ĐỊA CHI – CON GIÁP DẬU

Loading

Vận hành của tất cả các loài vật của thế gian có thể quy về vân hành của 12 con giáp, cho nên có thể coi 12 con giáp là 12 con Thần thú thâu tóm mọi vận hành của thế gian.
Dậu là 1 trong 12 con giáp, nên có thể coi nó như là một con thần thú không thực sự tồn tại, hơn là một con vật đời thường, giống như 11 con giáp còn lại vậy.
Con gà là một con vật tiêu biểu cho con giáp Dậu, mà tồn tại trong thực tế, nhưng con giáp Dậu không phải là con gà, như con Dê không phải con Mùi, con chuột không phải con Tý….
Đó là điều chúng ta cần đặc biệt lưu ý khi đọc ca dao tục ngữ về 12 con giáp. Các câu ca dao tục ngữ dù rất quen thuộc hầu như đều không dễ hiểu. Ca dao tục ngữ về các con giáp hoàn toàn không phải là thứ kiến thức mà các thày cô giáo … có thể đem ra hỏi các em học sinh, vì các thày cô cũng như chúng ta sống cả đời cũng chả hiểu gì về chúng. Tốt nhất là tất cả chúng ta hãy dùng ca dao tục ngữ một cách tự nhiên như chúng ta vẫn dùng, rồi trưởng thành đến bao nhiêu thì hiểu ca dao tục ngữ bấy nhiêu. Làm thế thì hơn là cố gắng hiểu và giảng giải ca dao tục ngữ, một cách ngô nghê, vì cứ tưởng chúng rất là hiển nhiên, hoặc giải nghĩa mà không dựa theo thanh âm ngôn từ.
Trong 12 con giáp, ngoại trừ con rồng không ai biết là cái con gì, con gà là con vật khí nhất, nên con gà tưởng như quen thuộc nhất so với các con giáp khác mà thành ra là khó hiểu nhất. Một số câu ca dao tục ngữ nói về con gà bình thường, chúng ta tạm hiểu được, nhưng có nhiều câu nói về con dậu, ở một trang thái vận hành, mà ngoài sức hiểu của hầu hết chúng ta, ví dụ câu “Bút sa gà chết”.
Bài viết này chỉ tập hợp các câu nói về gà, về dậu, để chúng ta có một cảm nhân gì đó về con gà, con dậu mà thôi, chứ không có tham vọng phân tích được nhiều về con giáp này, một việc không đơn giản.
===
CÁC LOẠI GÀ
Trong sinh vật học, bộ gà gồm có
– gà ta (gà rừng, gà nhà), gà tây, gà thông, gà gô (chim đa đa), gà phi, gà sao
– gà lôi & gà lôi nước
– gà vịt, gà nước hay chim nước như vịt, ngan, ngỗng, sâm cầm, vịt trời, thiên nga ..
– chim cút, cun cút
– choi choi, rẽ (dẽ, giẽ), choắt, nhát hoa, mòng biển, xúc cá, nhàn biển, cà kheo, chim mò sò, te, le te… : chúng ta có câu “nhảy như choi choi”, mà con choi choi cũng thuộc bộ gà, trong nên trong một số tình huống, con gà nhà của chúng ta cũng … nhảy như choi choi”
– công và trĩ
– đà điểu
– các loài chim ươm
Gà nuôi (không phải gà rừng) có 2 loại gà thịt và gà chọi
– Gà thịt : Gà ri, gà Hồ, gà Đông Tảo, gà Mía, gà Tàu Vàng, gà Ác, gà Tre, gà Tam Hoàng, gà Lương Phượng có nguồn gốc từ Trung Quốc.
– Gà chọi còn có tên là gà nòi, gà đá
===
THỊT GÀ
Các món thịt gà : gà luộc, gà xé phay, gà hầm, gà rán, lòng gà xào miến, lòng gà nấu canh …
– Gà tơ : ăn ngon
Gà tơ xào với mướp già.
Vợ hai mươi mốt chồng đà sáu mươi.
