Ca dao, tục ngữ về Đèn

Loading

Ngọn đèn

– Ngọn đèn cầy

Mau mau đốt ngọn đèn cầy
Đặng em xem thử thơ này của ai

—o—

– Ngọn đèn chong

Ði ngang thấy ngọn đèn chong
Thấy em nho nhỏ muốn bồng mà ru

—o—

– Ngọn đèn chong

Trước sơn thủy hai bên giáo đóng
Giữa lưng trời mấy ngọn đèn chong
Gia tài của cải cũng đều không
Mấy chú chệch ngồi trông chi đấy?

Là cây gì?
—o—
– Ngọn đèn chong
Cheo leo nước đỉnh non Bồng
Kìa am Vũ Khách, nọ vùng Mao Tiên
Bởi thấy thuyền quyên, khiến cho anh rầu rĩ
A, thôi đi nà, bực lắm nà, da diết lắm nà
Nuốt ức xong cái chung tình từ xưa cho đến nay
Kìa kìa, ngọn đèn ai thắp hướng tây
Một ngọn đèn chong
Hai ngọn đèn chong
Ba bốn ngọn đèn chong
Ngó vào trong lặng phắt ngó ngoài này xơ rơ
Tình bằng thì giữ trong cái ba ta
Lo bề quân lính kẻo mà nát lưng.
—o—

– Ngọn đèn cù

Ngọn đèn cù chạy quanh câu đối
Anh có vợ rồi anh nói dối rằng không

—o—

– Ngọn đèn dầu

Với tay khêu ngọn đèn dầu
Đèn chai có nghĩa, khêu bầu đèn chai

—o—

– Ngọn đèn duyên
Tới đây trước lạ sau quen
Bóng trăng là nghĩa, ngọn đèn là duyên
Tới đây mượn chén ăn cơm
Mượn ly uống rượu mượn đờn kéo chơi
—o—

– Ngọn đèn gạt

Ngày thời ngậm búp hoa sen
Đêm thời em gạt ngọn đèn em trông

—o—

– Ngọn đèn gạt
Kim là vàng, kim là nay,
Phùng là gặp, phùng là may,
Tối hôm nay may gặp bạn tương phùng,
Kim vàng may tấm tình chung nỉ vàng.
– Đăng là đèn, đăng là lên,
Thành là thật, thành là nên,
Lập tâm thành chí mới nên,
Toan đem tay ngọc gạt thêm ngọn đèn.
—o—

– Ngọn đèn giữa gió

Đất Quảng Nam chưa mưa đà thấm
Rượu Hồng Đào chưa nhấm đà say
Em thương anh cha mẹ không hay
Như ngọn đèn giữa gió biết xoay phương nào

—o—

– Ngọn đèn giữa gió

Hột muối mặn, ba năm còn mặn
Lát gừng cay, sắc chín nước còn cay
Anh thương em cha mẹ không hay
Như ngọn đèn giữa gió, biết xoay phương nào?

—o—

– Ngọn đèn hoa

Cái cỏ mà mọc bên đường
Con bò sáng sáng ra đường kiếm ăn
Cây cải lá nó quăn quăn
Con gà rúc rích ở sân tam tòa
Ngọn đèn tươi tốt bằng hoa
Mặt anh lại đỏ như hoa mặt trời
Ghế mây để xuống anh ngồi
Lòng anh thơ thẩn ra chơi vườn đào

—o—

– Ngọn đèn khêu tỏ

Ðã nhuộm thì nhuộm cho đen
Ðã khêu, khêu tỏ ngọn đèn mới thôi
Ăn trầu thì phải đỏ môi
Thương nhau thì phải thắm đôi nghĩa tình

—o—
– Ngọn đèn khêu tỏ bóng huỳnh bay cao
Một duyên, hai nợ, ba tình,
Chiêm bao lẩn quất bên mình năm canh.
Ðêm nằm lại nghĩ một mình,
Ngọn đèn khêu tỏ bóng huỳnh bay cao.
Trông ra nào thấy đâu nào,
Ðám mây vơ vẩn, ngôi sao mập mờ.
Mong người, lòng những ngẩn ngơ.
—o—
–  Ngọn đèn khêu gợi tâm tình
Bồ câu bay thấp liệng cao
Bay ra cửa phủ bay vào trong dinh
Ngọn đèn khêu gợi tâm tình
Khêu lên cho tỏ ta mình với nhau
Nhìn nhau chẳng dám nhìn lâu
Nhìn qua cho bõ cơn sầu mà thôi
—o—

– Ngọn đèn khêu cao

Em còn ruột héo gan phiền
Sao anh tơ tưởng ngọn đèn khêu cao
Anh ơi đông liễu tây đào
Em như cành trúc lọt vào giàn mai
Xin chàng đừng có nghe ai
Chữ chung em quyết một bài cho xong
Một mai nên đạo vợ chồng
Làm chi đến nỗi má hồng chia đôi

—o—

– Ngọn đèn lánh mưa

Trách thân trách phận rằng hèn
Lánh mình như thể ngọn đèn lánh mưa

—o—

– Ngọn đèn loan

Đêm đêm khêu ngọn đèn loan
Nhớ chàng quân tử thở than mấy lời
Mong chàng chẳng thấy chàng ôi!
Thiếp tôi trằn trọc vội dời chân ra
Nhác trông lên, trăng đã xế tà
Đêm hôm khuya khoắt con gà đã gáy sang canh
Mong anh mà chẳng thấy anh
Thiếp tôi buồn bã khêu quanh ngọn đèn

—o—

– Ngọn đèn loan

Canh một nổi ngọn đèn loan,
Chờ người thục nữ thở than đôi lời.
Canh hai nguyệt đổi sao dời,
Tính sao thì tính trọn đời thủy chung.
Canh ba cờ phất, trống rung,
Mặc cho ai thẳng, ai chùn mặc ai.
Canh tư hạc đậu cành mai,
Sương sa lác đác, biết ai mà tầm.
Canh năm không ngủ, không nằm,
Trông cho mau sáng đặng tầm người thương

—o—

– Ngọn đèn loan

Canh một thơ thẩn vào ra
Chờ trăng trăng lặn, chờ hoa hoa tàn,
Canh hai thắp ngọn đèn loan,
Chờ người quân tử thở than vài lời.
Canh ba đương nói đương cười
Còn hai canh nữa mỗi người một phương.
Canh tư cất bút thề nguyền
Khứ lai minh bạch cho tuyền thủy chung.
Canh năm cờ phất trống rung,
Anh gá tiếng cùng bậu chớ nghe ai.

