Tháng 7, âm lịch hàng năm chùa Hương rất đông người hành hương, nhân dịp lễ Vu Lan. Để hiểu về phong tích và ngày lễ này, chúng ta rất nên tìm hiểu sự tích Nam Hải Quan Âm.
ĐỨC PHẬT BÀ TRUYỆN – NAM HẢI QUAN ÂM PHẬT SỰ TÍCH CA
Chân như đạo Phật rất mầu
Tâm trung chữ Hiếu niệm đầu chữ Nhân,
Hiếu là độ được song thân
Nhân là cứu độ trầm luân muôn loài.
Thần thông nghìn mắt nghìn tay
Cũng trong một điểm linh đài hóa ra,
Này trong bể nước Nam ta
Phổ môn có đức Phật Bà Quan Âm.
Niệm ngài thường niệm tại tâm
Dẫn xem sự tích ca ngâm cho tường
Nam Hải Quán Âm Phật Sự Tích Ca là một truyện thơ Nôm dài 1430 câu chia làm 29 đoạn. Chúng ta có thể đọc truyện thơ này tại
Nam Hải Quán Âm Phật Sự Tích Ca thể hiện rất rõ tư tưởng hợp nhất tôn giáo, với các nhân vật của đạo Phật, đạo Mẫu, đạo Lão song hành rất hài hoà.
So sánh với Tây Du Ký, thì Nam Hải Quán Âm Phật Sự Tích Ca là Đông Du Ký.
Trong Tây Du Ký, Đường Tăng (thời Đường) sang Tây Trúc lấy kinh, chứ không gặp được Phật ở đó và kinh cuối cùng cũng rách (sự thật là Ngộ Không chưa đi Tây Trúc đã gặp được Phật rồi, có điều gặp hơi “ngược”). Trong Nam Hải Quán Âm Phật Sự Tích Ca, Công chúa Diệu Thiện cùng cả gia đình sang nước Việt (phía Đông) để tu tập. Công chúa Diệu Thiện đắc đạo thành Phật, còn gia đình ngài thì ngộ đạo.
Các nhân vật theo dòng Phật Giáo trong truyện Nam Hải Quán Âm Phật Sự Tích Ca
– Đức Phật Như Lai, Phât Tổ Thích Ca
– Công chúa ba Diệu Thiên phong là Quán Thế Âm Bồ Tát, trong dòng thiền ngài là Nam Hải Phổ Đà Nham Đạo tràng chi chủ
– Cả gia đình ngài nhập dòng Tiên Phật
– – Công chúa cả Diệu Thanh là Văn Thù, cưỡi Thanh Sư (gốc là yêu)
– – Công chúa hai Diệu Âm là Phổ Hiền, cưỡi Bạch Tượng (gốc là yêu)
– – Vua Trang là Đô tiên quan, Thiện Thắng Bồ tát (là hai chức vụ Hộ pháp)
– – Hoàng hậu là Đô phu nhân, Khuyến Thiện Bồ tát (là hai chức vụ Hộ pháp)
Hai đệ tử Thiền Lâm của mẹ Quán Âm Nam Hải trở thành Kim Đồng, Ngọc Nữ đứng hai bên mẹ Quán Âm. Đây cũng là bộ ba đứng đầu trong sơ đồ đạo Mẫu
– Thiện Tài là Kim Đồng,
– Long Nữ là Ngọc Nữ
Bốn vua cha trong đạo Mẫu đều xuất hiện trong sự tích này
– Ngọc Hoàng
– Diêm Vương
– Long Vương (chính là cha của Thái Tử, ông của Long Nữ)
– Tản Viên (chính là cha của Thiện Tài, sự tích Thiện Tài cứu Thái Tử lên bờ chơi, được mời xuống Long Cung để tạ ơn giống với sự kiện Tản Viên sau khi cứu được con của Long Vương được mời xuống Long Cung và được tặng sách ước trong Ngọc Phả về Tản Viên)
Các nhân vật của đạo Lão xuất hiện rất đông nổi bật là
– Thái Bạch Kim Tinh
– Thần núi Hương Sơn
– Nam Tào
– Hồng Hài Nhi
– Rất nhiều yêu quái
ĐỨC PHẬT BÀ TRUYỆN – NAM HẢI QUAN ÂM PHẬT SỰ TÍCH CA QUA TRANH DÂN GIAN
Nam Hải Quán Âm Phật Sự Tích Ca còn được mô tả trong tranh dân gian Hàng Trống và Đông Hồ, là dòng tranh đạo Lão. Các bức nổi tiếng là
– Công chúa Diệu Thiện tu ở động Hương Tích
– Công chúa Diệu Thiện ở chùa Bạch Tước
– Cha mẹ công chúa gặp lại con gái, lúc này đã thành Phật ở động Hương Tích
ĐỨC PHẬT BÀ TRUYỆN – NAM HẢI QUAN ÂM PHẬT SỰ TÍCH CA QUA LỜI KỂ CỦA THIỀN SƯ THÍCH NHẤT HẠNH
Sư tích Nam Hải Quán Âm qua lời kể của Thiền sư Thích Nhất Hạnh có thể đọc truyện thơ này tại
Sự tích Nam Hải Quán Âm qua lời kể của Thiền sư Thích Nhất Hạnh đặt trong bối cảnh đời Lý, Lý Phật Mã (đức vua Lý Thái Tông, con trai của đức vua Lý Thái Tổ, Lý Công Uẩn) chính là người đưa công chúa Diệu Thiên vào núi Hương Sơn để tu.
