Cam – Càm – Cám – Cảm – Cãm – Cạm
Câm – Cầm – Cấm – Cẩm – Cẫm – Cậm
Căm – Cằm – Cắm – Cẳm – Cẵm – Cặm
1. Cám
– Cám: Chất vụn, màu nâu do lớp vỏ mềm bao ngoài hạt gạo nát vụn khi giã hay xay xát.
Cám gạo, cám ngô…
Cám hạt, cám bột, cám viên
Cháo cám, cám rang
Cám lợn, cám gà, cám sú (cám trộn với rau, cơm thừa canh cặn), cám bã
Nấu cám, trộn cám, rang cám
– Nhỏ như cám
Bèo cám
Mụn cám
– Cám hấp
– Cám dỗ
– Cám cảnh
Chim chuyền trên ngọn cây bông
Cám cảnh thương chồng đi học đường xa
– Cám: cảm
Cám ơn
– Cám thanh: màu tím thẫm, đậm
– Cây cám/bô đay: dầu dùng làm xà phòng
Ngó lên cây cám, cám khô
Ngó về Tân Hội, tám cô chưa chồng.
– Sông Cám: là một trong 7 chi lưu lớn của sông Trường Giang, TQ
– Người Cám Thuỷ: trong Sơn Hải Kinh viết: “Phương Nam có giống người khổng lồ Cám Thuỷ, mặt người tay dài, thân hình đen có lông, gót chân ngược chạy khỏe, tóc rậm, hay cười….
CD, TN
Con dâu tôi dại lại khờ
Nấu cơm trong bếp quên sơ, quên vần.
Nấu canh như thể xà bần
Bữa mặn bữa lạt, không lần nào ngon
Làm bánh, nắn cục nắn hòn
Bỏ vô mà hấp chẳng còn chút nhưn
May áo rồi lại may quần
Tra khuy lộn ngược sau lưng bá quàng
Đi chợ phải thói ăn hàng
Mua ba đồng mắm chợ tan mới về
Về nhà rồi đi ngồi lê
Cửa nhà dơ dáy chắng hề quét lau
Nuôi heo sợ tốn cám rau
Tới mùa gặt hái giả đau ở nhà!
—o—
Lấy chồng làm lẽ khổ thay
Đi cấy, đi cày chị chẳng kể công
Đến tối chị giữ lấy chồng
Chị cho manh chiếu nằm không nhà ngoài
Đêm đêm gọi những: Bớ Hai !
Thức dậy nấu cám, thái khoai, đâm bèo
Chị bảo tôi lấy làm Hai
Suốt một đêm dài chị nói vân vi
Nhà chị chẳng thiếu thứ chi
Muốn mặc của gì chị sắm cho ngay
Bây giờ chị gọi: bớ Hai!
Mau mau trở dậy thái khoai đâm bèo
Thưa chị: cám bã còn nhiều
Rau khoai em thái từ chiều hôm qua
Xin chị cứ ở trong nhà
Nồi cơm ấm nước đã là có em
Đêm đêm chị nổi cơn ghen
Chị phá bức thuận, chị len mình vào
Tay chị cầm một con dao
Chị nổi máu hồng bào, nhà cửa tan hoang
—o—
Hầm hầm mặt đỏ như vang
Chị la, năm bảy xã làng đổ ra
Chồng chung khó lắm ai ơi!
Ai bước chân vô đó,
Không ăn ngồi được mô!
Quyền bán với quyền mua
Thời là em không có,
Đâm gạo với xay ló,
Thời là em đã có phần,
Đập đất với khiêng phân,
Đâm xay, rồi nấu nướng.
…
Gẫm như bọn người ở,
Chỉ sáu tháng thời thôi,
Cái thân em ở đời,
Hỏi làm sao chịu được?
Chồng sai đi múc nước,
Vợ bảo lấy que tăm.
Trải chiếu toan đi nằm,
Đọi dì hai chưa rửa
Có ba bốn thúng lúa,
Chị chồng đầu chân xay.
Cám em bắc lên đây,
Cây rau riu chưa cắt,
Ngọn rau riu chưa xắt.
Em làm công việc vặt,
Vừa đến tối canh ba,
Em vừa ngả mình ra,
Con chim kia vừa kêu,
Con gà rừng vừa gáy.
