BỒ KẾT
Bồ kết là nguyên liệu cơ bản nhất, quan trọng nhất của nước gội đầu.
Vậy loại bồ kết nào là phù hợp ?
– Bồ kết rừng tốt hơn bồ kết trồng, bồ kết trồng lâu năm tốt hơn bồ kết mới trồng, bồ kết trồng từ hạt hơn bồ kết giống cây ghép
– Bồ kết có nhiều tinh dầu, có mùi thơm đặc trưng : Bồ kết khá tươi sau khi thu hoạch có nhiều tinh dầu nhất và thơm nhất. Bồ kết thơm thì cầm quả khô đã thấy thơm. Một số loại bồ kết không thơm, đốt lên vẫn không thơm hoặc thơm rất nhẹ
– Bồ kết đúng mùa : Mua bồ kết đúng mùa, vừa sẵn, vừa rẻ, vừa sạch, vừa dễ hỏi nguồn gốc, chỉ là chúng ta sẽ cần tự bảo quản bồ kết cho tốt ở nhà mình thôi.
– Bồ kết chín cây và phơi khô tự nhiên, không sấy càng tốt
– Bồ kết không có ngâm tẩm hoá chất : Làm sao chúng ta biết được người bán hàng có ngâm tẩm hoá chất vào bồ kết hay không ? Hòi người bán hàng là vô ích vì người nào cũng khẳng định hàng mình sạch. Một số người bán hàng chỉ nhận hàng về bán lẻ nên không biết nguồn gốc hàng hoá. Chúng ta cần biết rõ người bán và có quan hệ thực sự hợp lý với người bán, để có thể yêu cầu được người bán loại hàng không dùng hoá chất và phải có năng lực xác nhận được việc này.
– Bồ kết không có mối mọt : Bồ kết càng cũ có khả năng bị mối mọt cao, kể cả đã có hoá chất bảo quản hay được sấy
– Bồ kết ở địa phương : Như bất kỳ sản phẩm hữu cơ nào, chúng ta luôn ưu tiên hàng địa phương. Nên hạn chế mùa đồ trên mạng, hàng siêu thị, đặc biệt hàng phải vận chuyển xa tít. Khi mua hàng ở chợ địa phương, thì dù không biết bồ kết xuất phát từ đâu, thì khả năng bồ kết này được khai thác tại địa phương là rất cao.
– Bồ kết nguyên quả chưa nướng, chưa tách vỏ vì nướng bồ kết chính là bước đầu tiên của gội đầu – gội đầu bằng hương, bằng khói
Cách làm
– Nướng bồ kết 2 mặt
– – – Nhà nấu bếp củi, nướng than tối ưu hơn nướng trên lửa củi
– – – Nhà nấu bếp dầu, bếp ga có lửa ngọn thật, nướng trên vỉ
– – – Nhà nấu bếp hồng ngoại, bếp từ, bản chất vẫn nướng được như than, nếu cầu kỳ thì mua cái bếp than, dùng nướng bồ kết xông nhà luôn. Nên mua loại bếp to một chút, để được nhiều than và mua bật lửa khò.
– Bẻ bổ kết, để lấy hạt ra, chỉ dùng phần thịt quả đã nướng để nấu nước
– Không nên cho nước không quá đầy nồi để tránh trào, do bồ kết tạo bọt.
– Nên nấu đặc, vì có thể chế nước thêm vào sau khi nấu.
– Khi đổ nước bồ kết ra để gội, nên đổ qua một cái giá hoặc một cái rây để lọc cặn bồ kết. Nếu vẫn còn cặn thì nên để nước lắng, rồi hãy lấy ra dùng. Ngoài ra việc chải tóc trong quá trình gội cũng gíup loại bỏ các cặn bẩn này.
– BỒ KẾT & CHANH
Có rất nhiều vị quả và lá có thể kết hợp với bồ kết để gội đầu, trong đó chanh là quan trọng nhất.
– Bồ kết có tính mộc hoả,
– Chanh có tính kim thuỷ,
Nếu bồ kết phải nướng qua lửa rồi lại đun với nước (nghĩa là đi qua hoả thuỷ), thì chanh lại dùng quả còn tươi vắt và chà thẳng lên tóc, sao cho tóc ngấm đều chanh.
