Lễ cúng Bến nước hay Tết Giọt nước, Tết bến nước là một trong những nghi lễ quan trọng của đồng bào dân tộc đặc biệt đồng bào ở miền Trung và Tây Nguyên.

– Thời gian : Lễ cúng được tổ chức hàng năm, thường là sau dịp thu hoạch mùa và chia làm nhiều ngày

– Địa điểm : Phần quan trọng nhất của lễ cúng được tổ chức ở bên nước của làng.

– Chủ tế : Già làng hoặc thầy cúng sẽ là người chủ trì lễ cúng

– Mâm cúng là cơm gạo và thịt lợn gà

Lễ cúng bến nước của người H’rê ở huyện Ba Tơ, Quảng Ngãi. Nguồn nước là nơi nữ thần Vada ngự trị, nơi giữ hồn người, giữ tài sản của bản làng. Đồng bào H’rê tổ chức lễ cúng nhằm tạ ơn Yàng, nữ thần nước (Vada), tri ân nguồn nước đã giúp người dân cày cấy, gieo hạt trên nương… mang lại cuộc sống no đủ, hạnh phúc.

Lễ cúng bến nước là một lê hội của người M’Nông. Theo phong tục người dẫn sẽ cõng nước từ đầu nguồn về nhà để làm nghi lễ tạ ơn cúng tổ tiên và mời thần linh về chứng giám lễ tạ ơn thần nước. Dân làng cầu mong thần nước phù hộ sức khỏe cho gia đình, cho buôn làng, cầu mong thần núi, thần sông cho mưa thuận gió hòa, cho mùa màng tốt tươi, mang lại nhiều hạt gạo cho dân làng. Đoàn rước lễ gồm chủ lễ cũng là chủ bến nước, già làng, thầy cúng, cùng các anh em trai của người chủ nhà, hai thiếu nữ là con cháu của những người chủ nhà. Thầy cúng làm lễ gọi thần núi, thần nước đến nhà chứng kiến lễ tạ ơn, chủ bến nước là người đứng ra khai phá, phát hiện nguồn nước. Nếu người này mất đi thì con cháu hoặc người kế vị sẽ đảm nhận chức danh này. Dân làng thường cúng vật hiến sinh là trâu, bò, heo, cỏ, gạo, nếp, rượu cần. Các thiếu nữ cùng hòa nhịp với âm vang cồng chiêng.

Lễ cúng bến nước của người Ê Đê : Trong các phong tục, tập quán và nghi lễ truyền thống của dân tộc Ê Đê ở Tây Nguyên, lễ cúng bến nước có ý nghĩa hết sức quan trọng. Mỗi khi dời buôn, lập buôn mới và vào dịp đầu năm mới, người Ê Đê đều tổ chức lễ cúng bến nước, cầu mong thần nước ban cho dòng nước trong lành. Dịp này, chủ bến nước là người đứng ra chủ trì việc cúng trong ba ngày.

Ngày thứ nhất, cả buôn làng dọn đường và sửa bến nước.

– Mọi người tham gia được chia thành hai nhóm chính.

– – – Nhóm thứ nhất cùng thầy cúng làm lễ cúng ở khoảng giữa đường, từ đầu buôn làng đến bến nước.

– – – Nhóm thứ hai thực hiện lễ cúng tại bến nước.

– Lễ vật dâng cúng gồm 2 con heo và 9 ché rượu, được buộc vào các cây cột gơng thành một hàng dọc ở giữa gian khách của ngôi nhà dài. Thầy cúng cầm rượu đổ lên ống nước để cầu nước nguồn không bao giờ cạn. Trong khi đó, một người đàn ông cầm khiên múa, tiến lên lùi xuống ba lần. Hành động này mang ý nghĩa xua đuổi thần xấu ra khỏi bến nước.

– Lễ cúng ở bến nước xong, dân làng cùng đến nhà chủ bến nước uống rượu cần.

Ngày thứ hai, cấm buôn. Lễ vật gồm 1 con gà trống trắng, 1 ché rượu cần, sợi chỉ bông, gạo. Nghi lễ được diễn ra tại cổng buôn. Hai bên cửa nhà chủ bến nước treo sợi chỉ bông, lông gà và vòng làm bằng tre. Đường vào buôn sẽ bị chắn ngang bằng cây có buộc các loại dây như sợi chỉ hồng, lông gà… để báo cho khách ở xa biết là hôm nay trong buôn có việc, cấm người lạ vào. Trường hợp người lạ đến muốn rời khỏi buôn, làng thì phải để lại một cái gì đó làm tin. Hôm sau người đó trở lại lấy sẽ được dân làng trả lại. Trong thời gian làm lễ cúng bến nước, tất cả các hoạt động như làm rẫy, săn bắt, hái lượm đều phải ngưng lại. Ai vi phạm sẽ bị phạt theo lệ của buôn. Thầy cúng đọc lời cúng hòa với tiếng chiêng ngân vang, cúng xong thầy cúng cầm cần rượu cần trao cho chủ bến nước (chủ nhà), bà con dân làng theo thứ tự nữ uống trước, nam uống sau. Sau đó, thầy cúng phát gạo, sợi chỉ hồng cho các gia đình trong buôn về cúng tại nhà riêng của mình.

Ngày thứ ba, mở cổng buôn. Đồ cúng gồm một con gà, một ché rượu. Lễ cúng này mang ý nghĩa đuổi thần xấu, cầu mong nguồn nước mạch trong lành cho dân làng sử dụng. Cúng xong, các dấu hiệu ngăn cấm người qua lại được dỡ bỏ.