—o—

– Ngọn đèn lồng

Đêm trăng thắp ngọn đèn lồng
Mình về có nhớ ta không hỡi mình?
Chiếc thuyền anh giậm thình thình
Anh thì cầm lái, cô mình phách ba
Có thương anh, em bẻ mái chèo ra
Sợ mẹ bằng biển, sợ cha bằng trời

—o—
– Ngọn đèn lồng 
Dì thằng cu như cánh hoa nhài
Ba mươi sáu cánh tiếc tài nở đêm
Sáng trăng trong sáng cả ngoài thềm
Lại đây ta chắp áo mền đắp chung
Đêm đông thắp ngọn đèn lồng
Mình về có nhớ ta không hỡi mình
Chiếc thuyền nan anh giậm thình thình
Anh thì cầm lái cô mình phách ba
Có thương anh bẻ mái chèo ra
Sợ mẹ bằng biển sợ cha bằng trời
Anh thấy em anh cũng ưa đời
Biết rằng chốn cũ có rời ra chăng.
—o—
Ngọn đèn lưu ly : Một loại đèn của Phật giáo, thường thấy trong các đình chùa, có dạng một đóa hoa sen.
Bạc chi mà bạn kêu ra rằng bạc
Chim kêu suối ngọt, ngọn đèn lưu ly
Thiếp chờ chàng đã bốn con trăng ni
Chàng không lai vãng, nên thiếp ra đi lấy chồng.
—o—
– Ngọn đèn lờ
Em ơi đèn tọa đăng mà em thắp ở bàn thờ
Dầu phụ mẫu vặn lên, thì em vặn xuống cho ngọn đèn lờ anh vô
—o—

– Ngọn đèn mầu
Dưới thu thủy muôn ngàn gươm giáo
Trên xuân sơn trăm ngọn đèn màu
Thấy em ốm ốm cao cao
Anh tưởng cào cào anh bắt anh câu
—o—
– Ngọn đèn mờ xanh

Chàng trẩy đi, kể đã mấy đông
Cho loan đón gió, cho rồng chờ mưa
Tấm gan vàng dạ sắt thiếp ngẩn ngơ
Lấy ai gìn giữ con thơ cho chàng
Nghĩa vợ chồng đồng tịch đồng sàng
Đồng sinh đồng tửcưu mang đồng lần
Chàng trẩy đi, vâng lệnh quân thân
Thiếp xin đôi chữ Tấn Tần hợp duyên
Nữa mai bóng quế dãi thềm
Bóng trăng thấp thoáng ngọn đèn mờ xanh
Chàng trẩy đi, nước mắt thiếp tôi chạy quanh
Chân đi thất thểu lời anh dặn dò

—o—
– Ngọn đèn ngàn năm

Bạn ơi bạc nghĩa như vôi
Một trăm viên mực mà bồi không đen
Có trăng bạn nỡ phụ đèn
Trăng thì một thuở, ngọn đèn ngàn năm

—o—

– Ngọn đèn sáng tỏ bóng người đằng xa

Hôm qua dệt cửi thoi vàng
Sực nhớ đến chàng, cửi lại dừng thoi
Cửi rầu, cửi tủi chàng ơi
Ngọn đèn sáng tỏ bóng người đằng xa

—o—

– Ngọn đèn sáng tỏ hơn sao

Lấy chồng ghiền bằng ông tiên nho nhỏ
Trông vào ngọn đèn sáng tỏ hơn sao
Tay cầm tăm như Triệu Tử múa đao
Thân vắt vẻo như Khổng Minh xem sách
Tay luyện sái như Cao Biền luyện thạch
Hơn thở ra như Gia Cát cầu phong
Hết thuốc chạy rong như Tào Tháo bại trận Xích Bích!

—o—

– Ngọn đèn sáng tỏ hơn sao trên trời

Cái gì mà thấp, cái gì mà cao?
Cái gì sáng tỏ hơn sao trên trời?
Cái gì em trải anh ngồi?
Cái gì thơ thẩn ra chơi vườn đào?
Cái gì mà sắc hơn dao?
Cái gì phơn phớt lòng đào thì em bảo anh?
Cái gì trong trắng ngoài xanh?
Cái gì soi tỏ mặt anh, mặt nàng?
Cái gì xanh, đỏ, trắng, vàng?
Cái gì ăn phải dạ càng tương tư?
Cái gì năm đợi tháng chờ?
Cái gì em đội phất phơ trên đầu?
Cái gì sắc hơn dao cau?
Cái gì tiện chũm cho nhau ăn cùng?
Một quan là mấy trăm đồng?
Một mối tơ hồng là mấy trăm dây?
Một cây là mấy trăm cành?
Một cành là mấy trăm hoa?
Em ngồi em giảng cho ra,
Thì anh kết nghĩa giao hòa cùng em
– Đất thì thấp, trời thì cao
Ngọn đèn sáng tỏ hơn sao trên trời
Chiếu hoa em trải anh ngồi
Khi buồn thơ thẩn ra chơi vườn đào
Con mắt em sắc hơn dao
Trứng gà phơn phớt lòng đào hỡi anh
Cau non trong trắng ngoài xanh
Gương tàu soi tỏ mặt anh, mặt nàng
Chỉ ngũ sắc xanh, đỏ, trắng, tím, vàng
Bùa yêu ăn phải dạ càng tương tư
Đôi ta năm đợi, tháng chờ
Cái khăn em đội phất phơ trên đầu
Con mắt anh liếc sắc hơn dao cau
Cau non tiện chũm cho nhau ăn cùng
Một quan là sáu trăm đồng
Một mối tơ hồng là sáu trăm dây
Một cây là sáu trăm cành
Một cành là sáu trăm hoa
Thưa anh em đã giải ra
Mong anh kết nghĩa giao hòa cùng em!

