do. Cây nêu đại diện cho tính chủ thể, cắm nêu giống như cắm cờ chủ quyền. Nêu phải cắm ở đất có chủ bởi người chủ đất. Của chùa là của chung, cắm nêu ở chùa chả có tác dụng gì.
Dựng nêu là hành động xác lập chủ quyền và giới hạn nhà đất, lãnh thổ đất nước và phạm vi xứ sở, liên quan đến chủ thể dựng nêu.
Đố ai nêu lá quốc kì
Mê Linh đất cũ còn ghi muôn đời
Yếm, khăn đội đá vá trời
Giặc Tô mất vía rụng rời thoát thân?
Là ai? Hai Bà Trưng
Cây nêu là một dạng cờ nêu rõ chủ quyền. Hành động dựng nêu là hành động khẳng định chủ quyền về không gian và thời gian. Chủ quyền đất nước ở cấp nào vào thời nào thì được khẳng định bởi người chủ đất nước ở cấp đó vào thời đó. Thời Nguyễn, vua là người trực tiếp dựng nêu trong hoàng thành Huế. Nêu ở đình làng phải do trường làng hay người giữ đình làng trực tiếp dựng. Người đầu tiên đứng lên khẳng định chủ quyền của đất nước Việt trong thời kỳ Công Nguyên là Hai Bà Trưng.
—o—o—o—
BẢO VỆ CÂY NÊU
Trước khi cây nêu có thể bảo vệ nhà đất và các quan hệ của chủ đất thì chủ đất phải bảo vệ được cây nêu do mình trồng khỏi kẻ thù hay các dạng xâm hại từ cố ý đến vô ý của hàng xóm láng giềng hay người qua đường, từ tuỳ hứng bất chợt đến lâu dài, dai dẳng, từ mức độ nặng đến nhẹ.
Người trồng nêu là chủ đất và người này phải biết trạng thái hiện nay của ngôi nhà của mình có bị hàng xóm hay các thế lực khác ngó nghiêng, xâm phạm, làm hại hay không, để đưa yêu cầu về kiết giới và ý chí bảo vệ cao nhất chống xâm hại lên khi trồng nêu.
Tình hình thực tế hiện nay nếu chúng ta dựng nêu trước nhà, thì cây nêu phải hiện với thần linh và gia tiên và phải che khuất với hàng xóm, người đi qua mà thích can thiệp, ngó nghiêng vào chuyện riêng của nhà chúng ta.
Chúng ta phải bảo vệ cây nêu trong suốt thời gian Tết để không ai có khả năng đụng chạm, xê dịch, ngắt lá, bẻ cành cây nêu của chúng ta. Chúng ta có thể dựng lại nêu nếu bị đụng chạm, xê dịch nhưng đó là điều tối kỵ.
—o—o—o—
TÍNH CHỦ THỂ CỦA NGƯỜI DỰNG NÊU
Nêu phải được trồng bởi người có tinh thần làm chủ rõ ràng
– làm chủ con người mình (cái gì là con người tôi, cái gì thuộc về tôi, cái gì tôi phải bảo vệ, cái gì không thuộc về tôi, cái gì không liên quan đến tôi, cái gì tôi phải kết nối và cái gì tôi phải chống lại)
– làm chủ ngôi nhà của mình : nếu nhà chưa có ban thờ thì không thể dựng cây nêu được mà làm ban thờ trước
– làm chủ mảnh đất của mình : nếu đất chưa có hàng rào thì không thể dựng cây nêu được mà phải dựng hàng rào trước và nếu
– làm chủ cái Tết của mình
– làm chủ cả hành vi của người khác
Cây nêu ngày Tết có ý nghĩa sâu sắc và thiêng liêng như vậy. Nêu không phải là thứ cây trồng để thể hiện với người khác, để chơi cho vui hay để tranh thủ thêm được vài lợi ích vào ngày Tết. Những tư tưởng quá chộp giật và tạm bợ hoàn toàn không hợp với trồng nêu, một việc cực kỳ nghiêm trọng vào dịp Tết.
Chúng ta cũng đừng bao giờ đi xem người khác trồng nêu cho biết hay giúp người không liên quan trồng nêu của nhà họ, mà chúng ta chỉ tự trồng nêu của chính bản thân mình trên đất ở thuộc sở hữu của chính mình mà thôi.
Chia sẻ:
Scroll to Top