CÁC BIỂU TƯỢNG CỦA TẾT SONG THẬP

Tết Cơm mới và Tết Mùa mới vì lúc này vừa gặt lúa. Các món ăn chính trong ngày Tết này và cơm và đồ ăn được làm từ gạo. Tết này cúng Thần Nông.

Tết Thường Tân, chữ Thường trong tên Việt Thường và vô thường. Thường Tân nghĩa là đổi mới và chuyển hoá liên tục theo chu kỳ.

Tết Mùa Mới liên quan sâu sắc đến Tết bến nước (Giang Tân) bởi vì mùa mới liên quan đến nước mới, máu mới, mà nước tới bến sẽ là nước bến mới, nước vào chu kỳ mới.

Các biểu tượng liên quan đến Tết Song Thập

– Chữ thập đỏ trong vòng tròn trắng : biểu tượng gần giống với biểu tượng của hội chữ Thập đỏ. Mỗi đường gạch đỏ là một giang, ghép lại lên tùng hoành ngang doc và vòng tròn trắng là hồ. Đây là biểu tượng của máu, song chữ thập là máu âm dương và vòng tròn là máu nền.

– Cánh chim và cây kiếm : biểu tượng này gần giống biểu tượng ngành y và biểu tượng chữ thập đó nhưng mộc hơn, và hai con rắn cũng là biểu tượng của máu mà mang tính âm dương, và hình vòng tròn là biểu tượng của máu gốc và máu nền

– Biểu tượng thập giá trong ánh trăng : Biểu tượng này khác biểu tượng thánh giá vì có vòng tròn và cần tiếp đất nhưng vẫn liên quan đến Chúa, người sinh ra tất cả, là cội nguồn dòng máu sự sống của tất cả

– Con rùa cõng hạc : Rùa ngang, hạc dọc chính là biểu tượng về đất nước và phong thuỷ, và đối xứng với biểu tượng cánh chim cây kiếm.

– Kim Liên : Hoa sen có trục trời đất và nhị vàng kim (tính kim, phương doc chéo), các cánh hoa màu hồng nở ra theo phương chéo giống như cánh chim giang (tính mộc, phượng ngang chéo). Củ sen dưới bùn giống như con rùa

– Chim giang sen hay chim hạc tiên hay chim lạc : chim giang sen bay có hình giống chữ thập, với hai cánh giang ngang ra và trục từ chân chim đến mỏ chim chính là vận hành và cấu trúc kiểu giang. Chim Giang sen, hạc tiên hay chim lạc là biểu tượng lớn của văn minh Việt. Chim Giang sen xuất hiện trong sử thi “Đẻ đất đẻ nước” của người Mường

– Thánh Tam Giang : Bất kỳ khi nào có hai luồng giang, giao nhau sẽ có một cổng Tam giang, do thánh Tam Giang giữ. Ví dụ

– – – Hai luồng máu động mạch (thổ huyết) hay hai luồng kinh lạc (khí huyết) giao nhau hợp về một dòng chung sinh ra từ dòng thứ ba và trong dòng chung vẫn có hai dòng riêng tạo thành trạng thái thứ ba hoặc để khôi phục được trạng thái âm dương gốc trong các chu kỳ vận hành tiếp theo

– – – Ngã ba sông có tính Giang ví dụ ngã ba Bạch Hạc nơi Đà Giang, Lô Giang và Thao Giang gặp nhau

– – – Điểm mở cổng sinh nơi giao dòng máu của ba ông bà Đầu nhau, ông Công, ông Táo và bà Thị

– Ông mãnh Tổ : Ông mãnh Tổ liên quan đến Ban ngũ hổ Sơn Trang được mô tả trong tranh Ngũ Hổ Hàng Trống. Ông mãnh Tổ là Ngũ vị Tôn Ông trong đạo Mẫu. Điểm mở cổng sinh của ông bà Đầu nhau do ông Mãnh Tổ và bà Tổ cô cùng giữ.

Ca dao, tục ngữ không trực tiếp nói nhiều về Tết Song Thập nhưng lại nói về tất cả các biểu tượng này

TAM GIANG

Nước ròng chảy thấu Tam Giang

Sầu đâu chín đỏ, sao chàng còn đây?

—o—

Đêm nằm bàng bạc ánh trăng,

Ngân Sơn bên đó, Mằng Lăng bên này

Thuyền xao bóng nước gió lay

Lòng em xáo động chàng hay chăng chàng?

Một dòng nước chảy Tam Giang

Bởi lời cha mẹ phụ phàng tình anh.

—o—

Tam Giang rộng lắm ai ơi

Có ai về Sịa với tôi thì về

Đất Sịa có lịch có lề

Có sông tắm mát, có nghề làm ăn

—o—

Đường vô xứ Huế quanh quanh

Non xanh nước biếc như tranh họa đồ

Thương em anh cũng muốn vô

Sợ truông Nhà Hồ, sợ phá Tam Giang

– Phá Tam Giang ngày rày đã cạn

Truông Nhà Hồ nội tán phá tan

Đường vô muôn dặm quan san

Anh vô anh được bình an em mừng

—o—

Đại giang Đông Giàng,

Tiểu giang Lai Hạ

—o—

Nước Lại Giang mênh mang mùa nắng

Dòng sông Côn lênh láng mùa mưa

Đã bao tháng đợi năm chờ

Duyên em đục chịu, trong nhờ biết sao!

—o—

Cơm hai bát, bát ăn bát để

Nước hai bình, bình uống bình mang

Anh đưa em về chốn Lại Giang

Lui chân trở lại, nước mắt tràn như mưa

GIANG TÂN

Lật đật cũng đến bến giang

Anh nay thong thả cũng sang chuyến đò

—o—

Vội vàng cũng tới bến giang

Tôi đây đủng đỉnh cũng sang bến đò.

—o—

Anh không thương em, đừng nói chuyện sập sò

Giả như Tiên Bửu đưa đò giang tân

—o—

Từ phen ra tới giang tân

Sớm theo dặm tuyết đêm lần ngàn mưa

Tiếc công anh chứa nước đan lờ

Để cho con cá vượt bờ nó đi

—o—

Anh về, anh lại sang ngay,

Em đừng tưởng gió, trông mây mà phiền

Anh về, anh lại sang liền,

Em đừng đi lại tốn tiền đò giang

RÙA CÕNG HẠC

Thiếp gặp chàng như Ngưu lang gặp hội

Chàng gặp thiếp như hạc đỗ lưng quy

Cứ lời anh dặn em ri

Giàu sang mặc họ, khó khăn chi cũng vợ chồng

—o—

Thương thay thân phận con rùa

Lên đình cõng hạc xuống chùa đội bia

—o—

Thân ai khổ như thân con rùa,

Xuống sông đội đá, lên chùa đội bia

Thân ai khổ như thân anh kia,

Ngày đi cuốc bãi, tối về nằm suông.

—o—

Cảm thương con hạc ở chùa

Muốn bay da diết có rùa giữ chân

—o—

Trăm năm cúc rụi còn mai

Rùa đeo chân hạc, thiếp chớ nghe ai bỏ chàng

—o—

Hạc chầu thần, hạc đứng dựa lưng quy

Tôi sầu anh, tôi đứng dựa ghế nghi khóc ròng

—o—