Chồng đánh em thức dậy,
Biểu nấu cơm đi cày;
Gạo em chưa đâm xay,
Đã soạn gánh gồng cho bà đi chợ.
Một tháng sáu phiên chợ,
Bà cho đi một phiên,
Bà trao cho một tiền,
Bà truyền cho đủ giống,
Mua mười đồng thì trứng,
Lại mua mười đồng trầu,
Mua mười tám đồng cau,
Hai mươi đồng thì mỡ,
Lựa còn một chữ,
Tráo lại hàng vôi
Mua đoạn, bán rồi
Vừa hầu tan buổi chợ
Về đến đầu ngõ,
Con đòi: “Bánh mẹ mô?”
– Được chồng riêng tê tồ
Chồng chung, mẹ nỏ dám mua thứ gì!
CÁM
Ra tay gạo xay ra cám
—o—
Xay lúa Đồng Nai
Cơm gạo phần ngài
Tấm cám phần tui
Lờ điệng cháy nhà
Bà già chạy chựa
Cháy nửa bồ thóc
Lóc cóc chạy về
Ông Đề hỏi răng
Cu Nhăng cắn nhện
—o—
Vì giần cho cám xuống nia
Vì em anh phải đi khuya về thầm
—o—
Trộm vàng trộm bạc cho cam
Trộm một nắm cám cũng mang tiếng đời
—o—
Cây vông đồng không trồng mà mọc,
Rễ vông đồng đâm dọc trổ ngang.
Cám trong nong trộn lẫn trấu càng,
Thấy anh đi làm mướn, mà bịt răng vàng, thiệt khó coi
—o—
CÁM SÚ
Rẻ như cám sú
Đồ ăn cám sú
CÁM HẤP
Đồ cám hấp
Cám hấp trên vung
Nói dở như cám hấp
CÁM RANG
Ra đường bà nọ bà kia
Về nhà không khỏi cái nia cái sàng,
Ra đường võng giá nghênh ngang
Về nhà liền hỏi: Cám rang có còn
– Cám rang tôi để cố xay
Hễ chó ăn mất chết mày với ông
CÁM BAY
Sáng trăng giã gạo ngoài trời
Cám bay phưởng phất nhớ lời em than
ĐẠP CÁM
Mài dừa dưới ánh trăng vàng
Ép dầu mà chải tóc nàng tóc anh.
Mài dừa đạp cám cho nhanh
Ép dừa mà chải tóc anh tóc nàng.
CÁM – LỢN
Dở hơi cám lợn
Bồ dục đâu đến bàn thứ tám
Cám nhỏ đâu đến lần lợn xề
Cám nhỏ chẳng đến miệng lợn sề
Chuồn chuồn thấy cám thì ăn
Heo kia thấy cám nhọc nhằn đi qua.
Chuồn chuồn thấy cám thì ăn Lợn kia thấy cám, nhọc nhằn bay qua
Cám treo để heo nhịn đói
Em thương anh không biết để đâu,
Để trên thúng cám, để đầu chuồng heo.
CÁM – BÈO
Bảy bồ cám tám bồ bèo
Chả ai nuôi chồng bằng tôi Sáng thì cháo cám, trưa xơi canh bèo Chẳng ăn tôi vớt tôi treo Làm sao cháo cám, canh bèo không ăn
Phải duyên phải kiếp thì theo
Cám còn ăn được huống bèo hử anh?
CÁM – ĐÀN BÀ
Ba đồng một mớ đàn ông
Đem bỏ vào lồng cho kiến nó tha
Hai đồng một mớ đàn bà
Mua về trộn cám cho gà nó ăn
CÁM – VÀNG
Nghèo mà làm bạn với giàu Ngày nay ăn cám ngày sau trả vàng . Ăn cám trả vàng
Thượng vàng hạ cám
Tiếc thay cái đọi bịt vàng
Đem ra đong cám lỡ làng duyên em.
CÁM – NỒI ĐỒNG
Trai tơ lấy gái góa chồng
Như mua nồi đồng đem nấu cám heo
CÁM ƠN – NỢ NẦN
Chim sẩy lồng còn trông trở lại, Cám ơn cái lồng, trả ngãi người nuôi. Em có chồng rồi không lẽ đi xuôi Ghé vô thăm bạn cho nguôi tấm lòng.