– Chó già, gà non : ăn ngon
– Gà mái ghẹ : ăn ngon
Cơm chín tới, cải ngồng non, gái một con, gà mái ghẹ
– Gà già, gà to : ăn chán
– Vịt già, gà to : ăn chán
– Thịt vịt trứng gà : vịt nên ăn thịt, chứ không nên ăn trứng
– Cơm gà, cá gỏi : ăn ngon đãi khách
– Khách đến nhà, chẳng gà thì vịt
===
GÀ CÂN BẰNG ĐẦU ĐÍT, HOẢ THUỶ
Gà là một con vật đặc trưng cho trạng thái vận hành khí cân bằng và đối xứng đầu – đít, và khí đi cùng với thổ. Đó chính là lý do gà, chứ không phải là một con vật nào khác sẽ được coi là dậu. Đầu đít là hai vị trí được bảo vệ đặc biệt, mà bình thường sẽ không tương tác được.
Trai thời trung hiếu làm đầu
Gái thời tiết hạnh, phao câu, cánh đùi
Câu ca dao này tưởng là trêu đùa nhưng thực ra rất nghiêm túc, và rất khó.
– Bản chất của một con vật âm, bao gồm con người thường thể hiện ở phần sau và phần dưới là là phao câu (là phần xương cụt trên hậu môn), cánh đùi (là hai tay và hai bên trái phải ví dụ như hông) và tiết hạnh (là hạnh xuất tiết ra cái gì, biểu đạt ra cái gì ví dụ như công dung ngôn hạnh là đều nói về tiết)
– Bản chất của một con vật dương, bao gồm con người thường thể hiện ở phần trên (về tinh thần là trung hiếu) và phần đầu.
ĐẦU GÀ
– Đầu gà, má lợn : mà là vị trí không ai quan tâm đến trên khuôn mặt nhưng lại là vị trí đưa lại cảm nhận về xúc giác khác hẳn các giác quan mắt, mũi, mồm, tai … cho nên các con vật sống bằng bản năng như lợn thì nó còn dùng giác quan “má” nhiều hơn dùng mắt, mũi, tai … nhưng má lại được điều khiển thực sự bởi … đít chứ không phải đầu, má chính là cái mông nằm trên mặt. Cho nên mới có từ “mông má”
– Đầu gà còn hơn đuôi phượng : Câu này thường được hiểu là đứng đầu một nơi còn hơn làm tớ kẻ khác. Thực ra trong tứ linh, mà gồm long, ly, quy, phượng, con phượng chính là con gà, con ly khá giống con mèo, còn con quy khá giống con hổ. Tuy nhiên phương không chơi âm dương đầu đít như con gà, mà chơi âm dương chuyển hoá, đầu thành đít, đít thành đầu, sống thành chết, chết thành sống, hoả thành thuỷ, thuỷ thành hoả. Ở đầu con gà chúng ta mất đít nhưng còn có đầu, còn ở đuôi con phượng, vị trí tưởng như đẹp nhất của phượng, chúng ta sẽ thấy ảo ảnh. Chúng ta có thể định trụ với gà, nhưng không thể định trụ với phượng được.
– Gà đứng đón luồng gió trên nóc nhà là đứng đầu và gà dùng đầu, để có tầm nhìn và đón luồng gió
Đầu gà có bộ phận đặc biệt gọi là mào. Mào gà khác hẳn mào của các con vật có khác, như mào công, mào trĩ, mào chào mào … bởi vì nó không phải là một đám lông đầu đặc biệt, mà mào gà giống như đám thịt. Những loài chim ở trong họ gà được gọi là gà, bởi vì chúng có mào dạng thịt màu đỏ đậm hoặc đỏ ánh màu khác
– trên đỉnh đầu đến trên mỏ
– hai bên má xung quanh mắt đến sát mỏ
– dưới mỏ
Các “chuẩn gà” xét theo mào là
– Gà nhà
– Gà rừng
– Gà tây
– Gà thông
– Gà gô (chim đa đa)
– Gà phi
– Gà sao
– Gà lôi
Mào là bộ phận của gà dùng cho các trạng thái tầm nhìn, lãnh đạo, kết đôi và đối đầu.
Mào ở gà tương đương như ria mép của mèo hay hổ. Cho nên ở hổ chúng ta có câu “Chớ vuốt râu hùm” thì ở gà chúng ta cũng có trạng thái tương tự, nghĩa là đừng có đụng đến đầu gà.