Đức vua Lý Thải Tổ sinh ra ở chùa Dặn (chùa Cổ Pháp), từ nhỏ đã tu ở chùa Kiến Sơ, là chùa Tổ của thiền phải Vô Ngôn Thông. Đức vua, cùng vợ và mẹ có tượng ở chùa Kiến Sơ, tượng của đức vua được đặt cạnh tượng của Sư tổ. Ngài thuộc truyền thừa đời thứ 7 của thiền phái này.
Đức vua Lý Thánh Tông cũng học thiền Vô Ngôn Tông, sau đó đỡ cho việc mở ra thiền phái Thảo Đường. Ngài thuộc truyền thừa đời thứ 2 của thiền phái này. Sư Tổ Thải Đường trở thành Quốc sư, trụ trì ở chùa Trấn Quốc (là chùa cổ có từ đời Lý Nam Đế). Đức vua chính là người xây chùa Một Cột, cùng nhiều ngôi chùa nổi tiếng khác.
CHÙA HƯƠNG
Sự tích mẹ Quán Âm Nam Hải được gắn với hai ngôi chùa Hương là
– Chùa Hương ở vùng núi Hương Sơn, Hà Nội
– Chùa Hương ở vùng núi Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh là nơi khởi phát sự tích về Kinh Dương Vương và đất nước Xích Quỷ
Hai ngôi chùa này đều nổi tiếng linh thiêng
MẸ QUÁN ÂM NAM HẢI BẠC LIÊU
Sự tích mẹ Quán Âm Nam Hải Bạc Liêu liên quan đến Quán Âm cứu khổ cứu nạn cho người đi biển,
Tượng mẹ Quán Âm Nam Hải Bạc Liêu đặt ở chùa Quan Âm Phật đài, đường Đê Biển, phường Nhà Mát, tỉnh Bạc Liêu.
Lễ hội của chùa là một trong các lễ hội lớn của tỉnh.
Sự tích mẹ Quán Âm Nam Hải Bạc Liêu liên quan đến chữ Nhân nhiều hơn là chữ Hiếu.
Chương đầu của sự tích viết về chữ Nhân và chữ Hiếu như sau
Chân như đạo Phật rất mầu
Tâm trung chữ Hiếu niệm đầu chữ Nhân,
Hiếu là độ được song thân
Nhân là cứu độ trầm luân muôn loài.
Chương cuối của sự tích viết về chữ Nhân chữ Pháp và chữ Hiếu như sau
Bảo đài sen chín thức hoa
Gió Nhân mưa Pháp khắp hòa chúng sinh.
Trên trời dưới đất xoay quanh,
Bao nhiêu khổ nạn, tầm thanh hộ trì
Cho nên Phật hiệu làm vầy:
‘Nghe tiếng người khấn, ứng ngay cứu liền’
Chỉn vì ngu tục chẳng tin,
Tin mà thành ít thì duyên phúc nào.
Ai hay tin kính trông vào,
Chữ Nhân, chữ Hiếu chẳng nao tấm lòng
Dẫu khi có chút ngại ngùng,
Khấn cầu Ngài đã ứng trong khấn cầu.
Ở Bạc Liêu còn có hai bức tương Phật lớn
– Quán Âm Đông Hải, chùa Hưng Thiện
– Quán Âm Tây Hải
MẸ QUÁN ÂM NAM HẢI DƯỚI HÌNH TƯỢNG PHẬT BÀ NGHÌN MẮT NGHÌN TAY
Đoạn cuối (đoạn 29) của Nam Hải Quán Âm Phật Sự Tích Ca cho biết mẹ Quán Âm Nam Hải chính là Phật Bà Nghìn Mắt Nghìn Tay
ĐOẠN 29: CA TỤNG CÔNG ĐỨC, KHUYÊN RĂN NGƯỜI ĐỜI
Phật Bà, Ngài vốn tự nhiên,
Hóa thân biết mấy mươi nghìn ức du.
Nguyên là Bồ tát thuở xưa,
Hiện làm Công chúa độ cho xa gần.
Trên thì Hiếu báo song thân,
Dưới thì Nhân cứu cõi trần, cõi ma.
Có thân ngồi núi Phổ Đà,
Thân lên trên Phật, thân qua dưới đời
Thần thông nghìn mắt nghìn tay,
Phổ môn hiện để độ loài ngu mông
Vẫn là Sắc, vẫn là Không,
Hóa thân chớp mắt đàn ông, đàn bà.
Bảo đài sen chín thức hoa
Gió Nhân mưa Pháp khắp hòa chúng sinh.
Trên trời dưới đất xoay quanh,
Bao nhiêu khổ nạn, tầm thanh hộ trì
Cho nên Phật hiệu làm vầy:
‘Nghe tiếng người khấn, ứng ngay cứu liền’
Chỉn vì ngu tục chẳng tin,
Tin mà thành ít thì duyên phúc nào.
Ai hay tin kính trông vào,
Chữ Nhân, chữ Hiếu chẳng nao tấm lòng
Dẫu khi có chút ngại ngùng,
Khấn cầu Ngài đã ứng trong khấn cầu.
Trăm năm dẫu đến mai sau,
Có người chứng quả, chẳng lo não phiền
Dẫu cho lên Phật, lên Tiên,
Xiết bao là phúc, là duyên muôn đời.
Nôm na xin diễn tích Ngài.
Cho người ít chữ nhớ lời kính tin.
