SỬU – XỈU
SỬU
Tuổi Tí là con chuột xù
Thu gạo thu nếp nó bò xuống hang
Tuổi Sửu con trâu kềnh càng
Cày chưa đúng buổi nó mang cày về
Tuổi Dần con cọp chỉn ghê
Bắt người ăn thịt tha về non cao
Tuổi Mẹo là con mèo ngao
Hay quấu hay quào ăn vụng thành tinh
Tuổi Thìn, rồng ở thiên đình
Đằng vân giá vũ ẩn mình trên mây …
SƯU
Từ ngày “bảo hộ” đáo lai
Thuế thân đồng mốt, sưu sai bốn ngày
—o—
Vĩnh Hưng sưu thuế nặng nề
Bồng con dẫn vợ tôi về quê tôi
—o—
Từ ngày Tây chiếm đế đô
Sưu cao thuế nặng biết chừng mô hỡi trời
Còn thêm một nỗi đổi dời
Quan trên ỷ thế nhiều lời hiếp dân
—o—
SƯU —> XÂU
Cận đâu xâu đó
—o—
Chàng đi thi, thiếp sợ mơ màng
Sợ chàng không đậu, về làng bắt xâu
—o—
Nằm thời lấy đất làm giường
Lấy trời làm chiếu, lấy sương làm màn
Xâu làng bắt xuống gọi lên
Trầy da tróc thịt, cái tên vẫn hoài
Ăn thì những củ cùng khoai
Bữa mô kiếm được thì vài miếng cơm
—o—
Lẳng lặng mà nghe
Cái vè xin thuế
Mùa màng mất tệ
Buôn bán không ra
Kẻ gần người xa
Cũng nghèo cũng khổ
Hai đồng xâu nọ
Bảy ngày công sưu
Cao đã quá đầu
Kêu đà ngắn cổ
Ở đâu ở đó
Cũng rúc mà ra
Kẻ kéo xuống Tòa
Người nằm trên tỉnh
Đông đà quá đông
Trong tự Hà Đông
Ngoài từ Diên Phước …
XỈU
BÒ BÊ
Thân bò bò liệu
NGƯU NGÂU
NGÂU
– Hoa ngâu
Chiêm hoa ngâu, bỏ đi đâu không gặt
—o—
Vì ai nên lá ngâu tàn,
Ong say bởi nhụy bướm xoàng vì ba
—o—
Hoa lài, hoa lý, hoa ngâu
Chẳng bằng hoa bưởi thơm lâu dịu dàng
—o—
Bông lài trộn lộn bông ngâu
Tiếc hường nhan bậu làm dâu bên Tàu
—o—
Ngọc còn ẩn bóng cây ngâu
Em đang tùng phụ mẫu, dám đâu tự tình?
—o—
Xin ai chớ phụ hoa ngâu
Tham nơi quyền quý đi cầu mẫu đơn
—o—
Cổ tay em trắng như ngà
Con mắt em liếc như là dao cau
Miệng cười như thể hoa ngâu
Cái khăn đội đầu như thể hoa sen
—o—
Bình tích thủy đựng bông hoa lý,
Chén chung vàng đựng nhụy bông ngâu,
Trách ai làm trai hữu nhãn vô châu,
Chim oanh không bắn, bắn con chim sâu đậu nhành tùng.