Tốt tóc thì cỏ mần trầu
Sạch ghét, sạch gầu bồ kết với chanh.
Lưu ý :
– Dùng chanh tươi vắt và chà thẳng vào tóc
– Không nấu quả chanh trong nước gội, mà nấu lá chanh
– Chanh có tính kim, tính cắt, nên nếu dùng quá nhiều, quá thường xuyên có thể làm tăng hiện tượng gãy và rụng tóc.
– BỒ KẾT & MẦN TRẦU
Bồ kết có thể kết hợp với mần trầu,
– bồ kết có tính xả, tính trôi xuôi, tính nối đất, tinh mượt,
– mần trâu có tính dưỡng, tính bông, tính hướng trời.
Bồ kết sạch đầu
Mần trầu tốt tóc
Mần trầu chỉ có thể kết hợp với bồ kết chứ không thể thay thế được bồ kết như chanh.
Mần trầu cũng không thể chỉ kết hợp với chanh để tạo nên nước gội đầu. Chanh và mần trầu đều phải kết hợp với bồ kết, vì bồ kết vẫn là nguyên liêu cơ bản nhất, và khi có bồ kết thì chanh và mần trầu mới chung một bồ và kết lại được với nhau.
– BỒ KẾT & MẦN TRẦU, SẢ
Bồ kết kết hợp với mần trầu và sả theo hai cách khác nhau
– Sả là củ mang tính đất, tính nóng, tính xả, tính phát tiết, tính kim, tính dương
– Mần trầu là ngọn, tính mát, tính lan toả, tính sóng, tính dưỡng, tính mộc, tính âm
Tốt tóc gội cỏ mần trầu,
Sạch đầu thì gội lá sả
Mần trầu mang tính dưỡng rất cao, tính xả và tính dưỡng không mạnh, tốt cho tóc gẫy rụng và yếu lâu ngày do bị chăm sóc sai, nhưng mần trầu không đỡ nhiều được cho việc xả.
Vì mần trầu và sả là đối xứng, nên có thể kết hợp cả mần trâu và lá sả với bồ kết.
– BỒ KẾT & LÁ CÓ TINH DẦU THƠM : LÁ CHANH, LÁ BƯỞI, LÁ SẢ, LÁ HƯƠNG NHƯ
Lá chanh, lá bưởi sẵn đầy
Hương nhu lá sả tóc mây gội đầu
Bao giờ em về làm dâu
Mẹ già chăm sóc công đầu là em
Đã thương lại càng yêu thêm
Bóng cau hương tóc chải mềm bờ vai.
Xin lưu ý rằng đây là bài thuốc lá chứ không phải bài thuốc củ, quả, cành
– Nấu lá chanh chứ không nấu quả chanh
– Nấu lá bưởi chứ không nấu vỏ bưởi
– Nấu lá sả chứ không nấu củ sả
– Khi mua hương nhu ở chợ thì sẽ được nguyên cành lá, đôi khi có hoa, còn nếu tự lấy hương như ở vườn thì ngắt riêng lá dễ dàng hơn
Tóc liên quan đến sự kết nối. Bài thuốc này cho mái tóc hương thơm, sự mềm mại, sự dưỡng nuôi và sự kết nối gia đình.
– BỒ KẾT KHÔNG KẾT HỢP ĐƯỢC VỚI BỒ HÒN
Khi có phong trào dùng bồ hòn làm chất tẩy rửa, thì bồ hòn cũng được bổ sung vào dầu gội đầu hữu cơ, để tăng độ tẩy rửa và tăng bọt.
Kết hợp bồ hòn với bồ kết là một sai lầm cơ bản, vì bố hòn không chơi phụ mà chơi chính, nên bồ hòn trực tiếp phá bồ kết, như vị chính của nước gội đầu và làm hỏng toàn bộ nồi nước gội đầu.
Bồ hòn phá cả tính bồ và tính kết của bồ kết, bởi .
– BỒ KẾT & DẦU DỪA
Dừa không phải là nguyên liệu gội đầu mà là chất dưỡng dùng khi chải tóc. Dầu dừa được sử dụng để chà lên tóc, làm cho tóc mượt và bóng, sau khi tóc đã được gội với bồ kết.
