THANH OAI
Ở vùng tổng Đại Lôi cũ (tên nôm là tổng Sốm, nay là địa bàn hai xã Phú Lãm – Phú Lương huyện Thanh Oai, Hà Tây) từ nhiều đời nay còn lưu truyền câu chuyện về việc vua Hùng chọn đất đóng đô. Theo lời vị tộc trưởng họ Nguyễn ở vùng này được các đời tộc trưởng trước kia truyền lại, thì nguyên ủy, câu chuyện được các vị trong Hội đồng tộc biểu sáng tạo ra, rồi sau đó, được lưu truyền trong các tầng lớp dân chúng trên khắp cả nước. Câu chuyện như sau:
“Cuối thời Viêm Bang, khi dân số nước ta đã đông, nghề nung gốm sứ và nghề luyện kim đã phát triển từ đấy đóng được thuyền bè đi lại trên sông nước, thì cũng là lúc có nhu cầu mở rộng địa bàn cư trú, xuống khai phá vùng đồng bằng theo kiểu đại trà, và nhà vua cũng muốn chọn một nơi đóng đô thích hợp để từ đó dễ dàng cai quản được toàn bộ đất nước.
Nhà vua sai người chuẩn bị một đoàn thuyền lớn, mang theo đầy đủ lương thực, thực phẩm và vũ khí, rồi cùng với đoàn tùy tùng lên đường.
Lần đầu, từ vùng So – Sở (nơi đóng đô của thời Viêm Bang, nay là vùng Phượng Châu – Tiên Lữ – Thổ Ngõa của hai huyện Chương Mỹ, Quốc Oai giáp nhau, thuộc tỉnh Hà Tây), nhà vua cùng đoàn tùy tùng dọc theo sông Đáy đi vào vùng thượng du của tỉnh Thanh Hóa bây giờ, thấy có một trăm con phượng hoàng thì dừng lại xem xét, và nhận thấy ở đấy chỉ có đồi núi, đất lẫn nhiều sỏi đá không thể cấy lúa nước được, nên đã cùng nhau quay về.
Lần thứ hai, nhà vua cùng đoàn tùy tùng dùng thuyền men theo dải bờ (ở thời ấy, đồng bằng Bắc Bộ chưa được bồi lắng đầy đủ và chưa có đê, nên vào mùa mưa, nước ngập tràn mênh mông, đi lại phải dùng thuyền), đi về hướng đông bắc, đến vùng Hạ Long bây giờ, thấy có một trăm con rồng đá, biết ở đấy chỉ có thể đánh cá chứ không thể cấy trồng, nên cũng lại lắc đầu mà quay lại.
Lần thứ ba, nhà vua cùng đoàn tùy tùng lại dùng thuyền đi ngược về hướng bắc, đến địa phận tỉnh Phú Thọ ngày nay thấy có một trăm con voi phục (99 con chầu hướng nam, 1 con chầu hướng bắc), sau nhiều ngày quan sát, nhận thấy ở đấy tuy trồng được cây cối trên đồi, cấy được lúa nước dưới khe, nhưng vì địa bàn quá hẹp không phải là nơi phát triển lâu dài, nên cũng lại cùng nhau quay thuyền trở về vùng So – Sở.
Lần thứ tư, nhà vua và đoàn tùy tùng vẫn dùng thuyền nhưng đi về hướng đông, đến vùng Thanh Oai thuộc Hà Tây bây giờ thì dừng lại. Đất đai ở đây tuy ô trũng nhưng lại có nhiều gò đống cao nổi lên mà con người có thể đến ở được.
Nơi cao thì làm chỗ ở và trồng hoa màu, còn nơi trũng thì vừa đánh cá vừa cấy trồng lúa nước. Thế là nhà vua ưng thuận, gọi vùng này là đất Trăm Rùa, đến lần sau thì dời đô từ So – Sở xuống
—o—
Thủa xưa, vua Hùng có ý tìm trong cả nước vùng đất thích hợp để lập đô. Lạc Tướng tâu rằng xưa Việt Thường từng đóng đô cũ ở Ngàn Hống. Vua nghe vậy liền cất công tới thị sát xem như thế nào. Khi vua Hùng đến nơi, bỗng đâu trên trời xuất hiện 100 con chim Phượng Hoàng đang bay lượn, trông rất đẹp. Vua Hùng mừng lắm, cho rằng đây đã là nơi đặt kinh đô cho muôn đời. Ngờ đâu 100 con chim Phượng Hoàng bay về núi đậu trên 99 đỉnh của dãy Ngàn Hống, còn con dầu đàn không có chỗ đậu nên bay đi; thấy vậy cả đàn Phượng Hoàng cũng bay theo. Vua Hùng cho rằng đây là điềm của trời không thuận không thể đặt làm kinh đô.
