Ca dao, tục ngữ về yếm

Loading

BỘ CHỮ YẾM TRONG NGÔN NGỮ

YẾM

  • Yếm
    • Yếm che vú phụ nữ
    • Áo yếm của phụ nữ và trẻ nhỏ, bằng vài mềm che trước ngực
    • Yếm dãi trẻ nhỏ
    • Quần yếm
  • Yếm (động vật) phần da che trước cổ và ngực
    • Yếm bò,
    • Yếm cua
    • Yếm rùa
  • Yếm thế : Thế của yếm là mềm, rủ xuống để che đậy
  • Yếm khí
  • Yếm : chán
  • Bất yếm, không chán, không ngại, không thể không làm …
    • Binh bất yếm trá : Việc binh không ngại dối trá
    • Bất yếm, bất quyện
    • Học Nhi bất yếm, hối nhân bất quyện : Học không biết chán, dạy người không biết mệt
  • Vô yếm
    • Vô yếm túc : Tham lam vô độ
    • Tham đắc vô yếm : Tham không dừng được
  • Đi yếm : Số tiền đàng trai giao cho đàng gái nhân lễ hỏi để thế các của lễ không sắm được
  • Âu yếm

YÊM

  • Yêm (đại từ) : Tôi, ta (tính nữ)
  • Yêm (tính từ) : Ứ trệ, chìm ngập, dầm thấm, sâu-xa, hấp-dẫn.
  • Yêm (động từ) : Hoạn, thiến
  • Yêm (danh từ) : Đám mây đùn lên

YỂM

  • Yểm : che
    • Yểm tài
    • Yếm bùa
  • Yểm hộ
  • Yểm trợ
  • Bao yểm : bao che
  • Trấn yểm

YỂM TRONG CA DAO, TỤC NGỮ

YẾM ĐIỀU, YẾM ĐỎ, YẾM THẮM, YẾM HỒNG, YẾM NÂU NON : Yếm là để che vú mà điều, đỏ, thắm, hồng, nâu non là mầu của đầu vú

– Tưởng là yếm đỏ còn son,
Ai hay yếm đỏ có con một bầy

– Hỡi cô yếm thắm răng đen
Muốn lên mạn ngược ngồi thuyền cùng anh!

– Hỡi cô yếm thắm má đào
Chồng cô, cô bỏ, cô theo chồng người

– Hỡi cô yếm thắm đeo bùa
Bác mẹ có bán anh mua nửa người
Anh mua từ rốn đến đùi
Từ bụng đến mặt mặc trời với em

– Yếm thắm mà nhuộm màu hường
Cái răng hạt đỗ, làm tương anh đồ
Yếm thắm mà vã nước hồ
Vã đi vã lại anh đồ càng mê

Phiên chợ Bưởi gặp cô mình

Yếm điều khăn nhiễu vừa xinh vừa giòn.
Ước gì cô hãy còn son
Để mẹ mua sắm cau tròn, trầu thơm.

– Dưới mặt nước chói lòa yếm đỏ
Trên bầu trời rạng tỏ mây xanh
Từ ngày chia rẽ em anh
Nước trời còn đó ai đành phụ nhau.

– Hỡi cô yếm đỏ lòm lòm
Lại đây tôi gả thằng còm cho cô
Thằng còm đít bé đầu to
Cô mà lấy nó, nó cho ba tiền

Trên đầu đội sắc vua ban

Dưới thời yếm thắm, dây vàng xum xoe
Thần linh đã gọi thì về
Ngồi trên mâm ngọc, gươm kề sau lưng

Là gì?
– Đêm qua em nằm nhà ngang
Mành thưa gió lọt, thương chàng xót xa
Mong chàng, chẳng thấy chàng ra
Mồ hôi răm rắp chảy ra yếm đào
– Đi đâu đào liễu một mình
Hai vai gánh nặng, nhật trình đường xa
Áo nâu xếp ở trong nhà
Khăn vuông nhiễu tím phất phơ đội đầu
Yếm điều em vẫn còn mầu
Răng đen da trắng mái đầu còn xanh
Mà em ở vậy sao đành
Sao em chẳng kiếm chút tình cùng ai
Sách rằng xuân bất tái lai
–  Con gái làng nào không đẹp bằng con gái làng này
Cái đít nom gầy, cái cổ bong gân
Cái yếm nâu non nó thủng tày giần
Răng đen hạt nhót, má hồng trôn niêu

– Lạy cha hai lạy một quỳ
Lạy mẹ bốn lạy con đi lấy chồng
Mẹ sắm cho con cái yếm nhất phẩm hồng
Thắt lưng đũi tím, bộ nhẫn đồng con đeo tay