Bộ “mào” về ngôn ngữ đưa chúng ta đến con giáp mão, là con giáp tiếp theo ngay sau “dậu”
– Mão, Mao, Mào, Máo, Mảo, Mạo
Đầu là liên quan đến trạng thái gáy với gà, hót với chim, và lao xuống hay bổ nhào với các loài chim săn mồi
ĐÍT : PHAO CÂU
Đít gà gồm có phao câu : phụ trách toàn bộ vận hành của cánh ở trên mình, ở đuôi, ở cánh
– Thứ nhất phao câu, thứ nhì đầu cánh
– Nhất thủ vĩ, nhì phao câu
Phao câu là bộ phận đặt gà vào vị trí khác hoàn toàn với 11 con giáp còn lai, mà không có phao câu, đúng hơn là chỉ có phao câu ẩn. Phao câu là vật dụng phận nổi trên nước đánh giá tình hình con mồi, đã cắn câu hay chưa.
Phao câu là đặc trưng của chim và cả của cá, cũng như các con vật lưỡng cư. Từ “phao câu” liên quan đến các bộ từ
– Phao : Phao, pháo, phào, phảo, phạo, phão & Đuôi, đuổi, đuồi, đuối, đuội, đuỗi
– Câu : Câu, cầu, cậu, cấu, cẩu, cẫu
Trong các loài chim cực kỳ mạnh về phao câu phải kể đến Trĩ và Công, nhưng Trí lại không mạnh đầu, và công thì không mạnh về đối phó với các tấn công từ phía sau như gà, tầm nhìn và cảm nhận phía sau của công không tốt, mà công phải dựa thế để bảo vệ phía sau như các loài mạnh về tấn công dạng hổ, ó, cắt …
Các con vật bơi trong nước dạng sóng sẽ đưa về con Tỵ hoặc Thìn, trong 12 địa chi, còn bơi hay đi trên các mặt phẳng cao độ dạng phao (là các con vật thuỷ sinh hoặc lưỡng cư) thì có thể quy chiếu về con Dậu.
– Tỵ : Cá, rắn nước
– Dâu : Tôm, cua, ốc, ếch, cá sấu, tắc kè, nhện nước, mực, bạch tuộc … và các loài chim nước như vit, ngan, ngỗng, thiên nga, sâm cầm … hay các loài chim săn mồi trên nước như mòng mòng, thiên nga, bói cá …
===
GÀ CÂN BẰNG TRỜI ĐẤT, KHí THỔ
Gà là con vật rất trời, rất khí, vì nó là chim, nhưng lai cũng rất đất, rất thổ, vì nó là chim đi bộ, không bay.
– Gà trời là gà gáy, là làm phong thuỷ, làm thày đồ, làm nhà toán học, làm triết gia. Đó là gà trống Gaulois.
– Gà đất là gà đi buôn đất, gà đi buôn thúng bán met và gà chỉ quanh quẩn chăm lo đàn con. Đó là gà mái, gà chị Dậu.
GÀ TRỐNG GÁY
– Con gà tức nhau tiếng gáy
– Gà chết vì tiếng gáy
– Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa: kinh nghiệm về thời tiết.
– Gà kêu quang quác
GÀ MÁI CỤC TÁC
– Gà mái gáy gở (không biết gáy) :
– Gà mẹ cục tác đàn con
– Con gà cục tác lá chanh, con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi, con chó khóc đứng khóc ngồi, bà ơi đi chợ mua tôi đồng giềng
Chim hót để thể hiện bản thân, để tán tỉnh, để vận khí … còn gà gáy cũng vậy nhưng tiếng gáy của gà thể hiện vị thế của gà, tầm nhìn của gà với toàn bộ đất trời. Đó là điều không loài chim nào làm được, hoặc muốn làm như vậy.
Gà là con vật cực kỳ mạnh về nắm bắt các luồng vận khí của môi trường mà làm nên các sự thay đổi thời cuộc và thời tiết. Đó là lý do gà là nhân vật trong các câu chuyện cổ tích mà gà xuất hiện để trấn áp kẻ thù, báo tàn cuộc hoặc gà được đặt ở nóc của nhà thờ, để xoay theo luồng gió.
