SAO THẦN – THÁNG 9
Trên trời có ông sao Thần
Bốn mùa chỉ lối cho dân ăn làm.
Sang xuân Thần cúi lom khom
Là mùa trồng đậu, dân làng biết chăng?
Bước sang tháng chín rõ trăng
Lưng Thần hơi đứng là đang gặt mùa
Sao Thần hay Sao Thần Nông được tưởng tượng như một ông thần cần mẫn cày cấy trên trời. Chòm sao này còn có tên là Thiên Hạt. Người phương Tây gọi chòm sao này là Bọ cạp hay Hổ cáp (Scorpius). Giữa chòm sao này có một ngôi sao sáng màu đỏ nhạt rất dễ nhận thấy, phương Tây gọi là sao Antares, người Việt gọi là sao Tâm.
Với người Việt, Thần Nông là một chòm gồm 10 ngôi, 5 ngôi xếp theo hình chữ M tượng trưng cho chiếc mão cánh chuồn, 5 sao còn lại xếp theo hình chữ C tượng trưng cho cái lưng của Thần Nông. Trong khi đó, phương Tây “nối” vào phía “lưng” Thần Nông thêm khoảng 6 ngôi nữa để hình thành cái đuôi con bò cạp (xem ảnh). Nếu theo cách của Phương Tây, có thể hình dung chòm sao này có dạng chữ S.
Đây là 1 trong 12 chòm sao của cung Hoàng Đạo, để lập nên bản đồ chiêm tinh :
1. Bạch Dương (Aries)
2. Kim Ngưu (Taurus)
3. Song Tử (Gemini)
4. Cự Giải (Cancer)
5. Sư Tử (Leo)
6. Xử Nữ (Virgo)
7. Thiên Bình (Libra)
8. Bọ Cạp (Scorpius)
9. Nhân Mã (Sagittarius)
10. Mã Kết (Capricornus)
11. Bảo Bình (Aquarius)
12. Song Ngư (Pisces).
—o—
SAO VUA – 9 CÁI
— Sao vua chín cái nằm kề
Thương em từ thuở mẹ về với cha
Sao vua chín cái nằm ngang
Thương em từ thuở mẹ mang trong lòng
Sao vua chín cái nằm chồng
Thương em từ thuở mẹ bồng trên tay
Sao vua chín cái nằm ngay
Thương em từ thuở biết đi biết bò.
— Sao Rua chín cái, sao Bánh Lái nằm ngang
Thương em từ thuở má mang trong lòng
Sao Rua chín cái nằm chồng
Thương em từ thuở má bồng trên tay
Sao Vua, Sao Rua, sao Tua Rua là tên tiếng Việt của cụm sao phân tán M45 trong chòm Kim Ngưu (Taurus).
— Tua rua đi rắc mạ mùa
Tiểu thử đi bừa, cày ruộng rất sâu
Hàn lộ lúa trổ bằng đầu
Lập đông ta quyết về mau gặt mùa.
Sao Tua Rua còn được gọi là Sao Mạ vì xuất hiện trên bầu trời vào thời vụ gieo mạ lúa mùa chính vụ. Trong bầu trời đêm thì mắt thường có thể nhìn thấy chín ngôi sao sáng nhất của cụm sao này, vì thế trong dân gian mới có câu “Sao Tua (Vua) chín cái nằm kề.
BÀI CA SAO
Sao Tua chín cái nằm kề
Thương em từ thuở mẹ về với cha
Sao Vua sáu cái nằm xa
Thương em từ thuở người ra người vào
Sao Mơ sáu cái nằm chầu
Sao Khuê mấy cái nằm đâu
Sao Khuê chín cái nằm dài
Thương em từ thuở tình ngoài nghĩa trong
Sao Măng năm cái nằm ngang
Thương em từ thuở mẹ mang đầy lòng
Sao Vươn dăm cái nằm tròn
Sao Tư bốn cái nằm vuông
Sao Đôi hai cái nằm chồng
Thương em từ thuở mẹ bồng mát tay
Sao Hoa ba cái nằm xoay
Thương em từ thuở được vay nụ cười
Sao Băng bay vút vào đời
Sao Sa rơi xuống lòng vui
Sao Băng ngã xuống gầm trời
Thương em từ thuở mẹ ngồi nghĩ xa
Sao Sa rơi xuống vườn hoa
Thương em từ thuở người ta lại gần
Sao Hôm lấp lánh đầu làng
Sao Mai láp lánh đầu thôn
Sao Hôm le lói đầu hè
Thương em từ thuở em về với ai
Sao Mai le lói ngọn cây
Thương em từ thuở về xây tình người
Sao Vân xa tít đầu trời
Sao Quanh cao ngất ngoài khơi
Sao Vân muôn cái mịt mùng
Thương em từ thuở nghìn trùng cách chia
Sao Quanh theo gót người đi
Thương em chỉ có trời khuya nhìn về
Sao ơi sao hỡi buồn gì
Sao ơi sao hỡi buồn chi