Một số ban thờ đặt hũ gạo, muối và nước trên ban thờ. Vị trí đặt là đằng trước ba bát hương.
Hũ nước ở giữa trước bát hương thần linh trung tâm. Hũ gạo bên bát hương tổ cô ông mãnh và hũ muối bên bát hương gia tiên.
Ba hũ này liên quan dòng máu.
– Nước là nước nguồn, là máu nền. Có câu “Công cha như núi Thái Sơn. Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”. Để phát triển dòng máu, dòng họ thì sẽ không được kết hôn cận huyết và không nên kết hôn nhiều đời giữa những người cùng dòng máu, cùng nước nguồn, để làm cho nước lưu thông, tránh hiện tượng nước quẩn, nước tù, nước đọng trong nội bộ cây dòng họ, sẽ gây suy thoái dòng máu và vô sinh.
– Muối là vị nội tại của máu. Mỗi dòng họ có một vị máu đặc trưng. Muối liên quan nhiều đến dòng họ cha, dòng họ ông của cả bên nội, bên ngoại của tất cả các người trong cây dòng họ, như cha của bố, cha của mẹ, ông nội bên bố và ông ngoại của mẹ, mà truyền họ của mình, truyền vị máu của mình cho các con và các cháu.
– Gạo là chất của máu, vì gạo được sinh ra từ sự kết tinh của sữa, mà sữa là máu của cây lúa. Gạo là máu được đưa ra ngoài cây dòng họ, để sang dòng họ khác hoặc sang xứ sở, liên quan đến dòng máu của con gái đi lấy chồng khác họ, con dâu khác họ, những người xuất gia đi tu trong họ và một số người khác trong gia đình dòng họ mà an bên bát hương bà cô ông mãnh.
Ba hũ này liên quan đến ba ông bà đầu nhau của dòng họ, mà đồng thời cũng là các vị thần bếp. Chỉ có các ban thờ tổng mà đón được các vị đầu nhau về mới cần có ba hũ này.
– Lư nước của bà Thị
– Lư muối của ông Công
– Lư gạo của ông Táo
Đồ cho vào các hũ
– Gạo cho vào hũ gạo là gạo nếp, gạo tẻ hoặc trộn gạo nếp tẻ tuỳ gia đình. Chọn gạo nào cần hỏi.
– Muối cho vào hũ muối là muối biển hạt, không nên dùng muối hầm hay muối tinh, hoặc các loại muối pha vị
– Nước cho vào hũ là nước lã tự nhiên như nước mưa, nước suối, nước sông sạch trên đất nhà. Nước hũ là nước nguồn, cần để ổn định cả năm. Nước hũ khác với nước trong chén nước ban thờ, mà là nước kết nối, nước vận hành cần thay vào mỗi lần cúng hay thắp hương. Nước vận hành là nước uống, và có thể là nước sôi, nước trà, rượu.
Các hũ này sẽ được thay một lần mỗi năm vào ngày cúng ông Công ông Táo. Đây cũng là dịp rút chân nhang, nếu bát hương bị đầy.
Người ta nói “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”, muối mua đầu năm sẽ được dùng cả dưới bếp và trên ban thờ.