– Mưa ngâu
Lác đác mưa ngâu,
Sình sịch mưa ngâu,
Lá ngâu rụng xuống,
Bông lau phất cờ,
Nước trong xanh lạnh ngắt như tờ,
Một đàn cá lớn nhấp nhô đầu ghềnh
—o—
Bất kỳ sớm tối chiều trưa
Mưa khắp Hà Nội mưa ra Hải Phòng
Hạt mưa vừa mát vừa trong
Mưa xuống sông Hồng, mưa khắp mọi nơi
Hạt mưa chính ở trên trời
Mưa xuống Hà Nội là nơi cõi trần
Giêng hai lác đác mưa xuân
Hây hẩy mưa bụi, dần dần mưa sa
Hạt mưa vào giếng Ngọc Hà
Hạt thì vào nhị bông hoa mới trồi
Tháng năm, tháng sáu mưa mòi
Bước sang tháng bẩy sụt sùi mưa Ngâu …
—o—
Mình rằng mình quyết lấy ta
Ðể ta hẹn cưới hăm ba tháng này
Hăm ba nay đã đến ngày
Ta hẹn mình rày cho đến tháng giêng
Tháng giêng năm mới chưa nên
Ta hẹn mình liền cho đến tháng hai
Tháng hai có đỗ có khoai
Ta lại vật nài cho đến tháng tư
Tháng tư ngày chẵn tháng dư
Ta lại chần chừ cho đến tháng năm
Tháng năm là tháng trâu đầm
Ta hẹn mình rằng tháng sáu mình lên
Tháng sáu lo chửa kịp tiền
Bước sang tháng bảy lại liền mưa ngâu
Tháng bảy là tháng mưa ngâu
Bước sang tháng tám lại đầu trăng thu
Tháng tám là tháng trăng thu
Bước sang tháng chín mù mù mưa rươi
Tháng chín là tháng mưa rươi
Bước sang tháng mười đã đãi mưa đông
Quanh đi quẩn lại em đã có chồng
Như chim trong lồng, như cá cắn câu
– ngâu vày
Tiếc quả hồng ngâm mà đem cho chuột vọc
Tiếc con người ngọc mà đem cho ngâu vày
Tiếc của Nam ta xây dựng, để cho Tây tung hoành
– Tết Ngâu
– Ông Ngâu bà Ngâu, vợ chồng Ngâu
Tháng một là tiết mưa xuân
Tháng hai mưa bụi dần dần mưa ra
Đàn bà như hạt mưa sa
Mưa đâu mát đấy biết là đâu hơn
Tháng năm tháng sáu trong trận mưa cơn
Bước sang tháng bảy rợp rờn mưa ngâu
Thương thay cho vợ chồng Ngâu
Cả năm chỉ mới gặp nhau một lần
Nữa là ta ở dưới trần
Cũng mong kết nghĩa Tấn Tần cùng nhau
Nữa là mưa nắng dãi dầu
Cũng mong cho vợ chồng Ngâu hợp hòa
Gặp nhau từ ngày mồng ba
Đến ngày mồng bảy là ra bơ phờ
Đã đành kết tóc xe tơ
Đã buồn cả ruột lại dơ cả đời
Mưa thì em đã họa rồi
Nắng đâu anh họa một bài cùng nghe
– Sao Ngâu
– Sông Ngâu
Chiều chiều ra đứng bờ sông
Hỏi thăm chú lái, nào chồng em đâu
Chồng em lên ngọn sông Ngâu
Buôn chè mạn hảo, năm sau mới về
—o—
Sông Ngâu, sông Cả, sông Đào
Ba con sông ấy đổ vào sông Thương
Con sông sâu nước dọc đò ngang
Mình về bên ấy ta sang bên này
Đương con nước lớn đò đầy…
—o—
Năm ngoái lên ngọn sông Ngâu
Dầm sương dãi nắng chẳng tìm đâu bằng nàng
Năm nay anh về, lắm bạc nhiều vàng
Ðể anh sắm sửa thời nàng lấy anh
Lấy anh, anh sắm sửa cho
Sắm ăn, sắm mặc, sắm cho chơi bời
Khuyên em có bấy nhiêu lời
Thủy chung như nhất là người phải nghe
Mùa đông lụa lụa the the
Mùa hè bán bạc hoa xòe sắm khăn
Sắm gối thì phải sắm chăn
Sắm gương, sắm lược, sắm ngăn đựng trầu
Sắm cho em đôi lược chải đầu
Cái ống đựng sáp, vuốt đầu cho xinh
– Làng Ngâu
– Cống Ngâu
Ai về Khương Hạ, Đình Gừng
Dưa chua, cà muối, xin đừng quên nhau
Dù ai buôn đâu bán đâu
Cũng không bỏ được cống Ngâu chợ Chùa
NGẦU
– Xí ngầu : Xúc xắc
– Ngầu đét, ngầu quá
– Trứng vịt đổ lộn trứng gà
Thấy em má đỏ anh đà muốn hun
– Muốn hun về nói với mẹ cha
Tiền cheo heo cưới, tới nhà em hun
– Muốn hun má bậu mà chơi
Tiền cheo heo cưới đã thành đôi vợ chồng
– Má đâu có má hun chơi
Anh ra ngoài đồi bắt chó mà hun
– Muốn hun má bậu mà chơi
Hun chi má chó lạ hơn nó ngầu
– Ngầu pín còn gọi đơn giản là pín xuất phát là tiếng Quảng Đông, Trung Quốc (ngầu hay ngưu: tức là con trâu, con bò) là thuật ngữ dùng để chỉ về bộ phận sinh dục của con bò đực, làm món ăn
– Đỏ ngầu
– Đục ngầu
Bần che bóng mát, cá thác lác quẫy đục ngầu
Anh hỏi em đã có nơi nào hay chưa?
