Các loại sen

– Sen nước, sen bùn (đất nước), sen đất, sen cạn, sen cát, sen khí

– Sen dâu, sen tịnh đế, sen phật đài, sen Bách Diệp : Bách Diệp (một loại sen quý, hoa có nhiều cánh nhỏ màu hồng “bách diệp” nghĩa là “trăm cánh”)

Cấu trúc sen

– Hạt sen : vỏ đen, vỏ lụa, vỏ khí, vỏ lụa, hạt sen, tâm sen

– Cành sen

– Lá sen

– Củ ren

– Hoa sen : Búp sen, cánh sen, nhị sen

– Gương sen

– Đài sen : Sen Phật đài

– Toà sen : Phật ngồi toà sen

– Hương sen

– Sắc sen : sen hồng, trắng, vàng

Môi trường trồng sen : Đầm sen, ao sen, hồ sen, bưng sen, bầu sen …

Sản phẩm sen : Trà sen, cam sen, rượu sen, bánh sen

Con sen, sen đầm

Sen địa danh

– Kẻ Sen Một địa danh thuộc tổng Liên Phương dưới thời Minh Mạng, nay thuộc huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

– Làng Sen :

– – – Nghệ An (Quê Bác Hồ),

– – – Làng Sen thuộc Nam Hồng, Nam Trực, Nam Định.

SEN & BÙN

Trong đầm gì đẹp bằng sen,

Lá xanh, bông trắng lại chen nhuỵ vàng.

Nhuỵ vàng, bông trắng, lá xanh,

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.

Tanh là vị của bùn, vị tanh có tính phân tách theo kiểu mộc (phân tách theo thuỳ hay chi) cho nên có câu “khác máu tanh màu”, trong khi sen là kim liên hay liên kết tính kim.

Ai có muốn lau chen với đậu,

Qua không đành đánh bùn lộn với sen

Trước chưa quen sau cũng là quen,

Qua chẳng hề tham nguyệt chê đèn như ai

SEN & CHÙA

Lên chùa bẻ một cành sen

Ăn cơm bằng đèn, đi cấy sáng trăng

Ba cô có hẹn cùng chăng?

Thắp đèn ta sẽ chơi trăng ngoài thềm

Cầu cho trong ấm ngoài êm.

Lên chùa bẻ một cành sen : Chùa không phải là nơi chốn, xứ sở cụ thể, mà là giao giữa các xứ sở. Chùa có thể coi như là trường gen gốc, tạo ra nhờ giao thoa các gen cụ thể. Cành sen là một đoạn gen kích hoạt trên một chuỗi xứ sở.

Ăn cơm bằng đèn : Đoạn gen được nuôi dưỡng bằng trường ánh sáng

Đi cấy sáng trăng : Gen được cấy vào phôi trứng, trăng là trứng, và trường năng lượng của trứng là sáng trăng

Ba bốn cô có hẹn cùng trăng : Trong cùng một phôi trứng, có ba bốn cô là thân, rốn, ối, nhau, cùng phát triển trên một gen gốc và sẽ cùng phát triển và cùng rụng theo cùng một chu kỳ trăng.

Thắp đèn ta sẽ chơi trăng ngoài thềm : Đây là giai đoạn rụng trứng. Trăng ngoài thềm là trứng đã rụng ra khỏi buồng trứng, thắp đèn là bật trường kết nối với tinh trùng, chơi trăng là kết hợp trứng và tinh trùng, hay thụ tinh cho trứng

Cầu cho trong ấm ngoài êm : Đây là giai đoạn hợp tử sau thụ tinh. Trong ấm là trong có nhân trứng và có lửa của tinh trùng, ngoài êm là ngoài có vỏ trứng

Bài ca dao lại tiếp tục vòng thứ hai

Lên chùa bẻ một cành sen : Chùa lại là trường kết hợp của trứng và tinh trùng, lúc này chưa có chủ, nghĩa là không thuộc về bố, về mẹ mà cũng chưa có sự hiện diện của con. Bẻ một cành sen là tạo ra một đoạn gen kết hợp trong trường chùa này.

Ăn cơm bằng đèn : Đoạn gen được nuôi dưỡng bằng trường ánh sáng của tinh trùng, của cha

Đi cấy sáng trăng : Gen được cấy vào phôi trứng, trăng là trứng, và trường năng lượng của trứng là sáng trăng

Ba bốn cô có hẹn cùng trăng : Trong cùng một phôi trứng, có ba bốn cô là thân, rốn, ối, nhau, cùng phát triển trên một gen gốc và sẽ cùng phát triển và cùng rụng theo cùng một chu kỳ trăng.

