CẶP ĐÔI MỌT & BỒ KẾT
Con mọt là một loại côn trùng nhỏ thuộc họ Curculionidae, thường ăn các loại ngũ cốc và vật liệu gỗ. Mọt có kích thước nhỏ, thân hình thon dài và thường có màu nâu đen hoặc xám. Mọt trải qua bốn giai đoạn: trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành.
Các loại mọt phân theo loại lương thực/hoa màu mà chúng dùng làm thức ăn và môi trường sống
– Mọt gạo
– Mọt đậu
– Mọt lạc
– Một bồ kết
– Mọt cứng đốt sống trong nhà kho chứa lương, ăn cả gỗ, lương thực và các bồ bịch làm từ các chất liệu sợi đan để đựng lương thực, hoa màu đã thu hoạch
– Mọt gỗ
Cây nào sâu nấy, quả nào mọt nấy. Quả bồ kết rất giống quả đậu (bồ kết là cây họ đậu) và quả bồ kết cũng gặp các vấn đề với mối mọt y như quả và hạt đỗ, đâu, lạc…. Mọt thích ăn xuyên qua vỏ của quả bổ kết, đục thủng vào hạt bồ kết.
Mọt thực chất là một loài kiến, bởi vì trong kho tàng ca dao, tục ngữ, có bài “Vè kiến” mà mô tả mọt là kiến hôi.
Vè kiến
Kiến lửa tập đoàn, kiến vàng ở ổ
Cao đầu lớn cổ thiệt là kiến hùm
Cắn chúng la um: kiến kim, kiến nhọt
Nhỏ như con mọt thiệt là kiến hôi
Động trời nó sôi: kiến cánh, kiến lửa
Bò ngang, bò ngửa: kiến riện đơn chai
Bò dông, bò dài, bò qua, bò lại
Kiến đực nói phải, kiến cái làm khôn
Rủ nhau lên cồn xoi hang lạch cạch
Thuở xưa, trong sách Bàn Cổ sở phân
Sanh ra chúng dân đỏ đen như kiến
Ấu tử làm biếng chẳng có mẹ cha
Không ai dạy la, nên không biết sợ
Mối và kiến đều có con chúa, vậỵ mọt có con chúa không ?
– Về mặt vật lý, câu trả lời là không, cụ thể là mọt cái có khả năng sinh sản.
– Về mặt tinh thần và năng lượng, câu trả lời là không biết có mọt chúa hay không.
—o—o—o—
TÙ MỌT GÔNG
Người Việt có thành ngữ “mọt gông”, với nghĩa là bị giam cầm, kìm kẹp, bế tắc trong một hoàn cảnh nào đó do ân oán, nợ nần và lầm lỗi của mình gây ra (ẩn dụ là gông) mà hoàn cảnh đó dù có chuyển biến một cách tự nhiên (ẩn dụ là mọt ăn gông) thì cũng còn lâu mới thoát được.
Gông có hai dạng cấu trúc chính
– Một tấm gỗ với ba lỗ để nhét đầu và hai tay (bị xiềng xích) vào.
– Một tấm gỗ cồng kềnh khoá cổ
Gông là để giam cầm, kiểm soát thân thể và vận động thân thể của người bị gông
– Tấm gỗ làm gông thường bị xích vào đâu đó, để người bị gông không chạy trốn được.
– Gông thường cố tình được làm rất cồng kềnh, nên tù nhân dù có chạy trốn được bằng chân, vẫn rất khó vận động và dễ bị nhận diện.
Gông đối xứng với cùm
– Gông để khoá cổ và hai tay
– Cùm để khoá hai chân và do đó khoá luôn vùng hông chậu
Ca dao, tục ngữ về gông
Trăm tội cũng vào một gông
Gông là để giam cầm kẻ có tội, tội gì đi nữa, tội ít tội nhiều, thì đến khi bị kết tội, đầu và tay vẫn chui vào một cái gông.
Mía ngọt tận đọt
Heo béo tận lông
Cổ thời mang gông
Tay cầm lóng mía
Vừa đi vừa hít
Cái đít sưng vù
Bài này nói về hoàn cảnh quá thuận lợi cho việc ăn uống, mà đầu bị giam cầm (cổ thời mang gông), chân bị buộc phải đi mà không dừng lại được (vì đít sưng vù), dù tay có cầm đồ ăn (lóng mía) thì cũng chỉ có thể nhìn và ngửi chứ không ăn được.