Chim bao giờ cũng mạnh về luồng khí, nhưng thường chim chỉ quan tâm đến các luồng khí trời mà ảnh hưởng đến việc bay, săn mồi, hay di cư của chúng. Còn gà thì xác định được cả luồng khí đất và khí trời, bởi vì nó là loài chim đi bộ và nhảy, thường xuyên đứng ở vị trí mặt đất và kiếm sâu trong lòng đất chứ không bay.
Gà trống mà không được gáy thì như người không vân động, cũng suy mòn mà chết. Gà trống mà gáy liên thiên, không theo vân hành khí thì nghĩa là người nó cũng đang loạn vân khí. Gà gáy bất thường nghĩa là vân khí đang có sự thay đổi bất thường.
Khi một con gà gáy thì các con gà khác cũng gáy theo, không phải vì chúng tức nhau tiếng gáy mà vì hai nguyên nhân 1. vì lúc ấy trong môi trường đang xảy ra vân khí trong không gian và chuyển ban theo thời gian, 2. các con gà cần xác định lại vùng không gian lãnh thổ và đồng sinh học của mình vào thời khắc này.
Con gà rất nên làm thày phong thuỷ, làm thày bói, làm thày giáo, tư vấn chiến lược, làm các công việc thiết kế và tính toán, mang tầm nhìn và chiến lược dạng như kinh dịch, toán lý thuyết…. vì đầu óc quá tốt. Hoặc ít ra con gà cũng nên làm đầu cơ đất đai, chăm lo nhà thờ họ và mồ mả dòng họ, không thì uổng phí tài năng. 🙂
Gà mái không biết gáy, và nói chung nó đi theo gà trống trong việc xác định không gian sống. Quan tâm của gà mái không phải là toàn bộ môi trường, luồng vân hành khí, hay bảo vệ không gian sống về mặt vân khí và tinh thần như gà trống, mà là ấp trứng và nuôi con.
GÀ MÁI ĐẺ
– Đẻ như gà
– Thịt vịt, trứng gà
Gà chủ yếu được nuôi để lấy trứng. Người ta có thể bán trứng chim trĩ hay trứng đà điểu rất đắt, và trứng vịt to và rẻ hơn trứng gà, nhưng trứng gà vẫn là số 1, vì cân bằng âm dương.
Trạng thái thổ khí của gà còn thể hiện ở câu
– Chó liền da, gà liền xương
Xương gà cân bằng thổ khí, nên khi gãy xương có thể dùng vân hành khí để khôi phục nhanh chóng cả cấu trúc và vân hành của xương. Những người xương quá thổ thì ít gãy xương nhưng một khi đã gãy thì rất khó khôi phuc, hoặc có khôi phục hậu quả cũng rất nghiêm trọng.
CỰA gà thể hiện rõ tính thổ của gà
– Voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao : Gà chín cựa là có 9 cái cựa, là hoàn cảnh đủ chín muồi, đủ kim thổ nên xuất hiện gà có 9 cựa, và gà có 9 cựa nên là gà già, gà chín chắn, gà bác học, gà triết gia.
Cựa là bộ phận điều khiển chân, giống như mắt cá, các con vật mạnh cựa là các con vật mạnh chân, có tầm nhìn riêng của chân và có mắt ở chân
– Chim săn mồi như chim ó, chim cắt
– Chim chạy bộ gà, đà điều
– Chim nhảy rất giỏi như bộ choi choi gồm choi choi, cun cút, giẽ, dẽ, choắt …
===
GÀ CÂN BẰNG TRÁI PHẢI – KIM MỘC
Gà vàng
– Kim Kê
– Gà đẻ trứng vàng : Có câu truyện cổ tích về gà đẻ trứng vàng
Kim là màu vàng, đai diện cho tính kim. Một số con vật trong bộ gà có trạng thái vàng là
– Chim vàng anh
– Phương hoàng
– Kim kê (gà đực) và gà đẻ trứng vàng (gà mái)
Trứng là trạng thái mộc, nên trứng vàng, trứng kim loại, thì chỉ để ngắm làm vật trang sức thôi, còn trứng mà bằng kim loại dù là vàng đi nữ là trứng chết. Gà để được trứng vàng là gà có kim loại vàng, một kim loại cực manh về tính đồng hoá trạng thái, và khả năng diệt mộc, thì gà phải cực kỳ xịn, cực kỳ mạnh về mộc mới đủ sức sinh ra được kim.