—o—
NÚI NHAM BIỀN
Truyền thuyết về vùng đất đế đô kể rằng: Xưa kia có một vị vua khai sáng đi tìm đất lập đế đô. Khi đến vùng đất này thấy núi sông cảnh đẹp, con người cần cù, chịu khó đúng là nơi đắc địa, hội tụ đủ yếu tố thiên thời, địa lợi nhân hoà có thể chọn làm kinh đô. Một ngày kia có 100 con chim phượng hoàng bay qua dãy Nham Biền đậu trên 99 ngọn núi, con chim đầu đàn bay lượn mãi mà không tìm được chỗ đậu nên bay đi. 99 con phượng hoàng còn lại thấy con chim đầu đàn bay đi nên cũng bay theo mất. Nhà vua chứng kiến cảnh này biết mưu sự việc lớn không thành nên cũng bỏ đi tìm vùng đất khác định đô. Người đời sau nghe tiền nhân truyền lại thấy nuối tiếc nên gọi đất quê mình là “đất phượng hoàng bay”.
—o—
ĐÀM AO CHÂU
Truyện kể rằng, xưa kia Vua Hùng Vương thứ 6 đi khắp vùng chọn vùng đất có địa thế đẹp để đóng đô. Khi đến Ao Châu, Vua thấy thế đất đồi núi khá vững chắc, sơn thủy hữu tình, cây cỏ tươi tốt, người người sống thuận hòa, phong cảnh đẹp tựa tranh vẽ nên rất hài lòng. Thêm nữa, khi đến đây, có một con rùa thần nổi lên đưa nhà vua đi đủ 99 ngách để chiêm ngưỡng phong cảnh và thị sát địa hình. Lên bờ, Vua cưỡi voi lên núi xem thế đất. Tuy nhiên, khi lên đến đỉnh, voi giẫm sạt một góc núi báo hiệu thế đất không vững chắc. Huyền tích còn kể rằng, đến Ao Châu, Vua Hùng thấy một con rắn bò ra nói rằng đây là đất của rồng rắn nên không thể sống chung với người được. Biết đây là vùng đất tuy đẹp nhưng linh thiêng nên Vua Hùng không chọn nơi đây để đóng đô mà xuôi về núi Nghĩa Lĩnh.
—o—
PHONG CHÂU
Vua Hùng đi nhiều nơi để tìm đất đóng đô của nước Văn Lang. Vua đi tới một miền phong cảnh đẹp đẽ, đất phẳng mà rộng, có nhiều khe suối. Vua cho là thế đất chưa đủ bèn sai chim đại bàng đắp một trăm quả gò, hẹn trước khi mặt trời mọc phải xong. Chim đại bàng khuân đất đã đắp được 99 gò, chợt có con gà ngủ mơ gáy sáng, chim đại bàng ngỡ sắp rạng đông, vỗ cánh bay đi. Vua Hùng đi tìm đất khác.
Lại đi tới một miền đất mới. Vua thấy có một ngọn núi cao sừng sững như cái trụ chống trời,, vươn lên giữa hàng trăm quả đồi vây quanh. Vua thúc ngựa chạy lên ngọn núi, dừng ngựa đứng trông bốn phương tám hướng, rộng hẹp thấp cao, rừng trải xa xa, khe ngòi quanh lượn…. Đẹp lòng vừa ý, vua dong ngựa từ từ xuống núi. Chợt con ngựa quay đầu, vó ngựa đạp mạnh, núi lở xuống, sạt mất một góc, Vua chê thế đất không vững, bè bỏ đi.
Lại tới một tòa núi đài, đầu cao đuôi thấp, nằm giữa một trăm quả đồi nhỏ, như con giao long bơi lượn trên lớp lớp sóng cồn. Trên núi có đường lên trời, có hang xuống đất. Vua bước vào hang, bỗng gặp một con rắn trắng chắn đường. Vua cho là điềm không hay, lại bỏ đi.
