LỄ RA MẮT MỒNG 3 TẾT

Loading

Trong kho tàng ca dao, tục ngữ của người Việt có bài “Phú bói giò gà” nói về cách xem giò gà để biết tài vận năm mới, cách làm và mục đích của lễ cúng ra mắt ngày mồng 3 Tết.
Đầu năm ra mắt mồng ba
Cúng ông Hành Khiển cùng là Hành Binh
Bói giò phải bói cho tinh
Xem tường màu sắc chân hình rủi may
Đôi giò cần để thẳng ngay
Nhuận hồng vàng ánh năm nay chắc giàu
No rồi chụm móng khít khao
Đỡ cái chặt chẽ cũng giàu cũng sang
Đỏ mà gân máu nổi loang
Là điềm hao của tan hoang cửa nhà
Trắng xanh bền bệt thây ma
Ấy điềm tang chế ông bà cháu con
Da gà tươi mượt vàng son
Đi thi chắc đậu đi buôn chắc lời
Khe chân gà hở tơi bời
Tiền vô nhiều cũng phủi rồi tay không
Ba ngón đội lên một chồng
Tốt thì có tốt, phải phòng người trên
Nhờ người giúp đỡ mới nên
Tự mình tự chủ không bền được đâu
Cũng ba ngón chân chụm đầu
Một hàng ngang mặt, thúng đâu đựng tiền
Ngón cái mà cong nghiêng nghiêng
Đâm vô khe hở, lụy phiền đến nơi
Quan phi khẩu thiệt tơi bời
Tai bay vạ gió kêu trời sao đang
Bốn chân cong quẹo loạn hàng
Cả năm bươn chải biết đàng nào yên
No rồi như nở cười duyên
Da hường tươm mỡ của tiền đầy kho
Da chân xam xám màu tro
Gân xương khô héo có lo cũng nghèo
Đôi giò cái trễ cái treo
Bên ngay bên quẹo nằm queo một mình
Da vàng mỡ đọng lung linh
Làm chơi được thiệt, mặc tình vui chơi
Bốn ngón đều ngay lên trời
Nồi gọ xẹp lép thì thôi còn gì !
Gặp năm tuổi xấu thêm nguy
Ốm đau tang chế, quan phi tụng đình
Ngón chân rời rạc thân hình
Thiếu người giúp đỡ, thiếu tình hữu giao
Gặp cơn sóng gió ba đào
Một tay lèo lái, ai nào giúp ta!
Chân gà cấm hở, quẹo ra
Da gà tươi nhuận mới là bình an
Cúng gà ra mắt nghiêm trang
Làm gà kỹ lưỡng, luộc càng thêm tinh
Có thành chắc có thần linh
Cầu ông Hành Khiển Hành Binh hộ trì
Cho mình gặp hội khả vi
Mỗi chu niên trọn, chu kỳ bình an
Mùng ba Tết tới bước sang
Lại cúng ra mắt huy hoàng như xưa.
Chúng ta hãy cùng nhau đi qua từng câu, từng đoạn của bài phú độc đáo để tìm về một nghi lễ cổ xưa của Tết
Đầu năm ra mắt mồng ba
Cúng ông Hành Khiển cùng là Hành Binh
Lễ mồng 3 Tết gọi là lễ ra mắt. Ra mắt ai ? Ra mắt cái gì ? Ra mắt để làm gì ? Cuối bài phú chúng ta biết rằng lễ cúng này để ra mắt chu niên, là các chu kỳ năm gồm có chu kỳ khắc, canh, ngày, tuần, tháng, quý, tiết khí, mùa, năm, niên đại, niên kỷ, kỷ nguyên, công nguyên ….
Có thể nói Tết giống như lỗ giun nằm giữa hố đen và hố trắng. Trước Giao thừa hố đen mở ra hút cả năm vào Tết, sau Giao thừa, hố trắng mở ra để bắt đầu một năm mới. Mùng ba với lễ cúng gà ra mắt chính là điểm ở miệng của hố trắng. Em bé trong bào thai giống như là trong hố đen. Âm đạo và cửa mình của người mẹ là hố giun. Em bé sinh ra là ra mắt cuộc đời. Một năm mới ra mắt sau khi cất tiếng khóc chào đời với tiếng pháo Giao thừa.