Chân là bộ phận cực kỳ quan trong về cân bằng trái phải, mà vô cùng quan trọng với gà. Con khỉ và con rắn, con ngựa cũng như nhiều con khác chơi lệch trái phải rất tốt, hoặc dùng lệch trái phải để vân hành, nhưng con gà phải cân trái phải
Gà chỉ cần lệch trái phải là gà què, chứ gà què không phải gà gãy chân
– Gà què ăn quẩn cối xay
– Gà què bị chó đuổi
Khi thấy con gà không xông xáo kiếm ăn, nhảy hàng rào gáy, mà cứ ăn quẩn, là chúng ta biết nó là con gà què.
===
CÁC TRẠNG THÁI … GÀ
– Gà què : Gà què ăn quẩn cối xay, Gà què bị chó đuổi
– Gà cụt đuôi : Ngun ngủn như gà cụt đuôi. Đuôi là bô phận trọng yếu của gà, nhưng nếu mất đi đuôi, gà vẫn xoay xở tốt, vì nó không cần đuôi để bay như chim và nó vẫn giữ được các chức năng của đuôi kể cả khi mất đuôi nhưng nó làm gì không được dài hơi, nó lập cập và vội vàng, nhưng gà què thì… toi nặng, nó sẽ rất suy, vì nó mất cân bằng hoàn toàn, mà cân bằng là cốt tử của con gà.
– Chổi lông gà : lông gà không bị dính bụi hay tơ nhện, có độ trơn, ánh và bóng
– Mã gà : Con gà tốt mã vì lông
– Quáng gà : Trông gà hóa cuốc/Nhìn gà hoá cuốc/Lờ đờ như gà ban hôm. Gà không nhìn được trong ban hôm, trong buổi chiều tắt nắng, khi ánh sáng ban ngày đã tắt mà ánh sáng ban đêm chưa lên. Con gà chỉ mạnh trong trạng thái ánh sáng mặt trời, ánh sáng rõ ràng mà thôi.
– Gà mờ : Con gà không vững vàng trong ánh sáng mờ. Vì con gà chơi đầu đít, nên nếu nó hiểu cái gì, làm cái gì và thích cái gì cũng chỉ “đầu 1 chốc, đít 1 mẩu”, thì nó là con gà mờ, chẳng biết cái gì đến nơi, chẳng làm cái gì đến chốn. Vì con gà là con không thổ chẳng khí nên nó cũng lại cao không tới thấp chẳng xong, ở giữa lưng chừng làm con gà mờ.
– Đá gà, đá vịt: Gà vịt được xếp cùng bộ gà, gọi là gà nước, gà bình thường mà xuống nước là … toi, gà bình thường không chịu được nước, kể cả cho nó xuống nước rồi cứu nó lên, nó cũng có thể nhiễm lạnh mà chết luôn. Gà mà chơi đầu 1 mẩu, đít một chút, thì nó làm ăn và học hành đều rất bôi bác. Gà mà chơi kiểu trên bờ 1 ít, dưới nước 1 ít, gà không ra gà, vịt không ra vịt thì nó làm cái gì cũng rất bôi bác.
– Ngủ gà, ngủ vịt: Ngủ lơ mơ, không thành giấc.
– Vạ vịt chưa qua, vạ gà đã đến : Tai họa nọ chưa qua, tai họa kia đã đến. Vạ này là tai bay vạ gió, nghĩa là những thứ không đoán định đươc, đến từ hoàn cành và môi trường, trên trời và dưới nước.
– Mẹ gà, con vịt: Gà mẹ thì chỉ sống được trên cạn không chịu được nước, con vịt lại chỉ sống được dưới nước.