—o—

– Ngọn đèn tà

Cá dưới sông con trừng, con lội
Chim trên trời con hát, con ca
Đêm năm canh thắp ngọn đèn tà
Vấn vương tơ tóc để đôi ta thêm buồn

—o—

– Ngọn đèn tàn

Đêm khuya chong ngọn đèn tàn
Tiếc công lận đận với nàng bấy lâu

—o—

– Ngọn đèn tàn

Đêm khuya anh nghe con nhạn kêu sương
Anh buồn, anh thương, anh trông, anh giận
Anh vơ vơ vẩn vẩn dưới ngọn đèn tàn
Từ đây tâm dạ anh hoang mang
Biết cùng ai kết nghĩa vuông tròn được chăng!

—o—

– Ngọn đèn thấp thoáng nửa thương nửa sầu

Đêm qua rót đọi dầu đầy
Than thân với bóng, bóng rày chẳng thương
Canh thâu bế bóng lên giường
Ngọn đèn thấp thoáng nửa thương nửa sầu.

—o—

– Ngọn đèn thấp thoáng nửa thương nửa sầu

Đêm qua vắng khách tri âm
Vắng hoa thiên lý âm thầm cội cây
Đêm qua rót đọi dầu đầy
Than thân với bóng, bóng rày chẳng thương
Suốt năm canh bế bóng lên giường
Ngọn đèn thấp thoáng nửa thương nửa sầu

—o—

– Ngọn đèn thấp thoáng nửa thương nửa sầu

Em đi đâu đào liễu một mình
Để ai nặn khối chung tình trong tâm
Đêm qua vắng khách tri âm
Vắng hoa luống những âm thầm cỗi cây
Đêm đêm ngồi tựa cành cây
Than thân với bóng, bóng rày chẳng có thương ta
Đêm đêm rước bóng lên giường
Ngọn đèn thấp thoáng nửa thương nửa sầu

—o—

– Ngọn đèn vàng

Bước qua canh một, anh đốt ngọn đèn vàng,
Chờ người bạn cũ thở than đôi lời.
Canh hai nguyệt đổi, sao dời,
Cùng nhau tính chuyện trọn đời thủy chung.
Canh ba cờ phất trống rung,
Mặc ai, ai thẳng, ai dùng, mặc ai.
Canh tư hạc đậu nhành mai,
Sương sa lác đác biết ai mà tầm.
Canh năm nằm dựa phòng loan,
Mỏi mòn chờ đợi người bạn vàng của anh.

—o—o—o—o—o—

ĐÈN 2 NGỌN & ĐÈN 2 TIM

– Đèn khêu hai ngọn

Xuống thuyền nhịp bảy nhịp ba
Trách cô hàng trứng ở ra hai lòng.
Con sông nước chảy đôi dòng
Đèn khêu hai ngọn biết trông ngọn nào?

—o—

– Đèn chong hai ngọn

Sông Gianh nước chảy đôi dòng
Đèn chong đôi ngọn anh trông ngọn nào?

—o—

– Đèn lên đôi ngọn

Người ta giàu thì đầu heo, mâm thịt
Hai đứa mình nghèo thì cặp vịt, đôi bông
Làm cho cha mẹ vui lòng
Đèn lên đôi ngọn, bá tòng xứng đôi

—o—

– Ngọn đèn hai tim

Ai có chồng, nói chồng đừng sợ
Ai có vợ, nói vợ đừng ghen
Tới đây hò hát cho quen
Rạng ngày ai về nhà nấy, không dễ ngọn đèn hai tim

—o—

BÓNG ĐÈN

– Ẩn bóng đèn 
Tiếc công anh ngồi ẩn bóng đèn
Kết duyên không đặng cứ trời anh kêu
Anh làm sao lên đặng ông trời
Mượn cái roi điện hại người bạc ơn
—o—

– Khuất bóng đèn loan

Khuất bóng đèn loan, anh nhìn nàng không rõ
Thấy dạng em ngồi, nhỏ nhỏ anh thương

—o—

– Núp bóng đèn

Con bò vàng ăn hòn núi bạc,
Con chàng hương núp bóng cây đèn,
Trai nam nhơn chàng đối được, thiếp để tiếng khen muôn đời?
– Con ve ve kêu hòn núi Chén,
Dây bát bát leo núi Ngự Bình,
Trai nam nhơn đà đối được, thiếp phải gá nghĩa chung tình với anh

—o—

– Sáng bóng đèn

Chồng em như cái bóng đèn
Treo đâu sáng đấy, biết ghen là gì
—o—
– Sau bóng đèn 
Yêu nhau trao một miếng trầu
Giấu thầy giấu mẹ đưa sau bóng đèn
Anh ăn trầu ấy cho quen
Mai đây, em cứ sau đèn em đưa
—-o—