Mài dừa đạp cám cho nhanh
Ép dầu mà chải tóc anh tóc nàng
Mài dừa dưới ánh trăng vàng
Ép dầu mà chải tóc nàng tóc anh
Hiện nay dầu dừa bán ngoài thị trường là loại được nấu chín dể dùng lâu dài, nhưng bài này nói về dầu dừa ép tươi, từ dừa mài. Cầu kỳ hơn là dừa được mài dưới ánh trăng vàng.
KẾT HỢP MỘT HAY NHIỀU VỊ VỚI BỒ KẾT ?
Đồ ăn hay thuốc đều có một thứ được gọi là gốc, là chính, là cơ bản. Đó chính là bồ kết. Kết hợp bất kỳ cái gì với nước gội bồ kết đều phải lấy bồ kết làm chính. Bất kỳ cái gì kết hợp với bồ kết phải
– chứa được trong bồ của bồ kết
– kết được với tính kết của bồ kết
Nguyên tắc kết hợp một hay nhiều vị với bồ kết như sau
– Phải xác định được cái chính trong một cấu trúc thức ăn hoặc thuốc,
– – – ví dụ với nước gội đầu, cái chính là bồ kết
– – – ví dụ với bữa cơm, cơm là chính
– Cái nào là chính thì tất cả những cái còn lại là phụ,
– – – ví dụ khi bồ kết là chính thì chanh, sả, hương như, mần trầu, lá bưởi … nếu chung với bồ kết đều là phụ
– Phụ phải đi cùng chính, phải kết hợp với chính, chứ không được kết hợp riêng với nhau
– – – ví dụ chanh và mần trầu cùng nấu với bố kết, không có nước gội đầu của riêng chanh, mần trầu
– Gia giảm thế nào đi chăng nữa, cũng không được bỏ cái chính,
– – – ví dụ không thể nấu nồi nước gội đầu không có bồ kết,
– – – ví dụ không thể duy trì chế độ ăn lâu dài mà không có cơm
– Không được coi cái phụ là cái chính,
– – – ví dụ ngày nào cũng uống nước chanh, ăn đỗ sống … như cơm, liên tục trong nhiều tháng để chữa bệnh
– – – ví dụ không thể liên tục dùng nước mần trầu, nước sả … như nước bồ kết để gội đầu
– Khi cái chính yếu cái phụ lại mạnh và đông, thì không hỗ trợ được cho cái chính mà gây thêm loạn
– – – ví dụ bồ kết vừa ít, vừa xấu mọt hay có hoá chất bảo quản, nếu với cả chục loại quả và lá khác nhau, đặc biệt nấu với bồ hòn như cách nấu nước gội đầu thương mại hiện nay
CÁC NGUYÊN TỐ CƠ BẢN : ĐẤT – NƯỚC – KHÍ – LỬA
Để có nước gội đầu bồ kết phải có hai yếu tố cơ bản là nước và lửa
– Lửa để nướng bồ kết, lửa để đun nước bồ kết & lửa để đốt tóc rụng
– Nước để đun bồ kết & để pha vào nước bồ kết đã đun
– Đất để làm chỗ gội đầu, để đỡ xả & để trông cây làm nguyên liệu gội đầu
– Khí để làm không gian gội đầu và để đỡ xả
Nước có đủ loại
– Nước giếng
– Nước mưa
– Nước sông, hồ …
– Nước máy
Nước bồ kết chuẩn nhất là
– Đun bằng nước mưa (chính là nước chính để nấu ăn trong gia đình xưa)
– Pha loãng bằng nước giếng (chính là nước chính để giặt rửa trong gia đình xưa)
Lửa có đủ loại, theo thứ tự ưu tiên như sau
– Bếp rơm, trấu
– Bếp củi, mùn cưa
– Bếp than
– Bếp đầu
– Bếp gas
– Bếp điện
– Bếp hồng ngoại
– Bếp từ
Bồ kết được nướng và nấu bằng lửa mộc thật sự có chất lượng vượt xa bồ kết nấu bằng bếp điện hay bếp từ.