– Gà trống nuôi con : gà chia giới tính rõ ràng, việc nuôi con mà cho gà trống là rất vất vả, vì gà là con vât cân bằng âm dương, có âm có dương. Một khi đã gánh lấy việc của gà mái, gà trống làm cực kỳ tốt, chăm sóc, dưỡng nuôi, bảo vệ, hy sinh vì con, không như hổ hay mèo đực, nuôi con không ra gì.
– Mèo mả, gà đồng : Chỉ những kẻ vô lại, sống lang thang, làm bậy. Mèo đặc biệt linh miêu được cho là có khả năng nhìn được người chết, làm người chết bật ra khỏi quan tài đứng dạy nếu nó nhảy qua quan tài. Mả là chỗ có nhiều mồ, nói cách khác có năng lương của nhiều người chết. Gà rừng sống trong rừng và gà nhà sống trong nhà, tối về chuồng. Gà thực sự không sống ngoài đồng là nơi nó phải phơi sương và chịu mưa, và như vậy nó sẽ chết. Gà đồng là gà sống được ngoài đồng, gà đồng là gà đồng đầu đít, đồng trời đất và đồng trái phải. Mà như vậy nó không thể là con gà, nó không phải là con gà nữa, mà là cái gì đó rất bất thường, vì gà là phải phân tách và cân bằng trái phải, trên dưới và trước sau, chứ không được đồng nhất. Đây là trạng thái có thật và nó là trạng thái rất đặc biệt, nguy hiểm và rắc rối.
– Gà gật là trạng thái buồn ngủ mà cũng để tả con gà chả có và chả bắt nổi luồng vân hành nào, nên quá chán và quá bất lực, tự rơi vào trạng thái nửa ngủ nửa thức, mà cũng chẳng ngủ đươc.
– Gà dù là gà bị bệnh, mà bệnh của gà hầu hết liên quan đến loạn khí huyết và bị nhiễm lạnh, mà hậu quả cũng là loạn khí huyết
– Bán gà ngày gió, bán chó ngày mưa : Mùa gió gà hay toi, trời mưa chó xấu mã.
– Gà ra ràng là gà con mới nở
– Nháo nhác như gà lạc mẹ
– Hóc xương gà, sa cành khế : hoàn cảnh tưởng đơn giản nhưng có thể trở nên rất nguy hiểm
– Khôn ngoan đối đáp người ngoài/Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau : Người gà không nói thì thôi, nhưng nếu đã nói là rõ ràng rach mach, không cả nể và hay kiêng nể gì, không có phân biệt thân hay sơ.
– Nói gà nói vịt/Ông nói gà bà nói vịt : Đàn ông nói kiểu gà, đàn gà nói kiểu vit. Kiểu gà dõng dạc rành mạch bao nhiêu thì kiểu vịt càng không đầu không đuôi, dắt dây lung tung bấy nhiêu.
– Gà mắc tóc/Như gà mắc tóc/Lúng túng như gà mắc tóc
– Tiền trao ra, gà bắt lấy : Sòng phẳng. Câu này đối với câu “gà mắc tóc”. Người gà sòng phẳng rõ ràng, luồng đi luồng về, giờ nào việc nấy, vay và trả, hơn chúng ta nghĩ nhiều. Găp phải loại vân hành chộp giât, thích gì làm nấy kiểu mèo, hay xoắn xuýt, rối ren, chồng chéo như tóc rối, … hoặc gà rất điên hoặc gà tê liệt.
– Bút sa gà chết : Câu này đối với câu “như gà mắc tóc”. Gà thích luồng vận hành rõ ràng về không gian thời gian, trời đất, cho nên dễ bị hoạ “bút sa” là các hoạ dùng hợp đồng, văn bản để chốt cái gì đó. Hoặc tự gà “cầm bút” hoặc thằng khác “cầm bút” nhưng hoàn cảnh thay đổi hoặc văn bản này là cái bẫy, thì gà … chết.
– Một tiền gà, ba tiền thóc : ý nói món lợi thu về không bằng công sức bỏ ra.
– Ngẩn ngơ như chú bán gà, Tiền rưỡi chẳng bán, bán ba mươi đồng: Chê người đần độn, không biết tính toán.