Cau ăn là nghĩa, tuốc xỉa là tình
Cám ơn phụ mẫu sanh mình dễ thương.
Chẳng thà tôi bận rách rưới
Lang thang lưới thuới, để cha mặc đồ lành
Cám ơn cha mẹ sanh thành vợ tôi.
Cám ơn hạt lúa nàng co Nợ nần trả hết, lại no tấm lòng. Cám ơn bông súng củ co Nợ nần trả hết còn no ấm lòng.
CÁM – CẢM
Ai làm nên bước phân ly
Cám công mưa nắng kẻ đi người về
Bần gie, bần ngã, bần quỳ,
Cám thương thân phận chia ly thêm buồn.
2. Cam
– Cam
+ Cam ngôn: lời nói ngọt ngào
Khổ tận cam lai
+ Cam go, cam khổ
Cam khổ dữ đồng
+ Cam chỉ: ngon ngọt, còn chỉ việc phụng dưỡng cha mẹ hết lòng
Mùi cam chỉ, lễ thần hôn
+ Cam vũ: mưa ngọt, mưa thuận. Nghĩa bóng chỉ việc đến đúng lúc, hợp thời
Cửu hạn phùng cam-vũ (Nắng hạn gặp mưa rào)
+ Cam lộ: nước sương, nghĩa bóng chỉ điềm lành
+ Nước cam lồ/cam lộ trong phật giáo:
Bồ tát Quán thế âm tay trái cầm bình ngọc Thanh tịnh chứa bình nước Cam Lồ, tay phải cầm nhành Thùy Dương Liễu. Nước cam lồ là bất tử dịch, mật bất tử.
– Cam chịu, Cam lòng , Cam phận, Cam bề, Cam tâm, Cam thụ
Cho cam, cũng cam ( VD: Thà rằng chẳng biết cho cam, chết cũng cam…)
– Cam kết
Cam đoan
– Cam: màu sắc
Màu cam, màu da cam
– Chất độc màu da cam
– Bệnh cam
Tùy theo chứng trạng của tạng phủ mà có tên gọi khác nhau: tỳ cam, phế cam, tâm cam, thận cam , nha cam – cam miệng; tỵ cam – cam ở mũi; nhĩ cam – cam ở tai (viêm tai giữa có mủ) …Trẻ bị bệnh cam mãn tính thì sẽ sinh hở môi, miệng, hở mũi….
+ Cam tích: bụng lớn nổi gân xanh, ăn không tiêu, trai sinh ra bệnh sán khí, gái thì hậu môn ẩm ướt
+ Cam tẩu mã: bệnh cam làm loét môi miệng răng nướu
+ Cam đường ruột
+ Cam lao: bệnh lao do cam sinh ra
+ Cam lị: bệnh kiết lị do cam sinh ra
+ Cam tả: bệnh ỉa chảy do cam sinh ra
+ Cam thực: Nhọt lở toàn thân, kéo dài, do bệnh cam sinh ra.
+ Cam trùng: bênh cam lâu ngày, có giun sán trong người, không đi vệ sinh bình thường
+ Cam trướng, cam thũng: bệnh phù, trướng do cam sinh ra
+ Cam sấu,cam nặc: cam biểu hiện ở mũi
+ Cam nhiệt: Chứng cam dẫn đến phát sốt, khát nước, uống nhiều, người gầy.
+ Cam sang: không ngứa không đau nhưng chảy nước gây lở loét liên tục
+ Cam còm, bệnh suy dinh dưỡng do cam gây ra.
Chảy máu cam
– Cam: thực vật
+ Cây cam, quả cam: cam sành, cam canh, cam đường…
+ Cây cam thảo/lộ thảo
– Cam: Địa danh
+ Cam giá, Vĩnh Phúc
+ Đình, Chùa Thái Cam, Hàng Bồ, Hà Nội
+ Làng Cam, Cổ Bi, Gia Lâm, Hà Nội
+ Cam Lâm, Khánh Hoà
+ Cam Ranh, Khánh Hoà
Cam Ranh cửa ấy lênh lang
Thủy Ba canh trót đi đường năm canh
+ Cam Thành, Cam Lộ, Quảng Trị
++ Sông Cam Lộ: Sông Cam Lộ là dòng thượng nguồn của Sông Hiếu trong hệ thống sông Thạch Hãn. Sông Cam Lộ chảy ở các huyện Hướng Hóa, Đakrông, Gio Linh và Cam Lộ tỉnh Quảng Trị.
