– Ván là đơn vị của một cấu trúc mộc có khả năng chứa đựng một vận hành,

– Không dùng ván như đơn vị cấu trúc có khả năng chứa đựng vật chất hay hình tướng VD không dùng “ván” với “tủ” ra ván tủ

– Ván : đơn vị gỗ có dạng tấm, đều nhau, chưa đóng vào một cấu trúc xác định : Ván gỗ, ván ép, ván xẻ, ván thông, ván lim …

Ván

– Ván có thể có bất kỳ cấu trúc âm hình mùi vị nào : chữ nhật, vuông, đa giác, tam giác,

– Ván có thể đi với bất kỳ nguyên tố nào dù năng lượng gốc của ván là khí mộc hoả hoặc dương địa

– – – ván kim, mộc thổ, khí, hoả, thuỷ

– – – ván đất, nước, khí, lửa

—o—o—o—

– Ván cờ : Một bàn cờ chuẩn sẽ được tao ra bởi các tấm gỗ ván ghép vào nhau, theo từng ô, và cuối cùng thành một tấm gỗ ván lớn. Đó là ván cờ không gian, cấu trúc, hữu hình. Ván cờ vô hình, tinh thần, vạn hành là một chuỗi các nước đi trên ván cờ hữu hình, không gian, cấu trúc này.

Ván cờ cuộc đời

Thua ván này bày ván khác

– Ván bài : Bài có cấu trúc lá, mà cũng là cấu trúc ván, và có vận hành dạng ván như cờ. Khi kết thúc ván bài sẽ tái cấu trúc hoặc đưa về cấu trúc khởi điểm.

Ván bài lật ngửa

—o—o—o—

– Cầu ván : Cầu ván là cầu chỉ bắc lên để đi một hoặc một số nước cờ, cho nên có chuyện “cầu ván cong vòng”, “cầu ván đóng đinh”, “cầu mười hai tấm ván” và “qua cầu rút ván” để phá cầu và sử dụng ván tiếp cho các nước cờ tiếp theo

Bước lên cầu ván cong vòng

Thấy em ở bạc trong lòng hết thương

—o—

Bước lên cầu ván cong vòng

Thấy em ở bạc trong lòng hết thương

—o—

Ví dầu cầu ván đóng đinh

Cầu tre lắt lẻo gập ghềnh khó đi

Khó đi mẹ dắt con đi

Con đi trường học mẹ đi trường đời

—o—

Bên này sông em bắc cầu mười hai tấm ván

Bên kia sông em lập cái quán hai từng,

Ba nơi đi nói, không ưng

Bán buôn nuôi mẹ, cầm chừng đợi anh

—o—

– Thuyền ván

Anh tiếc cái thuyền thúng mà chở đò ngang

Để cho thuyền ván nghênh ngang giữa dòng

Thuyền ván là thuyền đóng bằng ván, mà cũng là chiếc thuyền chỉ dùng để lợi dụng dòng chảy mà đi từng “ván cờ cuộc đời” rồi bỏ đó, khác với thuyền thúng bao dung, chứa đựng, luôn ở đó chờ người khách cần đi qua sông theo các chuyến đò ngang.

—o—

– Anh chê thuyền thúng chẳng đi,

Anh đi thuyền ván có khi gập ghềnh

Ba chìm bảy nổi lênh đênh

– Em chê thuyền ván chẳng đi,

Em đi thuyền thúng có khi trùng triềng

Có khi đổ ngả đổ nghiêng

Thuyền ván đi theo các nước cờ tính toán, khúc khửu, gập ghềnh, còn thuyền thúng thì chả tính toàn gì nước thế nào thì đi thế nấy nên ba chìm bảy nổi lênh đênh, có khi đổ ngả đổ nghiêng.

—o—

Con kì đà len lỏi giếng khơi

Sơn lâm rầu rĩ, giọt đồng hồ sang canh

Em như tố nữ trong tranh

Anh như thuyền ván lên ghềnh được chăng?

Con nước lên, con nước đã cầm chừng?