– Học như gà đá vách : Gà không bao giờ đá vách, nói chung ghà rất rõ ràng, nó không rảnh làm chuyện đám đá lung tung, kể cả gà chọi, trừ khi bị trói vào vách, nhưng mà gà không mạnh về đối phó cấu trúc cắt luồng, không có luồng nào như cái vách, gà chỉ mạnh với các dạng vân hành theo luồng mà thôi
– Lép bép như gà mổ tép: Tép sống nhảy choi choi, đặt trước mặt gà, gà không mổ nổi, vì không định vị được tép, do vân động này nằm ngoài năng lực đánh giá và hoàn cảnh sống thông thường gà gặp phải. Gà thích mổ nhát nào ra nhát đó, không thích lèm bèm, nhưng hoàn cảnh này chẳng khác nào “quáng gà”
– Bu gà
– Chuồng gà
– Trói gà không chặt : Chúng ta nghĩ gà dễ trói lắm, ai “không trói gà không chặt” là kẻ kém cỏi. Thực tế không ai trói gà cả, mà chỉ có “buộc chân gà” hoặc “buộc cánh gà”. Trói chặt là kỹ thuật với các con thổ như lợn hay hổ hay trâu, không thể làm với các con có chất khí. Gà thì cần phải cho vào bu gà, chứ không trói. Bu là trạng thái trói lỏng, nói không chặt.
Tóm lại bên cạnh mấy trạng thái siêu nhân của gà, chúng ta có thêm mấy trạng thái gà
– gà mờ,
– gà quáng,
– gà dù,
– gà gật,
– gà què
– gà cụt đuôi
===
LỤC SÚC
LỤC SÚC TRANH CÔNG
– Trâu thì rằng làm ăn vất vả, có công sinh ra thóc, gạo, ngô, đỗ;
– Chó thì rằng có công coi nhà giữ trộm;
– Ngựa thì rằng có công đem chủ đi quán về quê, đánh đông dẹp bắc;
– Dê thì rằng có công trong việc tế lễ;
– Gà thì rằng có công gáy sáng, xem giờ;
– Lợn thì rằng có công trong việc quan, hôn, tang, tế.
Lục súc là các loài vật có phong cách sống “an cư, lạc nghiệp” theo vân hành của môi trường nên chúng mới sống được với người. Các loài sống lang thang hay sống trong hang, sống trên cây, cần môi trường tự nhiên và tự do hơn.
Trâu, ngựa, lợn, chó và đặc biệt gà là mà sống yên ổn ở đâu là nơi đó người sống được. Cho nên nuôi một con gà trong vườn không khác nào có một nhà địa lý phong thuỷ ở trong nhà, cái lợi ích là vô cùng lớn.
Ngoài ra lục súc đều không phải là con vật săn mồi nên có thể sống chung với người.
Trong lục súc không có mèo bởi vì mèo bởi vì mèo bước vào đời sống con người do mèo săn chuột và mèo có thể thích nghi gần như với mọi môi trường sống. Mèo không có năng lực và cũng không quan tâm đến vân khí của môi trường để ổn định nơi ăn chốn ở, mà nó tiện đâu làm đấy, thích gì làm nấy, gặp hoàn cảnh gì thì đi theo hoàn cảnh đó, hoàn toàn khác xa với nhóm lục súc.
Đây là một câu ca dao cực khó nói về sự đối xứng âm dương của 6 con lục súc, với 3 con hiện là gà, lợn, chó và 3 con ẩn là trâu, bò, ngựa (chính là nhóm động vật móng guốc sống ngoài đồng cỏ hơn là trong nhà).
Con gà cục tác lá chanh
Con lợn ủn in mua hành cho tôi
Con chó khóc đứng khóc ngồi
Bà ơi đi chợ mua tôi đồng giềng
Gà quan tâm đến chất lương, cấu trúc và luồng khí đất và trời, con chó quan tâm đến bảo vệ không gian sống cho tương tác và quan hệ phù hợp, con lợn quan tâm đến sử dụng không gian ăn, ngủ, nghỉ cá nhân.
Gà mà cục tác lá chanh, là môi trường đó thiếu hương vị mộc chua đắng, nó sẽ hơi yếm khí, sớm muộn gà cũng dù mà người cũng ốm đau, làm ăn thất bại theo.