– Sau bóng đèn

Hai ta ăn một quả cau
Dối thầy, dối mẹ ăn sau bóng đèn

—o—

– Thấp thoáng bóng đèn 
Rau răm ngắt ngọn lại trồng
Em thương anh lắm, sợ lòng chị ghen
Anh về bảo chị đừng ghen
Để em thấp thoáng bóng đèn cho vui
—o—
– Tựa bóng đèn 
Ông trăng khuyết, ông trăng lại tròn
Gái tơ quá lứa, mất giòn, không xinh
Vẳng tai nghe lời nói hữu tình
Chim lồng không lẽ cất mình bay cao
Gớm ghê thay cái số huê đào
Cởi ra thời khó, buộc vào như chơi
Chàng Thúc sinh quen thói bốc trời
Trăm nghìn đổ một trận cười như không
Chường vô chăn gối loan phòng
Thiếp tôi ra tựa cái bóng đèn chong đêm dài
Vả thiếp tôi nay phận gái nữ hài
Thấy chàng quân tử tài trai anh hùng
Gương bạch Nhật sánh với quạt thanh phong
Sao chàng chẳng tới cái tiết mùa đông lạnh lùng
Chường nằm đâu nhủ thiếp tôi cùng.

—o—

ĐÈN & BÓNG

Đêm qua gió bấc mưa dầm
Đèn lầm với bóng, bóng lầm với ai?

—o—

Đêm qua gió bấc mưa dầm
Đèn lầm với bóng, bóng lầm với anh
—o—
Bóng trăng em ngỡ bóng đèn
Bóng cây em ngỡ bóng thuyền anh sang.—o—

Bóng trăng em ngỡ bóng đèn
Bóng nước em ngỡ bóng thuyền anh xuôi.
—o—

Trắng như giấy, giấy còn có cặn
Ngộ như sen, sen lại đóng phèn
Đừng thấy bóng trăng mà phụ bóng đèn
Bóng trăng trong một thuở, bóng đèn lờ ngàn năm

—o—

Anh ơi, đừng thấy tóc dài mà phụ tóc ngắn,

Đừng thấy da trắng mà phụ da đen,
Đừng thấy bóng trăng mà phụ bóng đèn,
Bóng trăng một thuở, bóng đèn trăm năm.
—o—
Hỡi người con gái má hồng,
Sao cô chẳng kén chút chồng làm vui.
Một mình tựa bóng hôm mai,
Đèn khuya trong bóng lấy ai bạn cùng.
Thuyền quyên sánh với anh hùng,
Yêu nhau xin chớ đãi đùng nhau chi.
—o—o—o—

ĐÈN & CƠM

ĂN CƠM BẰNG ĐÈN

Lên chùa bẻ một cành sen
Ăn cơm bằng đèn, đi cấy sáng trăng
Ba cô có hẹn cùng chăng?
Thắp đèn ta sẽ chơi trăng ngoài thềm
Cầu cho tro trong ấm ngoài êm

—o—

ĐỐT ĐÈN ĂN CƠM

Cái cuốc là cái cuốc đen
Đôi vợ chồng trẻ đốt đèn ăn cơm
Ăn hết, xới xới đơm đơm
Ăn cho sạch sẽ lấy rơm mà chùi
Chồng giận chồng đánh ba dùi
Mẹ chồng chẳng chữa, lại xui đánh què:
“Đánh cho què quặt chân tay,
Hễ nó có khóc, thời mày bỏ tro!”
Bao giờ mẹ chồng ốm ho
Nàng dâu lấy thuốc đem cho mẹ chồng
Lấy những lông cú, lông cáo, lông công,
Lấy cà độc dược, cùng lông con mèo.

—o—

THẮP ĐÈN ĂN CƠM

Con cóc là con cóc đen
Hai vợ chồng trẻ thắp đèn ăn cơm
Ăn ra xới xới đơm đơm
Muốn cho sạch sẽ lấy rơm mà chùi
Chồng giận chồng đánh ba dùi
Chạy ra ngoài ngõ để nồi chuột tha
Chuột tha lên núi lên non
Chuột tha làm tổ cho con nó nằm
Chuột tha đem bán chợ Đầm
Bán đắt bán rẻ quan năm chuột về
—o—o—o—

ĐÈN & LỬA

TỐI LỬA, TẮT ĐÈN

Tối lửa tắt đèn

—o—

TỐI LỬA, TẮT ĐÈN

Anh nhấp nhem lấy ả nhập nhèm
Tối lửa tắt đèn cũng chẳng lo chi

—o—

TỐI LỬA, TẮT ĐÈN

Đôi bên là kẻ thuộc quen
Trong cơn tối lửa tắt đèn có nhau.

—o—

TẮT LỬA, PHỤT ĐÈN

Nghề rèn đỏ lửa còn tiền
Nguội lò tắt lửa phụt đèn hết tiêu

—o—

LỬA HẾT, LẠNH ĐÈN

Một lũ ăn mày một lũ quan
Quanh đi quẩn lại vẫn một đoàn
Lửa hết, lạnh đèn, quan đứng lại
Hết cả ăn mày hết cả quan

Là cái gì?

—o—o—o—

CÒN ĐÈN CÒN LỬA

Súc sắc, súc sẻ
Nhà nào còn đèn, còn lửa
Mở cửa cho anh em chúng tôi vào
Bước lên giường cao, thấy đôi rồng ấp
Bước xuống giường thấp, thấy đôi rồng chầu
Bước ra đằng sau, thấy nhà ngói lợp
Voi ông còn buộc, ngựa ông còn cầm
Ông sống một trăm linh năm tuổi lẻ
Vợ ông sinh đẻ những con tốt lành
Những con như tranh, những con như vẽ
—o—o—o—

ĐÈN TẮT & KHÔNG TẮT

ĐÈN HẾT DẦU ĐÈN TẮT

Đèn hết dầu đèn tắt
Nhang hết nhụy hết thơm
Biểu anh đừng lên xuống đêm hôm
Thế gian đàm tiếu, thế thường cười chê.