Khí trong gội đầu có nhiều loại
– Khí nóng khô hay khói nướng bồ kết : khí này đầu tiên xông tóc (nếu người gội đầu là người nướng bồ kết), khí này tiếp theo xông người, khí này cũng xông cả nhà đất luôn
– Khí nóng ướt hay hơi của nồi nước bồ kết : khí ướt vận hành tương tự như khí khô
– Khí trời : Khi gội đầu ngoài sân hay ngoài hiên thì khí trời sẽ mạnh hơn
– Khí đất : Khi gội đầu trên đất nhà và mạnh về đất thì khí đất sẽ mạnh hơn
Đất là yếu tố ẩn trong việc gội đầu.
– Nhiều người nghĩ gội đầu ở đâu cũng được, nhưng gội đầu ở sân vườn là tốt nhất vì lưới đất ở đó là tốt nhất. Không có lưới đất này thì đầu tóc không xả được.
– Đừng nghĩ bẩn trược khi gội đầu ra hết nước, và chỉ cần đổ nước đi là xong. Nhà có đất thì nước sau khi gội đầu sẽ được đổ ra đất nhà và được xả qua đất nhà. Nhà không có đất thì không dùng thuốc, không chữa lành nói chug và chữa lành qua bồ kết nói riêng vì không xả được.
Người gội đầu trực tiếp chuẩn bị nguyên liệu, và các yếu tố đất nước khí lửa sẽ đạt được hiệu quả khác xa với mua sẵn hoặc đi nhờ làm.
TIẾN TRÌNH GỘI ĐẦU BỒ KẾT
Khi mới bắt đầu, sử dụng nước bồ kết gội đầu, cần đi qua các bước thử nghiệm chậm, chắc giản và đơn giản bằng cách
– Bóc tách
– – – Bóc tách bồ kết ra khỏi các vị khác, để hiểu rõ bồ kết trước
– – – Bóc tách các vị kết hợp với bồ kết ra khỏi nhau, và kết hợp riêng lẻ với bồ kết để hiểu được từng vị cho chắc chắn
– Kết hợp
– – – Mỗi lần gội chỉ dùng một vị và một số vị mà mình đã hiểu chắc chắn để kết hợp với bồ kết
– – – Không kết hợp quả nhiều vị với bồ kết và với nhau, mà vị nào cũng không chắc chắn
Bóc tách và kết hơph chặt chẽ như vậy, tóc có thời gian thích nghi mà người gội đầu cũng có thời gian làm quen, hiểu và cảm nhân, rồi làm chủ được cách sử dụng các vị trong việc tạo ra nước bồ kết.
Tiền trình chuẩn bi nước gội đầu bồ kết có thể đi từng bước như sau
– Chỉ dùng nước bồ kết
– Dùng nước bồ kết kết hợp thêm 1 vị nữa bên ngoài nước
– – – Chanh
– Đun nước bồ kết với 1 vị nữa cùng đun sôi với nước bồ kết
– – – Mần trầu
– – – Sả
– Dùng nước bồ kết kết hợp với 1 vị trong nước và 1 vị ngoài nước
– – – Vị ngoài là chanh, vị trong là mần trầu
– – – Vị ngoài là chanh, vị trong là sả
– Dùng nước bồ kết kết hợp với 2 vị trong nước và 1 vị ngoài nước
– – – Vị ngoài là chanh, vị trong là mần trầu và sả
– Dùng nước bồ kết kết hợp với 4 vị trong nước
– – – 4 vị trong là lá chanh, lá bưởi, hương như và sả
– Dùng nước bồ kết kết hợp với 4 vị trong nước và 1 vị ngoài nước
– – – 4 vị trong là lá chanh, lá bưởi, hương như và sả; vị ngoài nước là chanh
Tất cả các cách kết hợp này đều được mô tả trong ca dao.
Lời khuyên của mình là không cần sáng tạo thêm cách kết hợp nào nữa vì những cách kết hợp trên đã là quá đủ, và với người không vững thì đã đủ loạn rồi.
Sau khi đã vững vàng về các cách sử dụng bồ kết cơ bản nhất, nếu trình độ của chúng ta tốt, chúng ta sẽ tự nhận được công thức gội đầu phù hợp với mình.