Lá chanh là gia vị dạng thảo dược đi được với gà, là cái mà con gà rất thiếu. Lá chanh chính là con dê. Chúng ta có thể nghĩ con trâu có gì là chanh chua đanh đá, mà nó vừa ngu vừa hùng hục. Nhưng con trâu là con … tửng tửng tưng, và cần thì đấu được cả đàn với sư tử và hổ.
Con lợn toàn chơi phương ngang, nó cần phương dọc của hành.
Hành là gia vị đi được với lợn. Phương dọc của hành và mùi vị của hành do con ngựa đứng
Con chó quan tâm đến quan hệ xã hội như chủ tớ, người yêu, con cái, láng giềng, làng xóm, đất nước …, nhưng nó kém nhất là quan hệ láng giềng, là quan hệ mà mèo rất mạnh. Nó phải ở nơi láng giềng không có hoặc chẳng ra gì, ví dụ có người ăn cắp, nuôi chó dữ hơn hoặc ăn thịt chó. … thì nó sẽ gặp rắc rối to, cho nên chó khóc xin đồng giềng, đồng giềng là láng giềng đồng điệu.
Cây giềng cũng là gia vị đi được với chó. Mạnh về giềng chính là con bò.
Lưu ý rằng bộ con gà, con lợn và con chó trong bài ca dao này là gà mái, lợn là lớn nái, và cho là cho cái.
===
GÀ & RẮN
– Cõng rắn cắn gà nhà
– Biểu tượng Tam độc của Phật giáo gồm gà, rắn và lợn, nói về vòng quay tham sân si
GÀ & QUẠ
– Quạ theo gà con: Nói kẻ xấu rình cơ hội để hại người.
– Tiếc con gà quạ tha: Chê người tiếc cái không đáng tiếc.
GÀ & THÓC
– Thóc đâu mà đãi gà rừng: Chỉ hành vi lãng phí hoặc quá tiết kiệm.
– Trấu trong nhà để gà ai bới: Việc trong nhà lại để cho người can thiệp.
GÀ CẬY MÔI TRƯỜNG QUEN
– Chó cậy gần nhà, gà cậy gần chuồng
– Chó ỷ thế nhà, gà ỷ thế vườn
– Vắng chủ nhà gà vọc niêu tôm : Khi không có người chỉ huy, kẻ xấu làm bậy.
– Gà nhà lại bới bếp nhà : Chê cùng phe cánh lại phá hoại lẫn nhau.
GÀ & THỜI TIẾT
– Mỡ gà thì gió, mỡ chó thì mưa/Ráng mỡ gà thì gió, ráng mỡ chó thì mưa (mỡ gà vàng, mỡ chó trắng): Kinh nghiệm dân gian dựa vào màu mây đoán mưa gió.
– Ráng mỡ gà, có nhà thì chống: Kinh nghiệm chỉ hiện tượng có bão.
===
KÊ : là từ để chỉ gà nhưng hay gắn với các trạng thái thần bí hay có tổ chức
– Kim kê
– Bạch kê tinh : gà trắng thành tinh núi Thất Diệu, phá An Dương Vương xây thành Cổ Loa (liên quan đến sứ Giang Thanh và lễ hội đền Sái, Đông Anh, Hà Nội)
– Dĩ kê vi hậu
– Hạc lập kê quần : con hạc giữa bầy gà
===
GÀ VÀNG & GÀ BIỂU TƯỢNG
– Voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao
– Gà mái đẻ trứng vàng/Gà đẻ trứng vàng : gắn với câu truyện cổ tích gà mái đẻ trứng vàng
– Gà trống vàng
– Gà trống Gaulois là biểu tượng nước Pháp
– Gà trên nóc nhà thờ
– Sách Talmud viết “Giả sử nếu chúng ta không có kinh Torah thì chúng ta sẽ họ sự nhu mì từ mèo, sự cần cù lao động lương thiện từ kiến, sự trinh bạch từ bồ câu và sự lịch thiệp từ gà trống” (Jonathan ben Nappaha. Talmud: Erubin 100b)
Chia sẻ:
Scroll to Top