Em về thăm thầy, thăm mẹ, xin đừng quên anh

Anh nói đây, chốn cũ cũng đành

Tiếc công từ đấy chẳng thành thì thôi

Hai bên sông, bên lở bên bồi

Thấy người chuyện đứng, chuyện ngồi cùng ai?

Còn trẻ trung xin phải dặn dò

—o—

Đứng bên ni thấy chiếc thuyền năm ván

Ngó sang bên kia, thấy chiếc quán năm gian

Thuyền năm ván đang đợi người thương nhớ

Quán năm gian đang đợi người nhớ thương

Một em nói rằng thương,

Hai em nói rằng nhớ

Trách ông trời làm lỡ duyên anh

Anh ngồi gốc cây chanh

Anh đứng cội cây dừa

Nước mắt anh nhỏ như mưa

Ướt cái quần cái áo

Cái quần anh vắt chưa ráo

Cái áo anh vắt chưa khô

Thầy mẹ gả bán khi mô

Tiếc công anh lặn suốt giang hồ

Trời cao anh kêu không thấu

Đất rộng anh kêu nọ thông

Những người bòn của bòn công

Nam mô A Di Đà Phật, anh phủi tay không anh về.

Thuyền năm ván là thuyền đóng bằng năm ván hoặc thuyền chơi năm ván, ứng với ngũ hành khí thuỷ. Quán năm gian là ngũ hành thổ hoả. Đây là một cặp âm dương nam nữ.

—o—

Thuyền tôi ván táu, sạp lim

Đôi mạn săng lẻ lại có con chim phượng hoàng

Tiện đây mời cả bạn hàng

Rửa chân cho sạch vào khoang ta ngồi

Thuyền ván táu sạp lim, là thuyền không chỉ để đánh một ván rồi bỏ, qua cầu rồi rút ván, mà dùng để song hành vững bền lâu dài cả cuộc đời.

– Vách ván

Ngó lên lầu lầu cao vách ván

Lòng em dám thương anh lắm anh ơi

Anh về ở dưới anh đừng mê cây đờn kêu, ống sáo thổi anh xiêu lòng bỏ em

Lầu cao vách ván cũng như cầu cao ván mỏng, dùng để chỉ các nơi chốn, các quan hệ toan tính theo các ván cờ.

—o—o—o—

– Ván cầu : ván nổi, ván yếu, ván mỏng

Chiều chiều vịt lội bờ sông

Cầu trôi ván nổi, ai bồng em qua?

—o—

Cầu cao ván yếu gập ghình

Chân lần tay dắt bạn chung tình đi qua

—o—

Cầu cao ván yếu, gió rung

Em thương anh thì thương đại, ngại ngùng thì đừng thương

—o—

Cầu cao mỏng ván gió rung

Em sang không được đợi cùng duyên anh

—o—

Cầu cao ván yếu gió rung

Em qua không đặng, cậy cùng có anh

—o—

Cầu cao ván yếu

Ngựa kiệu tứ linh

Em đi đâu tăm tối một mình

Hay là em có tư tình với ai?

—o—

Cầu cao ván yếu,

Con ngựa nhỏ xíu nó kiệu tứ linh

Em đi đâu tăm tối một mình

Hay là em có tư tình với ai?

—o—

Cầu kiều ván mỏng gió rung

Bạn về sửa lại cho ta đi chung một cầu

– Ván thuyền

Ván đã đóng thuyền

—o—

Thuyền ai mà đậu giữa dòng

Tuy ngoài ván tốt, trong lòng ván hư

—o—

Chẳng giậm thì thuyền chẳng đi

Giậm ra nát ván thì thuyền long đanh

Đôi ta lên thác xuống ghềnh

Em ra đứng mũi để anh chịu sào

Sông Bờ sông Mã sông Thao

Ba ngọn sông ấy đổ vào sông Gâm

—o—

– Ván giường : bộ ván

– Ván quan tài : cỗ ván, thiên ván (nắp quan tài)

Lấp ván thiên, vùi đất sét