Tết Ngâu là tết của Ngưu Lang, chàng Ngâu và Chức Nữ, nàng Ngâu, hai người yêu nhau mà bị Ngọc Hoàng đầy ra ngăn cách giữa hai đầu sông Ngân, vì mải yêu nhau mà Ngưu Lang bỏ bê công việc chăn trâu còn Chức Nữ bỏ bê công việc đệt vải.
Còn trời còn nước còn non
Còn cô Chức Nữ hãy còn chàng Ngưu
—o—
Vô tình chi bấy Ngưu Lang
Nỡ xui cho trẻ dở dang thêm sầu
—o—
Đêm khuya lác đác sao thưa
Sâm, Thương ngán nỗi còn chưa chữ tòng
– Từ ngày thước bắc cầu Ngân
Chức, Ngưu còn độ tới gần lo chi
—o—
Ai làm Ngưu Chức đôi đàng
Để cho quân tử đa mang nặng tình
Thuyền quyên lấp ló dạng hình
Em đành chẳng chịu gởi mình cho anh
Trách ai nỡ phụ lòng thành
Đêm nằm thổn thức tam canh ưu sầu
Ai làm ra cuộc biển dâu
Gối luông chẳng đặng giao đầu từ đây
—o—
Thiếp gặp chàng như Ngưu lang gặp hội
Chàng gặp thiếp như hạc đỗ lưng quy
Cứ lời anh dặn em ri
Giàu sang mặc họ, khó khăn chi cũng vợ chồng
—o—
Lúa làng Ngâu, trâu Yên Mỹ (Làng Ngâu là nơi thờ ông Ngâu và bà Ngâu)
Nguyên Đán là Tết kết thúc năm cũ và mở ra năm mới, nói cách khác là lễ chuyển tiếp năm. Ngâu là Tết giữa năm, nói cách khác là chuyển tiếp giữa hai chu kỳ, hai nửa âm dương của năm.
Không đón được Tết Nguyên Đán thì những thứ cần bắt đầu với năm mới, bắt nhịp với không bắt đầu được, không bắt nhịp được và những thứ cùng kết thúc và hoàn thiện cùng năm cũ không kết thúc cũng không hoàn thiện được.
Không đón được Tết Ngâu thì một năm không đủ cân bằng âm dương, mà bất kỳ cái gì không đủ âm dương sẽ không thực sự tồn tại độc lập, không thực sự là chính nó. Không đủ cân bằng âm dương là âm không ra âm, dương không ra dương, quá âm thiếu dương, quá dương thiếu âm, âm dương không ăn nhập gì với nhau cả. Tất cả các vấn đề phát sinh trong năm sẽ bị dở dang theo Tết Ngâu này.
Lễ Thất Tịch trong Tết Ngâu giống như Giao thừa trong Tết Nguyên Đán.
Bắt đầu Tết Ngâu là lúc Ngưu Lang và Chức Nữ bước lên cầu và Thất Tịch là lúc họ gặp nhau. Người xưa tin rằng đó là lúc có mưa Ngâu, bắt đầu mùng 3 và kết thúc mùng 7 tháng Bảy âm lịch
Tháng một là tiết mưa xuân
Tháng hai mưa bụi dần dần mưa ra
Đàn bà như hạt mưa sa
Mưa đâu mát đấy biết là đâu hơn
Tháng năm tháng sáu trong trận mưa cơn
Bước sang tháng bảy rợp rờn mưa ngâu
Thương thay cho vợ chồng Ngâu
Cả năm chỉ mới gặp nhau một lần
Nữa là ta ở dưới trần
Cũng mong kết nghĩa Tấn Tần cùng nhau
Nữa là mưa nắng dãi dầu
Cũng mong cho vợ chồng Ngâu hợp hòa
Gặp nhau từ ngày mồng ba
Đến ngày mồng bảy là ra bơ phờ
Đã đành kết tóc xe tơ
Đã buồn cả ruột lại dơ cả đời
Mưa thì em đã họa rồi
Nắng đâu anh họa một bài cùng nghe
Nói chung Thất Tịch trong Tết Ngâu tết lại hai nữa âm dương của vạn vật
– Hai nửa con người Thân (trâu/vải) & Tâm (Ngưu Lang/Chức Nữ) gặp nhau
– Hai nửa lưỡng nghi Tấm Cám của người nữ
– Hai nửa lưỡng nghi của người nam ông Công ông Táo
– Hai người nam nữ, mà là hai nửa của nhau gặp nhau, để yêu nhau và yêu nhau nên gặp nhau để sinh con
Tết Vu Lan là Tết chuyển hoá hai nửa âm dương của vạn vật
– Hai nửa của năm gặp nhau
– Hai nửa cuộc đời gặp nhau
– Hai nửa sáng tối, trời đất, ngày đêm, hoả thuỷ, kim mộc gặp nhau
Tết Vu Lan và Tết Ngâu, cầu Ô Thước gặp cầu Nại Hà
– Hai nửa con người, Thân & Nhau, gặp nhau, qua rốn cầu Nại Hà, rồi tất cả hợp nhất lại thành bộ Thân – Rốn – Nhau, để gặp nửa còn lại của Bào thai là Ối Bào (cầu Ô Thước).