Ông Hành Khiển cùng ông Hành Binh là hai ông Hành, chính là bộ đôi thần tài. Ông Hành Khiển là Tài Khí quản lý các dạng luồng, còn ông Hành Binh là Tài Lực, quản lý tiền tài, vật chất.
Như vậy theo nghi lễ dân gian của Việt, ngày mồng 3 Tết chính là ngày Thần Tài, ngày ông Hành Khiển và ông Hành Binh ra mắt năm mới.
—o—
Bói giò phải bói cho tinh
Xem tường màu sắc chân hình rủi may
Con gà đại diện cho vòng tròn không thời gian còn chân gà đại diện cho bước chân vận hành của con gà trong không thời gian. Lễ ra mắt này có thể xem chân gà mà đoán được tài vận của năm mới cũng như biết cách vận hành cho phù hợp trong năm mới.
Lễ này chỉ thực hiện được ở các nhà có nuôi gà và gia chủ thắp hương rồi bắt một con gà trong đàn gà mình nuôi và xem chân của nó cho lễ này.
—o—
Đôi giò cần để thẳng ngay
Nhuận hồng vàng ánh năm nay chắc giàu
Hai cái giò gà để thằng ngay, với màu sáng vàng ánh báo trước một năm giàu có.
—o—
No rồi chụm móng khít khao
Đỡ cái chặt chẽ cũng giàu cũng sang
Giàu có đi liền với no đủ. Giờ xem sang cái móng gà, nếu chụm vào thì cấu trúc vận hành sẽ chặt chẽ, nên không những chỉ giàu mà còn sang.
—o—
Đỏ mà gân máu nổi loang
Là điềm hao của tan hoang cửa nhà
Chân gà bị đỏ lại có gân máu là điểm báo mất máu cùng với chân vận hành, gật hao của, tan hoang cửa nhà.
—o—
Trắng xanh bền bệt thây ma
Ấy điềm tang chế ông bà cháu con
Ngược lại, chân thiếu máu nghĩa là sinh lực cạn kiệt, điểm báo nhà có tang.
—o—
Da gà tươi mượt vàng son
Đi thi chắc đậu đi buôn chắc lời
Da chân gà màu vàng son tươi mượt báo hiệu vận hành đem lại kết quả rõ ràng và tích cực như “đi thi chắc đậu đi buôn chắc lời”.
—o—
Khe chân gà hở tơi bời
Tiền vô nhiều cũng phủi rồi tay không
Móng chân gà là nơi đón luồng đưa vào lòng bàn chân, từ đó lên cựa gà, rồi lên cẳng chân. Chân gà ngay ngắn, móng chân khít chặt thì sang, như trên đã nói, còn chân gà hở tơi bời, là luồng vào chân bị thất thoát, điểm báo luồng tiền có vào nhiều rồi cũng hao phí và mất mát hết, không giữ được.
—o—
Ba ngón đội lên một chồng
Tốt thì có tốt, phải phòng người trên
Nhờ người giúp đỡ mới nên
Tự mình tự chủ không bền được đâu
Ba ngón chân gà có cấu trúc trục dọc, thì lực vận hành là dưới đỡ hướng lên và trên che và kéo. Nếu chỉ có lực từ dưới thì không cân bằng và có hoạ từ trên.
—o—
Cũng ba ngón chân chụm đầu
Một hàng ngang mặt, thúng đâu đựng tiền
Cũng là ba ngón chân hợp lại nhưng theo phương ngang có thể không có danh cao, chức trọng, nhưng lại có nhiều tiền, nghĩa là Hành khiển không quá mạnh nhưng Hành binh rất tốt.