—o—

ĐÈN HẾT DẦU ĐÈN TẮT

Đèn hết dầu đèn tắt
Nhang hết vị hết thơm
Em là con gái đêm hôm
Anh đừng lui tới mà nam nồm tội em!

—o—

ĐÈN HẾT DẦU ĐÈN TẮT

Đèn hết dầu thì đèn tắt
Nhang hết nhị thì nhang tàn
Rượu ngon rót để hai hàng
Miệng mời quân tử ngồi bàn uống chơi

—o—

ĐÈN NHÀ LẦU HẾT DẦU ĐÈN TẮT
Đèn nhà lầu hết dầu đèn tắt
Lửa nhà máy hết cháy thành than
Nhang chùa Ông hết mạt nhang tàn
Kể từ khi em biết được chàng
Đêm về em lăn lộn như con chim phượng hoàng bị tên

—o—

ĐÈN HẾT DẦU, TIM LẠI NHẤP NHÈM
Đèn hết dầu, tim lại nhấp nhem
Em muốn về giữ niềm trung hiếu để mấy đứa em đặng nhờ
—o—o—o—
ĐÈN THƯƠNG NHỚ AI MÀ ĐÈN KHÔNG TẮT

Khăn thương nhớ ai
Khăn rơi xuống đất
Khăn thương nhớ ai
Khăn vắt trên vai
Khăn thương nhớ ai
Khăn chùi nước mắt
Đèn thương nhớ ai
Mà đèn không tắt
Mắt thương nhớ ai
Mắt ngủ không yên
Đêm qua em những lo phiền
Lo vì một nỗi không yên mọi bề…

—o—o—o—

ĐÈN YÊU AI MÀ ĐÈN CHẲNG TẮT

Năm con ngựa bạch sang sông
Năm gian nhà ngói đèn trong đèn ngoài
Đèn yêu ai mà đèn chẳng tắt?
Ta yêu mình nước mắt nhỏ ra.

—o—o—o—

CẶP ĐÈN : TRONG NGOÀI, XANH ĐỎ

BẬT ĐÈN XANH, BẬT ĐÈN ĐỎ

Bật đèn xanh, bật đèn đỏ
Có hai con thỏ nó bỏ nhau đi
Đây ngón gì? Ồ ngón cái!

—o—

ĐÈN TRONG ĐÈN NGOÀI

Năm con ngựa bạch sang sông
Năm gian nhà ngói đèn trong đèn ngoài
Đèn yêu ai mà đèn chẳng tắt?
Ta yêu mình nước mắt nhỏ ra.
—o—o—o—

SÁNG HƠN ĐÈN & ĐÈN SÁNG HƠN

ĐUỐC SÁNG HƠN ĐÈN

Trời cao hơn trán, đuốc sáng hơn đèn
Kèn kêu hơn quyển, biển rộng hơn sông
Anh thương em linh láng tràn đồng
Bây giờ em lại kiếm chồng bỏ anh.

—o—

NƯỚC SÁNG HƠN ĐÈN

Mướn ông thợ mộc
Đủ đục đủ chàng
Mần một cái thang
Ba mươi sáu tấc
Bắc từ dưới đất
Lên hỏi ông trời
Trời cao hơn trán
Nước sáng hơn đèn
Kèn kêu hơn quyển
Biển rộng hơn sông

—o—

TRẮNG SÁNG HƠN ĐÈN

Trời cao hơn trán
Trăng sáng hơn đèn
Kèn kêu hơn quyển
Biển rộng hơn sông
Anh đừng thương trước uổng công
Chờ cho thiệt vợ, thiệt chồng hãy thương

—o—o—o—

ĐÈN TỎ HƠN TRĂNG

Ví dầu đèn tỏ hơn trăng
Trăng soi chín huyện, đèn chong một nhà
—o—

ĐÈN TỎ HƠN TRĂNG

Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng
Đèn ra trước gió còn chăng hỡi đèn?
Trăng khoe trăng tỏ hơn đèn
Cớ sao trăng lại chịu luồn đám mây?

—o—o—o—

ĐÈN SÁCH

ĐÈN SÁCH VĂN CHƯƠNG

Một bên đèn sách văn chương,
Một bên bị gậy, em thương bên nào?
Bên đèn sách em cũng vì,
Còn bên bị gậy em thì cũng thương.
—o—
ĐÈN SÁCH SỚM TRƯA HỌC HÀNH
Triều đình còn chuộng thi thư
Khuyên anh đèn sách sớm trưa học hành
May nhờ phận có công danh
Mà anh phú quý, ấy mình vẻ vang
Khuyên đừng trai gái loang toàng
Khuyên đừng chè rượu nữa mang tiếng người
Cũng đừng cờ bạc đua chơi
Sao cho sự nghiệp ra người trượng phu
Làm sao nên tiếng danh nho
Thần trung tử hiếu để cho vang lừng.
—o—

CHĂM LO ĐÈN SÁCH CHO TÀY ÁO CƠM

Con ơi, mẹ dặn câu này
Chăm lo đèn sách cho tày áo cơm
Làm người đói sạch rách thơm
Công danh là nợ nước non phải đền

—o—o—o—

CÁC LOẠI ĐÈN

ĐÈN BA DÂY : Loại đèn dầu lớn, thường được treo trên tường hoặc trên trần nhà để chiếu sáng cho cả phòng.
Anh ơi đừng chê em hèn
Em còn xách nổi cái đèn ba dây
—o—
Đũa ngọc sánh với bát vàng
Anh hay ăn thuốc, anh sang chơi nhà
Anh sang em nâng điếu ra
Điếu thời bằng bạc, xe là đồng đen
Điếu này còn lạ chưa quen
Điếu này sáng tỏ như đèn ba dây
Điếu này hút khói lên mây
Anh xơi một điếu anh say lừ đừ
Người ta say rượu lừ đừ
Sao anh say thuốc cũng như say tình?
– Say huê, say ngãi, say tình
Nào ai say đắm mà mình phải lo
—o—o—o—