Trong Tết Ngâu & Vu Lan
– Mưa Ngâu (cha trời, mẹ trời) đã gặp mặt đất (cha đất, mẹ đất)
– Ngưu Lang (tinh thần) gặp con trâu (thân thể)
– Chức Nữ (cấu trúc) gặp con tằm dệt vải (vận hành)
– Phần đen và phần trắng của con quạ gặp nhau
– Hai đầu sông Ngân gặp nhau chứ không ngân nga mãi từ bờ này sang bờ kia
– Ngọc Hoàng quản trị công việc gặp Ngọc Hoàng ghen tuông muốn phá chuyện tình của người khác
– Cha trời (Thích Ca) mẹ đất (Mẫu địa) qua đứa con (Mục Kiền Liên) gặp nhau
Có 2 cách để 2 nửa âm dương gặp nhau
– Đi qua cầu Ô Thước – Cây cầu tình yêu : như Ngưu Lang và Chức Nữ gặp nhau
– Đi qua cầu Nại Hà để chuyển hoá sinh tử, tử sinh như Mục Kiền Liên) gặp nhau khi Mục Kiền Liên nghe theo lời thày Thích Ca xuống Âm Phủ cứu mẹ
– Chúa Ba/mẹ Quán Âm Nam Hải xuống địa ngục, chuyển nó thành Thiên Đàng
Đi qua cầu Ô Thước là để kết hợp âm dương, và đi qua cầu Nại Hà để chuyển hoá âm dương.
Cầu Ô Thước cơ bản đóng vào ngày 7 tháng 7
Cầu Ô Thước trăm năm giữ vẹn
Sông Ngân Hà mãi mãi không phai
Sợ em ham chốn tiền tài
Dứt đường nhân nghĩa lâu dài bỏ anh
—o—
Tình cờ chẳng hẹn mà nên
Gặp nàng anh muốn kết duyên Châu Trần
Nên chăng Tấn hỏi thực Tần
Kẻ lòng nghi thị trăm phần chưa xong
Đôi ta tạc lấy chữ đồng
Ngày nào Ô Thước bắt xong nhịp cầu
Để mà kết nghĩa Trần Châu
Để mà ăn ở bền lâu một nhà
Cầu Nại Hà đóng vào ngày rằm tháng 7
Cúng bái quanh năm không bằng rằm tháng Bảy
Vu Lan tháng bảy ngày rằm
Lòng con hiếu thảo ghi lòng chớ quên
—o—
Cha già là Phật Thích ca,
Mẹ già đích thị Phật bà Quan âm
Nhớ ngày xá tội vong nhân
Lên chùa lễ Phật, đền ơn sinh thành
—o—
Tháng giêng ăn tết ở nhà
Tháng hai cờ bạc, tháng ba hội hè
Tháng tư đong đậu nấu chè
Ăn tết Đoan Ngọ trở về tháng năm
Tháng sáu buôn nhãn bán trâm
Tháng bảy ngày rằm, xá tội vong nhân
Tháng tám chơi đèn kéo quân
Trở về tháng chín chung chân buôn hồng
Tháng mười buôn thóc, bán bông
Tháng một tháng chạp nên công hoàn thành.