– Ngầu thế : trâu bò thế
NGẤU
– Ruông ngấu : ruộng được cày bừa kỹ
Tua rua thì mặc tua rua
Mạ già, ruộng ngấu không thua bạn điền
—o—
– Rượu ngấu : rượu đã chín
– Ngấu rượu
– Mắm ngấu : mắm đã chín, đã hỏng
– Ngấu nghiến
NGẪU
– ngẫu số : số chẵn
– ngẫu đề : loài vật có guốc với số ngón chân chẵn: Bò, lợn là loại động vật ngẫu đề.
– ngẫu lực : hai lực đi song song, mạnh bằng nhau và ngược chiều như ngẫu lực xát, ngẫu lực xoắn, ngẫu lực phát động.
– ngẫu nhiên : một sự vật, hiện tượng xảy ra tự nhiên theo tác động của âm dương
– ngẫu nhân luận
– ngẫu nhỉ
– tự ngẫu
– ngẫu cực :
– ngẫu hứng
– ngẫu tượng : tượng thờ Đấng sáng tao
– Biền ngẫu : văn biền ngẫu
– Đối ngẫu : hôn nhân đối ngẫu
– ngẫu hợp : tự ý lấy nhau, không do cha mẹ định và không cưới hỏi.
– ngẫu hôn : hôn nhân chỉ có một vợ, một chồng
– phối ngẫu : giao hợp, bạn giao hợp
– Giai ngẫu,
Ngọc trầm thủy thượng anh ơi
Bách niên giai ngẫu ở đời với em
—o—
Lương duyên do túc đế
Giai ngẫu tự thiên thành
Vì con trăng kia chỉ rối tơ mành
Chẳng nên chồng vợ, cũng thành đệ huynh
—o—
Lương duyên do túc đế,
Giai ngẫu tự nhiên thành,
Lời nguyền chứng có ông trời xanh,
Khiến sao nghe vậy, nên anh không phiền.
Dầu mà phên đất tấm ngả, tấm nghiêng,
Lời thề giữ trọn không quên nhân nghĩa nghèo,
Chàng đành thì cha mẹ phải đành theo,
Như chiếc tàu kia đang chạy, bỏ dây neo phải dừng.
NGẬU
– Ngậu xị : chó sủa ngậu xị
– Ngậu : gắt ngậu lên
NGẨU
=======
NGƯU
– Ngưu : trâu
– Ngưu Lang, Chức Nữ
Vô tình chi bấy Ngưu Lang
Nỡ xui cho trẻ dở dang thêm sầu
—o—
Thiếp gặp chàng như Ngưu lang gặp hội
Chàng gặp thiếp như hạc đỗ lưng quy
Cứ lời anh dặn em ri
Giàu sang mặc họ, khó khăn chi cũng vợ chồng
—o—
Còn trời còn nước còn non
Còn cô Chức Nữ hãy còn chàng Ngưu
—o—
Ai làm Ngưu Chức đôi đàng
Để cho quân tử đa mang nặng tình
Thuyền quyên lấp ló dạng hình
Em đành chẳng chịu gởi mình cho anh
Trách ai nỡ phụ lòng thành
Đêm nằm thổn thức tam canh ưu sầu
Ai làm ra cuộc biển dâu
Gối luông chẳng đặng giao đầu từ đây
– Sao Ngưu, Sao Nữ, Sao Chức Nữ
Đêm khuya lác đác sao thưa
Sâm, Thương ngán nỗi còn chưa chữ tòng
– Từ ngày thước bắc cầu Ngân
Chức, Ngưu còn độ tới gần lo chi
—o—
– Ngưu Ma Vương
– Quả ngưu bàng
– Kim Ngưu
– – – Sông Kim Ngưu
Nhị Hà quanh bắc sang đông
Kim Ngưu, Tô Lịch là sông bên này
—o—
– – – Cung Kim Ngưu, chòm sao Kim Ngưu (Taurus)
– Ngưu Hoàng
Cao Ly sắc với Ngưu Hoàng
Uống không mát dạ bằng thiếp với chàng gặp nhau
– Ngưu = thân trâu, bò
Thân trâu trâu lo,
Thân bò bò liệu
—o—
NGỮU
NGỪU
NGỨU
NGỰU
NGỬU
=======