ĐÈN CÙ

Khen ai khéo kết đèn cù
Voi giấy ngựa giấy tít mù vòng quanh
Bao giờ em bén duyên anh
Voi giấy ngựa giấy vòng quanh tít mù
Khen ai khéo kết đèn cù…
—o—o—o—
ĐÈN CẦU TÀU
Đèn cầu tàu ngọn lu ngọn tỏ
Anh trông không rõ, anh ngỡ đèn màu
Rút gươm đâm họng máu trào
Để em ở lại, em kiếm thằng nào hơn anh
—o—o—o—
ĐÈN CHAI : Chai là mủ (nhựa) của cây chò, một loại cây lớn, mọc ở các vùng rừng núi. Ngày trước nhân dân ta dùng chai làm đèn để thắp sáng, gọi là đèn chai. Để làm đèn chai, người ta giã cục chai đã đông cứng thành bột, sàng dừng cho mịn, trộn thêm trấu, đổ xuống đất thành đốt rồi đốt cho khối chai này chảy dẻo ra, sau đó dùng đũa bếp và bàn lăn, xúc lên thành từng lọn hình trụ dài khoảng 2 tấc (20cm), lớn bằng cổ tay, lăn xong thả vào thay nước cho nguội và cứng đèn.
Với tay khêu ngọn đèn dầu
Đèn chai có nghĩa, khêu bầu đèn chai
—o—
Dầu mà cha mẹ không ưng
Đèn chai nhỏ nhựa em cùng lăn vô
—o—
Ai ơi chớ phụ đèn chai
Thắp trong Cần Chánh ra ngoài Ngọ Môn
—o—
Vinh Ba đan cót đan gàu
Phú Diễn chằm nón, xóm Bầu vớt rong
Phú Thuận dệt vải bắn bông
Phú Nhiêu, Thạnh Phú, Đồng Lâm chai đèn
—o—

Vinh Ba đan cót đan gàu
Phú Diễn chằm nón, xóm Bầu vớt rong
Phú Thuận kéo vải bắn bông
Mỹ Thành, Lạc Chỉ, Ngọc Lâm chai đèn

—o—o—o—
ĐÈN CẦY
Mau mau đốt ngọn đèn cầy
Đặng em xem thử thơ này của ai
—o—o—o—
ĐỀN HOA ĐĂNG
—o—o—o—
ĐÈN HOA KỲ
Đèn Huê Kỳ ống khói trắng, bình dầu xanh
Chồng mà xa vợ chết một canh năm bảy lần
—o—o—o—

ĐÈN KÉO QUÂN

Chẳng giao tranh cũng đội binh
Gươm trần giáo tuốt chạy quanh tứ bề
Sa trường ánh lửa lập loè
Lướt qua phương bắc lại về phương đông

Là cái gì? Đèn kéo quân
—o—
Tháng giêng ăn tết ở nhà
Tháng hai cờ bạc, tháng ba hội hè
Tháng tư đong đậu nấu chè
Ăn tết Đoan Ngọ trở về tháng năm
Tháng sáu buôn nhãn bán trâm
Tháng bảy ngày rằm, xá tội vong nhân
Tháng tám chơi đèn kéo quân
Trở về tháng chín chung chân buôn hồng
Tháng mười buôn thóc, bán bông
Tháng một tháng chạp nên công hoàn thành.
—o—o—o—
ĐÈN LOAN
Đèn loan hiệp cẩn trong phòng
Trăm năm chí quyết bá tòng gầy duyên
—o—o—o—
ĐÈN LỒNG TREO CỘT PHƯỚN
Đèn treo cột phướn, gió chướng hao dầu
Anh thương em để dạ, đừng rầu lụy thân
—o—
ĐÈN LỒNG TREO CỘT PHƯỚN

Đèn lồng treo cột phướn, gió chướng thổi hao dầu,
Em có thương anh thì để dạ, chớ có rầu mà hư thân.

—o—

ĐÈN LỒNG XANH

Cầu ông mưa thuận gió hòa
Cho cây lúa trổ, cho cà đơm bông
Cùng nhau xúm lại cúng ông
Có trà, có bánh, có lồng đèn xanh
Lòng người như bóng trăng thanh
Vui tình đất nước, dân lành ấm no

—o—o—o—
ĐÈN MÀU
Đèn cầu tàu ngọn lu ngọn tỏ
Anh trông không rõ, anh ngỡ đèn màu
Rút gươm đâm họng máu trào
Để em ở lại, em kiếm thằng nào hơn anh
—o—o—o—
ĐÈN MÙ U
Đèn mù u khi lu khi tắt
Đèn cầu sắt khi đỏ khi xanh
Anh có thương em đừng dỗ đừng dành
Gái ngoan thì chọn trai lành, lo chi.

—o—o—o—

ĐÈN NHANG
Thiếp đà lựa chuối thiếp mua
Đèn nhang thiếp cũng lựa chùa thiếp tu
—o—o—o—
—o—o—o—
ĐÈN NHIÊN ĐĂNG
—o—o—o—
ĐÈN ÔNG SAO
—o—o—o—
ĐÈN ÔNG SƯ
—o—o—o—
ĐÈN TOẠ ĐĂNG
Đèn tọa đăng thắp để bàn thờ
Hai đứa mình chuyện vãn, tắt bao giờ chẳng hay
—o—
Đèn tọa đăng đốt để bàn thờ
Vặn lên cho nó tỏ, vặn nhỏ cho nó lờ
Anh thương em vì bởi cái khờ của em
—o—
Ðèn tọa đăng để trước bàn thờ
Vặn lên nó tỏ, vặn xuống nó lờ
Xuống sông hỏi cá, lên bờ hỏi chim
Trách ai làm cho thố nọ xa tiềm
Em xa người nghĩa mà nằm điềm chiêm bao
—o—
Em ơi đèn tọa đăng mà em thắp ở bàn thờ
Dầu phụ mẫu vặn lên, thì em vặn xuống cho ngọn đèn lờ anh vô
—o—

Nước mắm mặn ba năm còn mặn
Gừng già cay chín tháng còn cay
Hai đứa ta thương nhau thiên hạ đều hay
Đèn tọa đăng sao em không tắt?
Cửa khóa sắt khoan gài
Chờ cho phụ mẫu ngủ, em ra ngoài với anh!