Đi theo sông Thao, tới một vùng thấy trước mặt là sông lớn, sau lưng là núi cao, đầm nước mênh mông vây bọc những hòn đảo nhỏ. Vua đang ngắm gần xa, chợt có một con Rùa Vàng hiện lên trên mặt nước, lưng như tấm phản, gật đầu chào Vua, tự xưng là Chúa đầm này. Vua cưới lưng Rùa và được Rùa Vàng đưa đi thăm 99 ngách, cây cối lòa xòa, nước đen như mực, các loài thủy tộc nô nức kéo đến chào đón nhà Vua. Vua khen cảnh đẹp, nhưng cho rằng thế đất không đủ rọng để họp muôn dân, dựng cung điện, bèn cáo biệt Rùa Vàng ra đi.
Lần tới sông Đà, sóng xô cuồn cuộn, thác réo ào ào, núi Tản vươn mình, cây xanh điệp trùng bát ngát, địa thế tuyệt đẹp. Vua mới truyền tin cho chim phượng hoàng đào 100 cái hồ, chọn đây là đất đóng đô. Đào được 99 hồ thì bỗng có tiếng phượng trống kêu ở nơi xa. Con phượng mái vỗ cánh bay theo tiếng gọi của chim trống, cả đàn cùng bay. Vua thấy không đủ 100 cái hồ, nên cũng bỏ đi.
Vua đi mãi nơi này nơi khác mà chưa chọn được nơi nào có thể định đô. Vua lại đi, lại đi….Đi tới mọt vùng trước mặt ba sông tụ hội, hai bên có Tản Viên, Tam Đảo chầu về. Đồi núi gần xa, khe ngòi quanh quất, thế đất bày ra như rồng chầu hổ phục, như tướng quân bắn nỏ, như ngựa chạy phượng bay. Giữa những quả đồi xanh tốt, có ngọn núi đột ngột nổi lên, như voi mẹ nằm giữa đàn con. Vua lên núi nhìn ra bốn phía thấy ba bề rộng rãi, bồi đắp phù xa, bốn mặt sum suê cây xanh hoa tươi cỏ ngọt, vừa trùng điệp, vừa quanh co, có rộng mà phẳng, có hẹp mà sâu. Vua cả mừng phán rằng đây thực là đất họp muôn dân, để hiểm để giữ, có thể để mở, thế đất vững bền có thể dựng nước được muôn đời.
Vua Hùng đóng đô ở đó, gọi tên là thành Phong Châu. Đó là kinh đô Văn Lang xưa.
—o—
PHONG CHÂU, VIỆT TRÌ, PHÚ THỌ
“… Vua đi mãi nơi này, nơi khác mà chưa chọn được nơi nào có thể định đô. Vua đi đến một vùng, trước mặt có ba con sông hội tụ, hai bên có Tản Viên( Ba Vì)- Tam Đảo chầu về, đồi núi gần xa, khe ngòi quanh quất, thế đất bày ra như “Rồng chầu, Hổ phục”… Vua cả mừng và chọn nơi đây làm đất đóng đô”.
Truyền thuyết Vua Hùng
– dựng Lầu kén rể ở làng Lâu Thượng xã Trưng Vương;
– lập quân đội và huấn luyện binh mã ở Cẩm Đội xã Thuỵ Vân;
– Lập đàn Tịch điền và tổ chức Lễ tịch điền để cầu cho mưa thuận, gió hoà cây cối tươi tốt, mùa màng bội thu và dạy dân cấy lúa ở Kẻ Nú, làng Minh Nông phường Minh Nông;
– làng Hương Trầm, làng Dầu – Trầu, phường Dữu lâu tương truyền là nơi dân trồng giống lúa nếp có mùi hương thơm đặc biệt và trồng Trầu không ăn trầu làm lễ vật dâng Vua Hùng và giao thương trao đổi với mọi nơi;
– làng Mộ Chu Hạ, phường Bạch Hạc liên quan đến truyền thuyết Lang Liêu gói bánh chưng, giã bánh giày dâng vua cha và được vua Hùng truyền ngôi báu;
– vùng Thanh Đình liên quan đến truyền thuyết vua Hùng đi săn.v.v…
http://svhttdl.phutho.gov.vn/tin/dau-tich-kinh-do-van-lang-thoi-dai-hung-vuong-tren-dia-ban-thanh-pho-viet-tri_199.html