– Con gái đương thời
Phải nơi thì đặt
Cái áo em mặc
Giăng mắc hoa hồng
Trong yếm đại hồng
Chuỗi xe con toán
Cái quai dâu chạm
Em đội lên đầu
Cái nhôi gắp dâu
Quấn vào đỏ chói
Cái miệng em nói
Có hai đồng tiền
Như cánh hoa sen
Giữa ngày mới nở
Mẹ em đi chợ
Có gánh có gồng
Anh đứng anh trông
Má hồng đỏ thắm
Anh đứng anh ngắm
Đẹp đẽ làm sao
Con cái nhà nao
Chân đi đẹp đẽ
Anh có vợ rồi
Không lẽ anh sêu.
YẾM TRẮNG & NHUỘM YẾM : Phụ nữ chưa có chồng, chưa sinh hoạt tình dục và chưa có con thường có đầu vú nhạt màu, ứng với yếm trắng. Nhuộm yếm trắng ám chỉ bắt đầu có quan hệ tình dục.

– Hỡi cô yếm trắng lòa lòa
Sao cô không bảo mẹ già nhuộm thâm?
Hay là ta hãy làm thân
Ðể anh nhuộm hộ thấm nhuần công anh!

– Hỡi cô yếm trắng lòa lòa
Sao cô không bảo mẹ già nhuộm thâm?
Ước gì anh được ở gần
Để anh nhuộm hộ, thấm nhuần lòng anh

– Ba cô đi lễ nhà thờ
Một cô yếm trắng nhầm sờ phải cha
Cha rằng: Có bỏ mau ra
Nó mà trỗi dậy bỏ cha bây giờ!

YẾM HOA : Đầu vú gọi là nhũ hoa. Yếm hoa là yếm hở hang, chỉ che đầu vú mà không che được bầu vú. Phụ nữ mặc yếm hoa trong ca dao tục ngữ thường là phụ nữ lẳng lơ.

– Lả lơi cho rách yếm ra
Về nhà dối mẹ, yếm thông hoa không bền

– Hỡi cô mặc yếm hoa tằm
Chồng cô đi lính cô nằm với ai
Cô đẻ thằng bé con trai
Chồng về chồng hỏi “Con ai thế này?”
“Con tôi đi kiếm về đây
Có cho nó gọi bằng thầy thì cho”

– Anh mua cho em cái yếm hoa chanh
Ra đường bạn hỏi, nói của anh cho nàng!

– – Hoa cúc vàng nở ra hoa cúc tím
Em có chồng rồi, trả yếm cho anh
– Hoa cúc vàng nở ra hoa cúc xanh
Yếm em em mặc, yếm gì anh anh đòi!

YẾM TỤT, YẾM TRỤI

– Gái một con trông mòn con mắt
Gái hai con con mắt liếc ngang
Ba con cổ ngẳng răng vàng
Bốn con quần áo đi ngang khét mù
Năm con tóc rối tổ cu
Sáu con yếm tụt, váy dù vặn ngang

– Gái một con trông mòn con mắt
Gái hai con, con mắt liếc ngang
Ba con cổ ngoảnh, răng vàng
Bốn con quần áo đi ngang khét mù
Năm con tóc rối tổ cu
Sáu con yếm trụi, váy dù vắt ngang.

DẢI YẾM

– Ước gì sông rộng một gang
Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi

Trầu em buộc dải yếm đào

Hỏi người tri kỉ ăn vào có say?

– Kiếp sau đừng hóa ra người
Hóa ra dải yếm buộc người tình chung

– Đi đâu lướt thướt la tha
Có đôi dải yếm bay ra bay vào

– Ước gì dải yếm em dài
Để em buộc lấy những hai anh chàng

– Tiền buộc dải yếm bo bo
Trao cho thầy bói rước lo vào mình

– Trầu em têm tối hôm qua
Cất trong dải yếm mở ra mời chàng!

– Trầu đã có đây, cau đã có đây,
Nhân duyên chưa định trầu này ai ăn
Trầu này, trầu túi trầu khăn
Cùng trầu dải yếm anh ăn trầu nào?

– Ước gì dải yếm em to
Để em buộc lấy mũi đò kéo lên
Ước gì dải yếm em bền
Để em buộc lấy kéo lên trên bờ!

– Gần nhà mà chẳng sang chơi
Để em hái ngọn mồng tơi bắc cầu
Mồng tơi chẳng bắc được đâu
Em cởi dải yếm bắc cầu anh sang

– Gần nhà mà chẳng sang chơi
Để em hái ngọn mồng tơi bắc cầu
Bắc cầu anh chẳng đi cầu
Để tốn công thợ để sầu lòng em

– Gần nhà mà chẳng sang chơi
Để anh hái ngọn mồng tơi bắc cầu
– Bắc cầu em chẳng sang đâu
Chàng về mua chỉ bắc cầu em sang
Chỉ xanh chỉ tím chỉ vàng
Đủ ba thứ chỉ em sang được cầu

– – Vạt áo em trước ngắn, sau dài,
Hay là em đã mang thai trong người?
– Áo năm khuy em cài khít rịt,
Yếm bốn dải, em nịt chặt như đóng đinh
Hỏi làm răng anh lách người vô lọt
Mà biết trong mình em có thai!