Thắp đèn ta sẽ chơi trăng ngoài thềm : Trăng ngoài thềm là trứng đã thụ tinh chạy từ vòi trứng vào tử cung, lúc này phôi được nuôi dưỡng bằng trường năng lượng cha

Cầu cho trong ấm ngoài êm : Đây là giai đoạn trứng làm tổ. Trong ấm là trong phôi nang, ngoài êm là ngoài tử cung mẹ.

Bài ca dao lại tiếp tục vòng thứ ba liên quan đến các giai đoạn phát triển tương tự trong bào thai.

Búp sen lai láng giữa hồ

Đưa tay muốn bẻ sợ chùa có sư

Có sư thì mặc có sư

Xin anh cứ bẻ có hư em đền

SEN & ĐÌNH

Hôm qua tát nước đầu đình,

Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen

Em được thì cho anh xin.

Hay là em để làm tin trong nhà?

Áo anh sứt chỉ đường tà,

Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu.

Áo anh sứt chỉ đã lâu,

Mai cậy cô ấy về khâu cho cùng.

Khâu rồi anh sẽ trả công,

Đến khi lấy chồng anh lại giúp cho.

Giúp cho một thúng xôi vò,

Một con lợn béo, một vò rượu tăm,

Giúp cho đôi chiếu em nằm,

Đôi chăn em đắp, đôi trằm em đeo.

Giúp cho quan tám tiền cheo,

Quan năm tiền cưới lại đèo buồng cau.

SEN & HỒ

Sen xa hồ sen khô hồ cạn

Lựu xa đào lựu ngả lựu nghiêng

Vàng cầm trên tay rớt xuống không phiền

Chỉ phiền một nỗi tơ duyên không tròn

Hồ là trường lượng tử của sen và sen là hạt lượng tử trong hồ, cho nên không thể tách sen ra khỏi hồ và hồ ra khỏi sen. Trong một hồ có thể có nhiều sen, lúc này hồ là trường lượng tử và sen là hạt lượng tử, hạt nguyên tử. Trong sen có hồ, lúc này hồ là trường lượng bên trong hạt lượng tử và nguyên tử.

– Bấy lâu còn lạ chưa quen,

Hỏi hồ đã có hoa sen chưa hồ?

– Hồ còn leo lẻo nước trong,

Bấy lâu chỉ dốc một lòng đợi sen!

Sen là âm hiện và hồ là dương ẩn, xứ sở diêm vương. Khi có hồ chưa có sen là trường lượng tử đang ở trạng thái chưa có kích ứng và chưa có sự kết hợp âm dương.

Chàng ơi cho thiếp làm quen

Kẻo thiếp lơ lửng như sen giữa hồ.

Ngày rày anh những đi mô

Trồng sen anh nỏ xuống hồ thăm sen

Làm quen mà nỏ nên quen

Lênh đênh mặt nước như sen thả hồ

Bông sen hết nhụy bông tàn

Em đây giữ tiết như nàng Nguyệt Nga

Ăn cơm hồ sen, uống nước hồ sen

Anh quen em những thuở đi men trên giường

Đưa chân sa xuống ruộng đầm

Đắng cay chịu vậy trót nhầm thì thôi

Chàng từ, thiếp cũng xin thôi

Hồ sen tát cạn, ai hôi thì vào

Anh về mượn thuổng đào hồ

Búp hoa sen lặn xuống, thiếp vô hầu chàng

Bấy lâu anh mắc đi mô,

Thả sen không thấy tới hồ thăm sen

– Bấy lâu anh bận việc nhà,

Tai nghe phảng phất em đà có đôi.

Tưởng thả sen thì bông tươi lá tốt,

Ai hay nửa chừng lá rụng, bông khô

Không còn sinh hoa nở nhụy, nỏ đáo tới hồ làm chi!

Rủ nhau ra tắm hồ sen,

Nước trong bóng mát, hương chen cạnh mình.

Cứ chi vườn ngọc, ao quỳnh

Thôn quê vẫn thú hữu tình xưa nay

Phen này quyết chí đi tu

Tam quy ngũ giới, tu chùa Hồ Sen

Thấy cô má phấn răng đen

A di đà Phật anh quên mất chùa

Có ai mua mõ thì mua!