—o—o—o—

QUYỂN VÀNG ĐÈN XANH

Kìa ai gảy khúc Cầu hoàng
Làm cho ngang dạ quyển vàng đèn xanh

—o—o—o—o—o—o—

ĐÈN : CẤU TRÚC

ÁNH ĐÈN
Hồ Gươm in bóng Tháp Rùa
Ánh đèn soi tỏ mái chùa Ngọc Sơn
—o—
BÓNG ĐÈN
—o—
CHÂN ĐÈN
Anh đau một canh, chết một giờ
Để coi người nghĩa phụng thờ ra sao?
– Tôi thờ mình bộ lư đồng cao,
Sáo treo cùng cặp, chân đèn thau bóng vàng
—o—
ĐỌI ĐÈN : Cái bát đựng dầu lạc hay thầu dầu để thắp đèn ngày xưa. Đọi đèn thường là thứ bát nông để cho khỏi phải đổ nhiều dầu, mà bấc cũng dễ hút dầu, thắp cho đỡ tốn.
Chết đuối đọi đèn
—o—
Chết sông chết suối không ai chết đuối đọi đèn
—o—
ĐĨA ĐÈN
Những người mặt mũi lọ lem
Bởi chưng kiếp trước đĩa đèn không lau
Những người mặt trắng phau phau
Bởi chưng kiếp trước hay lau đĩa đèn.
—o—
Đêm năm canh dĩa đèn khô cạn,
Trúc gầy mòn nhớ dạng cành mai;
Em thương ai thì nhớ nghĩa ai,
Chớ thấy non cao mà sấp mặt, thấy biển rộng sông dài mà xoay lưng
—o—
KIỀNG ĐÈN
Cầm dùi đục, đập lên đầu chàng,
Hỏi làm thợ mộc tiền ngàn để đâu?
– Nắm kiềng đèn, đè lên đầu thiếp,
Rằng dầu hao, tim hết bởi vì đâu?
—o—

LÒNG ĐÈN

Có trăng anh phụ lòng đèn
Đặng nơi sang trọng lời nguyền quên ngay

—o—

Có trăng thì phụ lòng đèn
Ba mươi, mồng một đi tìm lấy trăng

—o—

MẺ ĐÈN : Đồ dùng có dạng như chiếc đĩa đáy sâu, to bằng chiếc nón, có quai treo lên bốn cột sân khấu, trong đựng dầu phộng hoặc dầu dừa để đốt chiếu sáng trong những buổi hát bội ngày trước. Người chuyên trông coi mẻ đèn cũng gọi là mẻ đèn.
Tiếc công mẹ đẻ cha nuôi
Thân con không giữ, họ “lùi” thâu đêm
Đàn ông lại có cái nêm
Đàn bà nứt nhụy lại thêm mẻ đèn
Đàn bà sáng rực ao sen
Đàn ông giữa của, nọc chèn hai bên
—o—
TIM ĐÈN
Đêm khuya thắp chút dầu dư
Tim lan cháy lụn, sầu tư một mình
—o—
Đèn hết dầu đèn cháy tới tim
Một ngày gá nghĩa cũng niềm phu thê
—o—o—o—

ĐÈN (VẬN HÀNH)

ĐÈN CHÁY
Cha mẹ già như đèn cháy nhấp nhem
Bên tình bên hiếu, gánh bền hai vai
—o—
ĐÈN CHONG
Đèn chong phòng hạnh biếng xem
Phải chi trời định anh với em vợ chồng
—o—
ĐÈN CÓ KHÊU
Đèn có khêu mới rạng
Ngọc bất trác bất thành
—o—
Chuông có gõ mới kêu
Đèn có khêu mới rạng
—o—

Chuông có đấm mới kêu
Đèn có khêu mới tỏ

—o—
ĐÈN LEO LÉT
Đèn ai leo lét bên sông
Giống đèn mẹ chồng đi rước nàng dâu
—o—
ĐÈN RỌI
Trăng thanh trăng rọi ngoài nương
Đèn thanh đèn rọi tứ phương trong nhà
—o—
CẦM ĐÈN
Cầm đèn chạy trước ô tô
—o—
CHE ĐÈN
Trách ai cầm quạt che đèn
Không cho em thấy lạ quen em chào
—o—
CÓ ĐÈN
Có đèn thì lại phụ trăng
Có the quên lụa, có vàng quên thau

—o—

QUÊN ĐÈN
Ai làm cho đó bỏ đăng
Cho lê quên lựu, cho trăng quên đèn
—o—
THẤY ĐÈN
Thấy đèn em hổ với trăng
Thấy anh em hổ đạo hằng thuở xưa
—o—
THẮP ĐÈN
Thắp đèn lên cho rạng nhà thờ
Kẻo ông bà bên ngoại nói không ăn nhờ chi rể con
—o—o—o—

ĐÈN (ĐỊA DANH)

ĐÈN CHÂU ĐỐC
Đèn nào cao cho bằng đèn Châu Đốc 
Gió nào độc cho bằng gió Gò Công 
Thổi ngọn đông phong lạc vợ xa chồng
Đêm nằm nghĩ lại nước mắt hồng tuôn rơi
—o—

Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc
Xứ nào dốc bằng xứ Nam Vang
Một tiếng anh than ba bốn đôi vàng em không tiếc
Anh lấy đặng em rồi anh trốn biệt lánh thân

—o—

Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc,
Gió nào độc bằng gió Gò Công.
Anh thương em từ thuở má bồng,
Bây giờ em khôn lớn lấy chổng bỏ anh.