—o—
Ngón cái mà cong nghiêng nghiêng
Đâm vô khe hở, lụy phiền đến nơi
Quan phi khẩu thiệt tơi bời
Tai bay vạ gió kêu trời sao đang
Ngón cái là ngọn đinh hướng, lãnh đạo, mà đâm vào khe hở thì giống như chân đi lạc, lời nói mang hoạ, đón luồng tai bay vạ gió
—o—
Bốn chân cong quẹo loạn hàng
Cả năm bươn chải biết đàng nào yên
Bốn ngón chân gà cong vẹo loạn hàng là hỏng cấu trúc, nên vận hành vất vả, chưa hết việc này đã sang việc khác mà không việc nào xong
—o—
No rồi như nở cười duyên
Da hường tươm mỡ của tiền đầy kho
Da gà hồng hào có màu mỡ là có nhiều tiền của và giữ được tiền của, no ấm
—o—
Da chân xam xám màu tro
Gân xương khô héo có lo cũng nghèo
Ngược lai da gà xam xám, gân xương lộ và khô, thì có lo lắng, vất vả vẫn nghèo khó
—o—
Đôi giò cái trễ cái treo
Bên ngay bên quẹo nằm queo một mình
Hai chân cái treo lên, cái trễ xuống là không đối xứng để vận hành với nhau, ứng vào người chuyện đôi lứa cũng không thuận lợi
—o—
Da vàng mỡ đọng lung linh
Làm chơi được thiệt, mặc tình vui chơi
Da vàng, mỡ đọng, làm chơi nhưng hiệu quả, nên cứ vừa vui chơi vừa thu kết quả.
—o—
Bốn ngón đều ngay lên trời
Nồi gọ xẹp lép thì thôi còn gì !
Gặp năm tuổi xấu thêm nguy
Ốm đau tang chế, quan phi tụng đình
Chân phải nối đất, tiếp đất và giữ đất, nên bốn ngón chân đều giơ thẳng lên trời, thì coi như chả có gì từ tài sản, nhà cửa, quan hệ, thậm chí đến sức khoẻ. Nếu phải hoàn cảnh khách quan không thuận lợi (năm xấu) thì có thể ốm đau, quan hình kiện tụng, thậm chí tang chế.
—o—
Ngón chân rời rạc thân hình
Thiếu người giúp đỡ, thiếu tình hữu giao
Gặp cơn sóng gió ba đào
Một tay lèo lái, ai nào giúp ta!
Các ngón chân rời rạc không đi thành bộ, quan hệ xã hội không tốt. Nếu gặp phải sóng gió, thì không có người giúp đỡ.
—o—
Chân gà cấm hở, quẹo ra
Da gà tươi nhuận mới là bình an
—o—
Cúng gà ra mắt nghiêm trang
Làm gà kỹ lưỡng, luộc càng thêm tinh
Sau khi xem xét con gà, lúc này mới làm gà và luộc gà, cho nên các phần xem gà trên là xem con gà sống. Vì sao gia chủ lấy phải con gà xấu, lại không đổi sang con khác trong đàn của mình ? Theo như bài phú này là con gà nói lên thực trạng, mình hiểu thực trạng thì sẽ có cách chấp nhận hoặc khắc phục cho phù hợp, còn mình phủ nhận thực trạng rồi thì xem không tác dụng gì.
—o—
Có thành chắc có thần linh
Cầu ông Hành Khiển Hành Binh hộ trì
Cho mình gặp hội khả vi
Mỗi chu niên trọn, chu kỳ bình an
Gia chủ sự thành tâm thì sẽ có thần linh xuất hiện, gia chủ nên cầu cho ông Hành khiển và ông Hành Binh hộ trì cho năm mới vận hành trọn vẹn, không sai, không lệch, không thiếu, không nhảy, không chồng chập các chu kỳ.
—o—
Mùng ba Tết tới bước sang
Lại cúng ra mắt huy hoàng như xưa.
Hẹn mùng ba năm sau lai làm lễ cúng mới. Như vậy lễ cúng này dành cho một chu kỳ từ mùng 3 tết năm trước sang mùng 3 tết năm sau, tam gọi là cúng chu niên, nghĩa là chu kỳ năm, nhưng trong chu kỳ năm này có tất cả các chu kỳ như khắc, canh, ngày, tháng, quý, tiết khí, mùa vụ, thập kỷ, thế kỷ…
Như vậy, bài phú chính là lời khuyên về lễ cúng ra mắt ngày mồng 3 và qua con gà tự soi chiếu tài vận trong năm mới.
Chia sẻ:
Scroll to Top