Một lo con nít trắng răng
Hai lo kẻ thấp không bằng người cao
Ba lo thầy bói té nhào
Bốn lo con đĩ không chào lái buôn
Năm lo thợ đúc méo khuôn
Sáu lo trên nguồn không có hươu mang
Bảy lo bà chúa chửa hoang
Tám lo trai làng không vợ chạy rông
Chín lo trong ngục không gông
Mười lo ngoài đồng không đất chôn ma
“Mười lo” là một bài vè nói ngược, trong đó nỗi lo thứ 9 là “Chín lo trong ngục không gông”, nỗi lo này là thừa vì
– Ngục giam toàn bộ con người, chứ không chỉ tay và cổ như gông
– Trên đường bị dẫn giải về ngục, tôi nhân thường bị gông cùm rồi
CAM KẾT MÁU – TÙ MỌT GÔNG
Do bồ kết bị mọt ăn như gông bị mọt ăn, nên về bản chất, bồ kết cũng là một cái gông.
– Gông giam thân thể vật lý của con người,
– Bồ kết giam các mối quan hệ của con người vào trong các cam kết mang tính tinh thần trên các lưới năng lượng xứ sở.
Các cam kết hôn nhân và con cái của chúng ta đều là các cam kết máu, một dạng tù mọt gông
– Cam kết tình yêu và hôn nhân, kể cả chia tay và ly dị được thì gông cùm chưa chắc đã hết
– Cam kết cha mẹ – con cái : Cha mẹ là gông của con cái, con cái là cùm của cha mẹ.
– Cam kết hôn nhân liên quan đến sinh con : Loại cam kết này nếu không cẩn thận là thành tù trung thân, thậm chí gông cùm đi từ đời này sang đời khác.
– Em có chồng rồi, bớt ngọn tóc mai
Bớt cái khăn chéo hạnh, kẻo trai tơ lầm
– Trai lầm, trai phải mang gông
Cái khăn chéo hạnh của chồng em cho
Đây là bài ca dao đối đáp giữa trai và gái
– Em có chồng rồi, bớt ngọn tóc mai : Tóc mai là tóc để thề trong lễ xe tơ kết tóc, thường con gái có chồng thì sẽ vấn tóc gọn gàng, còn con gái chưa chồng để tóc (gồm tóc mai) dài xoã.
– Bớt cái khăn chéo hạnh, kẻo trai tơ lầm : Khăn chéo hạnh, cũng như ngọn tóc mai buông xoá, là các dấu hiệu của người con gái chưa chồng
– Trai lầm, trai phải mang gông : Thời nay thường có câu đùa rằng “hôn nhân là gông cùm, là mồ chôn tinh yêu”. Thời xưa, hôn nhân được xác lập bằng lễ “xe tơ kết tóc”. “Xe tơ kết tóc” rồi nghĩa là hai vợ chồng bị đeo chung một cái gông, khi đứa con ra đời, hai vợ chồng có thêm cái cùm, vì đứa con ra đời ở vùng chậu đằng chân.
– Cái khăn chéo hạnh của chồng em cho : Chéo hạnh hay xéo hạnh là loai khăn dành cho phụ nữ chưa chồng, nhưng trong trước hợp này chính ông chồng lại đưa cho vợ cái khăn này, ý là cho phụ nữ nhiều tự do, như lúc còn thiếu nữ.
QUAN HỆ MỌT – CHẤY & BỒ KẾT – GÔNG
Quan hệ của mọt – gông, và chấy – bồ kết như sau
– Gông là nghịch cảnh giam cầm đầu và tay, thì mọt là nhân tố trực tiếp phá nghịch cảnh, gián tiếp giải phóng đầu và tay, tuy rằng rất chậm
– Bồ kết là yếu tố trực tiếp dưỡng nuôi và làm sạch tóc, gián tiếp làm sạch và giải phóng đầu và tay, thì chấy là nhân tố làm phá huỷ và làm bẩn tóc (gián tiếp làm bẩn và tê liệt đầu và tay)