—o—

Đèn nào cao cho bằng đèn Châu Đốc,
Dốc nào thấp cho bằng dốc Nam Vang,
Một tiếng anh than, hai hàng lụy nhỏ,
Có một mẹ già, biết bỏ cho ai.

—o—

Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc,
Dốc nào cao bằng dốc Nam Vang,
Đói no em chịu cùng chàng,
Xuống sông ra biển, lên ngàn cũng theo.

—o—o—o—

ĐÈN ÔNG CHÁNH

Đèn nào cao bằng đèn ông Chánh
Bánh nào trắng bằng bánh bò bông
Chị hai ơi, sao chị vội lấy chồng?
Đêm nằm nghĩ tới, nước mắt hồng như tuôn

—o—

Đèn nào cao bằng đèn Ông Chánh
Bánh nào trắng bằng bánh bò bông
Trách ai ăn ở hai lòng
Sang sông rồi nỡ quên công người chèo

—o—

Đèn nào cao bằng đèn ông Chánh
Bánh nào trắng bằng bánh bò bông
Điệu nào thương cho bằng điệu vợ với chồng
Đêm năm canh hò vọng cho nước mắt hồng tuôn rơi

—o—

Đèn nào cao bằng đèn Ông Chánh
Bánh nào trắng bằng bánh bò bông
Đạo nào thâm bằng đạo vợ chồng
Đêm năm canh hoài vọng nước mắt hồng đầy vơi

—o—

Đèn nào cao bằng đèn ông Chánh
Bánh nào trắng bằng bánh bò bông
Anh thương em từ thuở má bồng
Bây giờ em lớn, có chồng bỏ anh

—o—

Đèn nào cao bằng đèn Ông Chánh
Bánh nào trắng bằng bánh bò bông
Anh đi Lục tỉnh giáp vòng
Đến đây trời khiến đem lòng thương em

—o—o—o—

ĐÈN CHAI CẦN CHÁNH & NGỌ MÔN

Ai ơi chớ phụ đèn chai
Thắp trong Cần Chánh ra ngoài Ngọ Môn

—o—o—o—

ĐÈN CẦN GIỜ

Đèn Cần Giờ đêm đêm sáng tỏ
Ghe lớn ghe nhỏ nhìn thấy rõ mà vào
Biết ai lòng dạ thanh cao
Để cho phận gái má đào gởi thân?

—o—o—o—

ĐÈN CÂY GÕ : Một địa danh nay thuộc quận 6, thành phố Hồ Chí Minh. Tại đây vẫn còn bùng binh Cây Gõ và chợ Cây Gõ.

Đèn Sài Gòn ngọn xanh ngọn đỏ
Đèn Cây Gõ cái tỏ cái lu
Nước ròng em thả trái mù u
Lỡ duyên cạo trọc lên tu Núi Bà

—o—

Đèn Sài Gòn ngọn xanh, ngọn đỏ
Đèn Mỹ Tho ngọn tỏ, ngọn lu
Anh về học lấy chữ nhu
Chín trăng em đợi, mười thu em chờ

—o—o—o—

ĐÈN CẦU LÂU : Tên một con rạch thuộc thành phố Vĩnh Long. Có nguồn cho rằng khi xưa con rạch có tên là kinh Huỳnh Tá, nhưng từ khi quan trấn thủ cho lập một cây cầu bắc qua con rạch, đồng thời cho lập một “vọng gác” ở trên cầu, thì con rạch được gọi là rạch Cầu Lầu. Trước đây rạch Cầu Lầu là một thủy lộ quan trọng để ra vào thành Vĩnh Long, nhưng nay đã bị cạn và hẹp dần, nên chỉ có các phương tiện tàu ghe vừa và nhỏ lưu thông được. 

Đèn Cầu Lầu hết dầu đèn tắt
Lửa nhà máy hết cháy còn than
Lấy chồng sao em không lựa chỗ giàu sang
Lấy chi thằng điếm dọn bàn Tây ăn?

—o—o—o—
CHAI ĐÈN Phú Nhiêu, Thạnh Phú, Đồng Lâm
Vinh Ba đan cót đan gàu
Phú Diễn chằm nón, xóm Bầu vớt rong
Phú Thuận dệt vải bắn bông
Phú Nhiêu, Thạnh Phú, Đồng Lâm chai đèn
—o—
CHAI ĐÈN Mỹ Thành, Lạc Chỉ, Ngọc Lâm

Vinh Ba đan cót đan gàu
Phú Diễn chằm nón, xóm Bầu vớt rong
Phú Thuận kéo vải bắn bông
Mỹ Thành, Lạc Chỉ, Ngọc Lâm chai đèn

—o—

Sông Gianh nước chảy đôi dòng
Đèn chong đôi ngọn anh trông ngọn nào?

—o—o—o—o—o—o—

ĐÈN (SINH GIỚI)

CHỒN ĐÈN

Ăn quen chồn đèn mắc bẫy

—o—o—o—o—o—o—

ĐÈN : CÂU ĐỐ

Không có tui, đui cả nhà

Là cái gì?
—o—

Vừa bằng hạt máu, sáng sáu gian nhà

Là cái gì?
—o—

Dưới nước trên lửa
Ở giữa sợi dây
Tối ra đứng đầy
Ban ngày trốn biệt

Là cái gì?
—-o—

Trên thon dưới phồng
Đầu đội nón đồng
Khi sáng khi tối

Là cái gì?
—o—
Chia sẻ:
Scroll to Top