CỔ YẾM : Yếm cổ xây, yếm cổ là, yếm cổ thõng … liên quan đến trạng thái vú căng, vú mọng hay vũ thõng

Hỡi cô mặc yếm cổ xây

Lại đây tôi gả ông Tây béo sù!

– Ngó lên cổ yếm em may
Đường ngôi em rẽ, anh say vì tình

– Hỡi cô yếm thắm đeo bùa
Bác mẹ có bán anh mua nửa người
Anh mua từ rốn đến đùi
Từ bụng đến mặt mặc trời với em

– Hỡi cô yếm trắng cổ là
Chồng cô cô bỏ ở nhà đi chơi
Thế gian chẳng có ai cười
Trong trăng có chú Cuội cười nhe răng

– Cái cò lặn lội bờ ao,
Phất phơ đôi dải yếm đào gió bay.
Em về giục mẹ cùng thầy,
Cắm sào đợi nước biết ngày nào trong?
Cái cổ yếm em nó thõng thòng thòng,
Tay em đeo vòng như bắp chuối non.
Em khoe em đẹp em giòn,
Anh trông nhan sắc em còn kém xuân

– Một thương tóc bỏ đuôi gà
Hai thương ăn nói mặn mà có duyên
Ba thương má lúm đồng tiền
Bốn thương răng nhánh hạt huyền kém thua
Năm thương cổ yếm đeo bùa
Sáu thương nón thượng quai tua dịu dàng
Bảy thương nết ở khôn ngoan
Tám thương ăn nói dịu dàng thêm xinh
Chín thương em ở một mình
Mười thương con mắt có tình với ai.

– Hỡi người mặc áo nhuộm nâu
Tay bưng cơi trầu đi dạm gái choa
Bưng vô rồi lại bưng ra
Trai bây cờ bạc, gái choa không màng
Gái choa là gái vẻ vang
Khoét một cổ yếm khuyênh khoang ba vòng
Trai bây như con mòng mòng
Ăn rồi tắm mát chơi rong cả ngày
Gái choa như ngọn trầu cay
Ăn vào một miếng thơm bay nhiều mùi 

CHÂN YẾM

Có cổ mà không có đầu,
Hai chân trước ngắn, hai chân sau lại dài.

Là cái gì?
YẾM & VÚ

– Người đời lúc thịnh lúc suy
Khi bận yếm đỏ, khi đi vú trần

– Còn duyên yếm thắm dải đào
Hết duyên vú đét, thợ rào vồ đe

– Trời mưa lấy yếm mà che

Có anh đứng gác còn e nỗi gì

– Chửa chồng nón thúng quai thao
Chồng rồi nón rách quai nào thì quai
Chửa chồng yếm thắm đeo hoa
Chồng rồi hai vú bỏ ra tày giành!

Oản chính ẩn dụ của vú, cho nên khi gió nam là gió từ bên dưới thốc ngược lên thì lộ ra vú.

– Gió nam tốc dải yếm đào
Sao anh trông thấy oản anh không vào thắp hương

– Đôi cô vác gậy chòi đào,
Cô lớn cô bé cô nào lấy ai.
Cô lớn vuốt bụng thở dài,
Trời ơi đất hỡi lấy ai đỡ buồn.
Cô bé mặc áo hở lườn,
Đêm nằm ngỏ cửa con lươn bò vào.
Gió nam đánh tốc yếm đào
Anh nghĩ oản trắng mơ vào thắp nhang.
Hai cô bốn oản rõ ràng,
Anh xin một chiếc cô nàng không cho.

Yếm để che vú, vú là một loại quả mà chỉ đẹp khi nó căng mọng. Yếm chín là chín chắn, chín nẫu, chín già. Yếm lộn lần trong ra ngoài là để yếm che vú đang cho con bú, vì liên tục cho con bú, nên ít khí dùng yếm hay chín năm một yếm
– Khi xưa em ở với mẹ cha
Một năm chín yếm xót xa trong lòng
Từ khi em về nhà chồng
Chín năm một yếm, em lộn lần trong ra ngoài

YẾM & NHẠN

– Gió bay đôi dải yếm đào
Anh thò tay vào bắt lấy nhạn xanh
Thế nào? Nàng nói cùng anh
Thì anh sẽ thả nhạn xanh cho về

– Nhác trông cái yếm cũng xinh
Khen ai khéo dệt ra hình hoa mai
Khen người khâu yếm cũng tài
Cổ thêu con nhạn có hai đường viền
Cổ thì em ngả màu hiên
Thắt lưng mùi huyền

Nhạn xanh cũng là biểu tượng của vú, cho nên khi gió bay đôi dải yếm đào thì anh thò vào bắt lấy nhạn xanh

 

 

Chia sẻ:
Scroll to Top