— Cam Túc, Trung Quốc
– CD, TN
Thuốc có cam thảo, nước có lão thần.
Thần hôn cam chi
Tâm cam tình nguyện
Voi chê cỏ cam lanh
Ăn cam mới biết mùi cam
Lấy chồng lựa chỗ trưởng nam mau giàu
Ở chi hai dạ ba lòng
Dạ cam thì ngọt, dạ bòng thì chua
Ở đời ai cũng phải làm
Chăm thì sung sướng, lười cam chịu hèn
Ước gì vài hào mua gạo mẹ ăn
Còn mình nhịn đói cho cam tấm lòng
Cam tròn, thị vẹo, khế cù queo
Cam sành bỏ vỏ còn the
Thấy em còn nhỏ anh ve để dành.
Cam sành chê đắng, chê hôi,
Hồng rim chê lạt, cháo bồi khen ngon.
Cam sành dã dượi bờ ao,
Tưởng không anh hái có rào thì thôi.
Cam sành lột vỏ còn chua
Thấy em còn nhỏ anh cua đem về.
Qua vườn cam chớ sửa mụ (mũ),
Qua vườn củ chớ sửa giày
Chê cam sành lại gặp quýt hôi
Chị chua chị mới ở đây
Ví dù chị ngọt chị đã tới cây cam sành.
Già thì ẩm cháu bế con
Già đâu lại muốn cam non trái mùa
Phân cam cộng khổ
Quýt làm cam chịu
Giống chi toàn là giống đực
Thiếu tứ bề cam cực chung thân ? ( trái bần, cây bần)
Gò má mà chẳng cân phân
Cuộc đời cam chịu lắm phần lao đao
Hai tay bụm gạo vô nừng,
Đồng Cam nước độc, anh đừng ở lâu.
Hết Hòn Vay đến Hòn Trả,
Hết Hòn Trả, lại đến Hòn Hành.
Tấc dạ cam đành,
Dắt con cùng vợ.
Biết bao giờ trả nợ dương trần ?
Nợ dương trần, tay lần tay vác,
Tay vịn, chân trèo,
Ta về xứ ta!
Biết bao giờ trở lại quê nhà ?
Ba cô đi cúng chùa ngoài
Cúng cam cúng quýt, cúng xoài cà lăm
Đầu năm ăn quả thanh yên
Cuối năm ăn bưởi cho nên đèo bòng
Vì cam cho quýt phải lòng
Vì em nhan sắc cho lòng anh thương.
Bóng cam bóng quýt sau nhà
Bóng trăng rọi lại, anh tưởng là bóng em.
3. Càm
– Càm ràm
– Càm: ngậm con vào miệng đem đi
VD mèo càm con, hổ càm con
– Càm: Cằm
4. Cạm
Cạm bẫy
5. Cảm
Quả cảm
Dũng cảm
Cảm tử
Cảm tử quân
Cảm biến
Cảm âm
Cảm xúc, Cảm giác, cảm tính, cảm thấy, cảm thụ, Cảm động, Cảm ơn, cảm ân, cảm bội
đồng cảm, mẫn cảm, nhạy cảm, cảm hứng, cảm phục, cảm tình, đa nhạc, tình cảm, linh cảm,ngoại cảm, thiện cảm, mặc cảm, truyền cảm, hoài cảm, ác cảm, bi cảm, thương cảm, thiện cảm, cảm bội, cảm cánh
Bị cảm, cảm mạo, cảm lạnh, cảm nắng, cảm gió …
Cảm: Địa danh
– Chùa Linh Cảm, Quế Võ, Bắc Ninh
– Chùa Linh Cảm, Thanh Hoá
– Chùa Cảm Sơn, Hà Tĩnh
6. Cãm