ĐẦM SEN

Đầm sen, bãi sậy, rừng tràm

Kinh dài khắp đất, lúa xanh rợp trời

AO SEN

Vịt tàu xuống tắm ao sen

Trời ơi! Lâu quá mới gặp em một lần

Ao sen, giàn mướp, lũy tre

Nhắc chi những nỗi đi về năm xưa

Đầu xanh độ ấy đang vừa

Rủ nhau chui lách rào thưa vào vườn

BÀU SEN

Chiều chiều vịt lội bàu sen,

Để anh lên xuống làm quen ít ngày

SEN & CÁT

Hoa sen mọc bãi cát lầm

Tuy rằng lấm láp vẫn mầm hoa sen

Thài lài mọc ở ven sông

Tuy rằng giống tốt vẫn tông thài lài

SEN & BÈO

Thân chị như cánh hoa sen

Chúng em như bèo bọt chẳng chen được vào

Lạy trời cho cả mưa rào

Cho sấm cho chớp cho bão to gió lớn

Cho sen chìm xuống, bèo trèo lên trên

Phận hèn nhiều nỗi lênh đênh

Kể sao cho hết phận mình khúc nhôi

Cầm bằng nước chảy bèo trôi

Trời mưa nước úng, bèo ngồi đầu sen

Con bướm trắng bay xàng xự,

Cụm bèo xanh nổi xác xanh.

Phận bèo nhiều nỗi lênh đênh,

Kể sao cho hết phận mình khúc nôi.

Lênh đênh nước chảy bèo trôi,

Chờ khi nước rút bèo ngồi đầu sen.

Ai cho trúc nọ lộn tre

Ai đem chỉ gấm mà xe tim đèn

Ai cho vàng đá đua chen

Ai cho bèo nọ lộn sen một bồn

Trên đời gì rẻ bằng bèo

Chờ khi nước lụt, bèo trèo lên sen

Trên đời gì tốt bằng sen

Quan yêu dân chuộng rã bèn cũng hư

Cho hay cái thói người ta

Ít thì sen cúc, nhiều ra rong bèo

SEN & SÚNG

Dốc lòng chờ đợi bông sung

Bông sung chưa nở ta dùng bông sen

Dốc lòng đi bẻ cây sung

Bỗng sung không có tạm dùng bông sen

Tới đây lạ hết không quen

Trước chào công tử làm quen vui vầy

Tiếc bông sen nở chen bông súng

Con chim phụng hoàng đậu trúng nhành tùng khô

SEN & MUỐNG

Ai cho sen muống một bồn

Ai từng chanh khế sánh cùng lựu lê

SEN & ẤU

Có đâu sen, ấu một bồn

Có đâu chanh, khế sánh phần lựu lê

TOÀ SEN

Đó chê đây, đây cũng lịch sự

Đó ăn mâm vàng đây ngự tòa sen

Chị là con gái nhà giàu,

Ăn mặc tốt đẹp vào chầu tòa sen.

Em là con gái nhà hèn,

Ăn mặc rách rưới mon men ngoài hè.

CHỮ SEN

Từ ngày ăn phải miếng trầu

Miệng ăn môi đỏ, dạ sầu tương tư

Vì người tôi phải viết thư

Nhờ con chim nhạn đưa thư cho người

Thư rằng: em chẳng có ai

Trên nghiên dưới mực, giữa cài chữ sen

HẠT SEN

Yến sào thêm ít hạt sen

Chưng với đường phèn bổ lắm anh ơi

BÚP SEN

Ngày thời ngậm búp hoa sen

Đêm thời em gạt ngọn đèn em trông

HOA SEN

Nhân tài như thể bách hoa

Hoa sen thơm ngát hoa trà đẹp tươi

Hoa sen sao khéo giữ màu

Nắng nồng không nhạt, mưa dầu không phai

Cổ tay em trắng như ngà

Con mắt em liếc như là dao cau

Miệng cười như thể hoa ngâu

Cái khăn đội đầu như thể hoa sen

Con gái đương thời

Phải nơi thì đặt

Cái áo em mặc

Giăng mắc hoa hồng

Trong yếm đại hồng

Chuỗi xe con toán

Cái quai dâu chạm

Em đội lên đầu

Cái nhôi gắp dâu

Quấn vào đỏ chói

Cái miệng em nói

Có hai đồng tiền

Như cánh hoa sen

Giữa ngày mới nở

Mẹ em đi chợ

Có gánh có gồng

Anh đứng anh trông

Má hồng đỏ thắm

Anh đứng anh ngắm

Đẹp đẽ làm sao

Con cái nhà nao

Chân đi đẹp đẽ

Anh có vợ rồi

Không lẽ anh sêu.

Chừng nào sen mọc biển Đông

Cha con nhà Nguyễn bế bồng nhau đi

SEN DÂU

Xuống đồng ngắt lá rau xanh

Thấy chim loan phượng đỗ cành sen dâu

Người ơi trở lại xơi trầu

Tham nơi phú quý bỏ nhau sao đành

SEN TỊNH ĐẾ

Bao giờ cho được thành đôi

Như sen Tịnh Đế một chồi hai bông

SEN BÁCH DIỆP

Hồ Tịnh Tâm nhiều sen Bách Diệp

Đất Hương Cần ngọt quýt thơm cam

Ai về cầu ngói Thanh Toàn

Đợi đây về với một đoàn cho vui.

CHƠI SEN

Ai chơi ta cũng chơi cùng

Chơi sen quân tử, chơi tùng trượng phu

MÙA SEN

Tháng giêng khô hạn, bàu cạn sen tàn

Đêm khuya trải lá gan vàng

Trông mau tới sáng ra đàng gặp em

Tháng ba trời hạn sen tàn

Đêm nằm trải lá gan vàng đợi anh

Vè hoa

Hoa nhài thoang thoảng bay xa

Mùi thơm khác hẳn, thật là có hương

Hoa cúc không sợ thu sương

Để màu ẩn dật, mùi hương đậm đà

Hoa sen mùa hạ nở ra

Ở bùn mà lại không pha sắc bùn

Hoa mai chót vót đỉnh non

Trắng như bông tuyết hãy còn kém xa

Mẫu đơn phú quý gọi là

Hải đường sắc đẹp nhưng mà không hương

Hoa quỳ nhất ý hướng dương

Hoa liễu trong trắng, trông thường như bông

Phù dung mọc ở bên sông

Hoa đào gặp được gió đông mới cười

CON SEN

Cuộc đời thằng ở, con sen

Đã đói đã rách, lại hèn tấm thân

Bước lên trường án, vỗ ván cái rầm

Sen đầm còn ngủ, lính thú còn canh

Bước lên xe lửa ành ành,

Anh không bỏ bậu, sao bậu đành bỏ anh

CAM SEN

Cam sen, quýt ngọt người chê

Người ăn khế rụng, tôi ghê thay người!

Quả quýt chín kia ai chả muốn chòi

Chòi ra thì nể lòng người có cây

Vườn kia khế rụng đã đầy

RƯỢU SEN

Rượu sen càng nhắp càng say

Càng yêu vì nết, càng say vì tình

Đầy vơi chúc một chén quỳnh

Vì duyên nên uống, vì tình nên say

BÁNH SEN

Lẳng lặng mà nghe

Tôi nói cái vè

Vè các thứ bánh

Mấy tay phong tình huê nguyệt

Thì sẵn có bánh trung thu

Mấy ông thầy tu

Bánh sen thơm ngát

Ai mà hảo ngọt

Thì có bánh cam

Những kẻ nhát gan

Này là bánh tét

Còn như bánh ếch

Để mấy ông câu

Hủ lậu từ lâu

Thì ưa bánh tổ

…

ĐỊA DANH SEN

Ai đi Châu Đốc, Nam Vang

Đi qua Đồng Tháp thấy bạt ngàn bông sen

Ai về Đồng Tháp mà xem

Bông sen, bông súng nở chen lúa vàng

Sen Tháp Mười hương thơm ngào ngạt

Lúa Tháp Mười trĩu hạt oằn bông

Sen mọc giữa đồng lòng sen trắng

Sen đất Tháp Mười mưa nắng vẫn tươi

Bông sen như nết con người

Đẹp như con gái Tháp Mười quê ta

Đầm Đại Từ hoa sen thơm ngát

Giếng Đại Từ nước mát trong xanh

Dòng Tô uốn khúc lượn quanh

Đất nuôi trẻ nhỏ lừng danh trong ngoài.

KẺ SEN

Người về nhớ trống Kẻ Sen

Nhớ chuông Kẻ Hạc nhớ kèn Thiệu Yên

LÀNG SEN

Làng Vân lò rèn,

Làng Sen go khổ

—o—o—o—

Kim Liên

Bạch Liên

Hồng Liên

Liên Hoa

Liên Hoa Sinh

Mục Kiền Liên

Liên trì

Liên thiên, liên kết, liên danh, liên doanh, liên hiệp, liên khu, liên đới

Kim Liên phong cảnh hữu tình

Dương cơ cũng lịch, địa hình cũng vui

—o—o—o—